Перевод: со всех языков на все языки

со всех языков на все языки

seguir una causa contra alguien

  • 1 causa

    f.
    1 cause (origen).
    la relación causa-efecto the relationship between cause and effect
    2 reason.
    se desconocen las causas del accidente it is not known what caused the accident
    a o por causa de because of
    por causa mayor for reasons beyond my/our/etc control
    3 cause (ideal).
    dieron su vida por la causa they gave their lives for the cause
    hacer causa común con alguien to make common cause with somebody
    ser una causa perdida to be a lost cause
    4 case (law).
    5 lawsuit, case.
    pres.indicat.
    3rd person singular (él/ella/ello) present indicative of spanish verb: causar.
    * * *
    1 (gen) cause
    2 (motivo) cause, reason, motive
    3 DERECHO (caso) case, lawsuit; (juicio) trial
    \
    a causa de because of, on account of
    hacer causa común con to make common cause with
    instruir una causa DERECHO to take legal proceedings
    por causa de because of, on account of
    causa mayor good reason
    causa pública DERECHO public good
    * * *
    noun f.
    * * *
    I
    SF
    1) (=motivo) cause

    la niebla pudo haber sido la causa del accidente — the accident could have been caused by fog, the fog could have been the cause of o reason for the accident

    relación causa-efecto — cause and effect relationship

    conocimiento 2), doctor 1.
    2)

    a o por causa de — because of

    3) (=ideal) cause

    hacer causa común con algn — to make common cause with sb

    4) (Jur) (tb: causa judicial) lawsuit, case
    II
    SF
    1) Cono Sur (=tentempié) snack, light meal
    2) Perú (=plato) fish and potato pie, served cold
    * * *
    1) ( motivo) cause

    la causa de todas mis desgraciasthe cause of o the reason for all my misfortunes

    a or por causa de — because of

    2) (ideal, fin) cause
    3) (Der) ( pleito) lawsuit; ( proceso) trial
    * * *
    = root cause, trigger.
    Ex. This article highlights the root causes of nativism against both immigrants and U.S. immigration policy arising from increasing legal and illegal immigration.
    Ex. They will however always have some kind of springboard or trigger which has led to their question, and we can work forwards from this.
    ----
    * apoyar una causa = forward + cause, support + cause.
    * ayudar a la causa de = help + in the cause of.
    * buena causa = good cause.
    * causa de fuerza mayor = act of God.
    * causa de la ofensa = offending.
    * causa de mortalidad = lethality.
    * causa-efecto = causal.
    * causa fortuita = act of God.
    * causa justa = just cause, good cause.
    * causa perdida = lost cause, losing battle.
    * causa primaria = prime cause.
    * causa radical, la = radical cause, the.
    * causas de conflictos armados = warpath.
    * causa social = social cause.
    * de causas desconocidas = idiopathic.
    * decisión con conocimiento de causa = informed decision.
    * defender la causa de = further + the cause of.
    * defender + Posesivo + causa = advance + Posesivo + cause.
    * defender una causa = promote + cause, support + cause, champion + cause.
    * detectar la causa de algo = smell + cause.
    * de un modo que causa confusión = confusingly.
    * doctor honoris causa = honorary doctorate.
    * luchar por una buena causa = fight + the good fight.
    * luchar por una causa = champion + cause.
    * luchar por una causa perdida = fight + a losing battle.
    * que no causa dolor = painless.
    * relación causa-efecto = cause-effect relation, causal relationship.
    * retomar una causa = take up + cause.
    * sin causa alguna = for no reason, for no specific reason, for no particular reason, for no good reason.
    * sin causa aparente = for no apparent reason, for apparently no reason.
    * sin causa justificada = without justified reason.
    * sin conocimiento de causa = unbeknown to, unbeknownst to.
    * tener causa justificada = have + good cause.
    * toma de decisiones con conocimiento de causa = informed decision making.
    * tomar decisiones con conocimiento de causa = make + informed decisions.
    * una causa perdida = a dead dog.
    * * *
    1) ( motivo) cause

    la causa de todas mis desgraciasthe cause of o the reason for all my misfortunes

    a or por causa de — because of

    2) (ideal, fin) cause
    3) (Der) ( pleito) lawsuit; ( proceso) trial
    * * *
    = root cause, trigger.

    Ex: This article highlights the root causes of nativism against both immigrants and U.S. immigration policy arising from increasing legal and illegal immigration.

    Ex: They will however always have some kind of springboard or trigger which has led to their question, and we can work forwards from this.
    * apoyar una causa = forward + cause, support + cause.
    * ayudar a la causa de = help + in the cause of.
    * buena causa = good cause.
    * causa de fuerza mayor = act of God.
    * causa de la ofensa = offending.
    * causa de mortalidad = lethality.
    * causa-efecto = causal.
    * causa fortuita = act of God.
    * causa justa = just cause, good cause.
    * causa perdida = lost cause, losing battle.
    * causa primaria = prime cause.
    * causa radical, la = radical cause, the.
    * causas de conflictos armados = warpath.
    * causa social = social cause.
    * de causas desconocidas = idiopathic.
    * decisión con conocimiento de causa = informed decision.
    * defender la causa de = further + the cause of.
    * defender + Posesivo + causa = advance + Posesivo + cause.
    * defender una causa = promote + cause, support + cause, champion + cause.
    * detectar la causa de algo = smell + cause.
    * de un modo que causa confusión = confusingly.
    * doctor honoris causa = honorary doctorate.
    * luchar por una buena causa = fight + the good fight.
    * luchar por una causa = champion + cause.
    * luchar por una causa perdida = fight + a losing battle.
    * que no causa dolor = painless.
    * relación causa-efecto = cause-effect relation, causal relationship.
    * retomar una causa = take up + cause.
    * sin causa alguna = for no reason, for no specific reason, for no particular reason, for no good reason.
    * sin causa aparente = for no apparent reason, for apparently no reason.
    * sin causa justificada = without justified reason.
    * sin conocimiento de causa = unbeknown to, unbeknownst to.
    * tener causa justificada = have + good cause.
    * toma de decisiones con conocimiento de causa = informed decision making.
    * tomar decisiones con conocimiento de causa = make + informed decisions.
    * una causa perdida = a dead dog.

    * * *
    A (motivo) cause
    la causa de todas mis desgracias the cause of o the reason for all my misfortunes
    sería causa suficiente de divorcio it would be adequate grounds for divorce
    se enfadó sin causa alguna she got annoyed for no good reason o for no reason at all
    aún no se conocen las causas del accidente the cause of the accident is still unknown, it is still not known what caused the accident
    relación de causa-efecto cause and effect relationship
    a or por causa de because of
    el partido se suspendió a causa del tiempo the match was postponed because of o on account of o owing to the weather
    la cosecha se malogró por causa de las heladas the crop failed because of the frost
    Compuestos:
    final cause
    first cause
    B (ideal, fin) cause
    una causa perdida a lost cause
    defender una causa to defend a cause
    hacer causa común con algn to make common cause with sb
    C ( Der) (pleito) lawsuit; (proceso) trial
    el juicio por la causa que se sigue contra ella por estafa the trial at which she faces charges for o is being tried for fraud
    Compuestos:
    lawsuit
    criminal proceedings (pl), trial
    * * *

     

    Del verbo causar: ( conjugate causar)

    causa es:

    3ª persona singular (él/ella/usted) presente indicativo

    2ª persona singular (tú) imperativo

    Multiple Entries:
    causa    
    causar
    causa sustantivo femenino
    1 ( motivo) cause;
    la causa de todas mis desgracias the cause of o the reason for all my misfortunes;

    se enfadó sin causa alguna she got annoyed for no reason at all o for no good reason;
    a or por causa de because of
    2 ( ideal) cause;

    3 (Der) ( pleito) lawsuit;
    ( proceso) trial
    causar ( conjugate causar) verbo transitivodaños/problema/sufrimiento to cause;
    indignación to cause, arouse;
    alarma to cause, provoke;
    placer to give;

    me causó muy buena impresión I was very impressed with her
    causa sustantivo femenino
    1 cause
    2 (motivo) reason: se ha enfadado sin causa, he has got angry for no reason
    3 (utopía, ideal) una causa justa, a fair cause
    4 Jur (proceso) trial
    ♦ Locuciones: a o por causa de, because of: su relación se deterioró a causa de los celos, their relationship fell apart because of jealousy
    causar verbo transitivo to cause, bring about: el desaliño causa mala impresión, untidiness makes a bad impression
    le causó buena impresión, he was very impressed by him
    me causó mucha alegría, it made me very happy

    ' causa' also found in these entries:
    Spanish:
    abanderada
    - abanderado
    - abogar
    - actuar
    - adherirse
    - apoyar
    - caída
    - caído
    - causar
    - con
    - conocimiento
    - de
    - desgarrador
    - desgarradora
    - documentación
    - ser
    - funesta
    - funesto
    - gozosa
    - gozoso
    - horrorosa
    - horroroso
    - intríngulis
    - lamentable
    - lastimosa
    - lastimoso
    - leal
    - motivo
    - onerosa
    - oneroso
    - origen
    - paladín
    - por
    - principio
    - promotor
    - promotora
    - relativamente
    - sabañón
    - sacrificar
    - semilla
    - soponcio
    - temerosa
    - temeroso
    - terrorífica
    - terrorífico
    - unirse
    - valer
    - vergonzosa
    - vergonzoso
    - vergüenza
    English:
    about
    - account
    - arm
    - as
    - battle
    - because
    - blow
    - cause
    - complication
    - devotion
    - earthshattering
    - further
    - get at
    - honorary doctorate
    - immediate cause
    - lost
    - mock
    - occasion
    - of
    - owing
    - plead
    - rain off
    - sensational
    - suspend
    - takeoff
    - through
    - ultimate
    - unsympathetic
    - win over
    - worthy
    - condemn
    - court
    - crack
    - dismiss
    - fog
    - honorary
    - open
    - responsible
    * * *
    causa nf
    1. [origen] cause;
    la causa última the ultimate cause o reason;
    el tabaco es la causa de muchas enfermedades respiratorias smoking is the cause of many respiratory diseases;
    él es la causa directa de todos mis problemas he is directly responsible for all my problems;
    la relación causa-efecto the relationship between cause and effect
    causa final final cause;
    causa primera first cause
    2. [razón, motivo] reason;
    se desconocen las causas del accidente it is not known what caused the accident;
    por esta causa mueren al año muchos niños every year many children die as a result of this;
    ello no es causa suficiente para dejar de asistir a clase that isn't a good enough reason for stopping going to school;
    a o [m5] por causa de because of;
    llegaron tarde a o [m5] por causa del intenso tráfico they arrived late because of the heavy traffic;
    por causa mayor for reasons beyond my/our/ etc control
    3. [ideal, objetivo] cause;
    una causa humanitaria a humanitarian cause;
    es todo por una buena causa it's all for o in a good cause;
    abrazar una causa to embrace a cause;
    dieron su vida por la causa they gave their lives for the cause;
    hacer causa común con alguien to make common cause with sb;
    ser una causa perdida to be a lost cause
    4. Der case;
    una causa contra alguien a case against sb
    causa civil lawsuit;
    causa criminal criminal case
    5. Andes [comida ligera] light meal, snack
    6. Perú [guiso] = dish of mashed potatoes mixed with cheese, olives, sweetcorn and lettuce, eaten cold
    * * *
    f
    1 cause;
    hacer causa común con make common cause with;
    causa perdida fig lost cause
    2 ( motivo) reason;
    a causa de because of;
    por mi causa on my account
    3 JUR lawsuit
    * * *
    causa nf
    1) motivo: cause, reason, motive
    a causa de: because of
    2) ideal: cause
    morir por una causa: to die for a cause
    3) : lawsuit
    * * *
    1. (en general) cause
    2. (motivo) reason

    Spanish-English dictionary > causa

  • 2 dar

    v.
    1 to give.
    dar algo a alguien to give something to somebody, to give somebody something
    se lo di a mi hermano I gave it to my brother
    Ella me da dinero She gives me money.
    Su elogio da ánimos His praise gives encouragement.
    El negocio da muchas ganancias The business yields much profit.
    2 to give, to produce.
    la salsa le da un sabor muy bueno the sauce gives it a very pleasant taste, the sauce makes it taste very nice
    3 to have, to hold (fiesta, cena).
    dar una cena en honor de alguien to hold o give a dinner in someone's honor
    4 to turn or switch on (luz, agua, gas) (encender).
    5 to show (Cine, Teatro & TV).
    dan una película del oeste they're showing a western, there's a western on
    6 to show.
    dar muestras de sensatez to show good sense
    7 to teach.
    dar inglés/historia to teach English/history
    9 to strike (horas).
    dieron las tres en el reloj three o'clock struck
    10 to get, to catch.
    11 to deliver, to render, to allot, to confer.
    12 to feel.
    Me da alegría I feel joy.
    13 to be given, to be granted, to be offered, to be handed in.
    Se nos dio una buena casa We were given a good house.
    14 to give forth, to burst out.
    Ella dio un grito She gave forth a cry.
    15 to make one feel.
    Eso da asco That makes one feel revolt.
    16 to hit.
    Da duro el sol en este lugar The sun hits hard in this place
    17 to give up.
    * * *
    Present Indicative
    doy, das, da, damos, dais, dan.
    Past Indicative
    Present Subjunctive
    , des, , demos, deis, den.
    Imperfect Subjunctive
    Future Subjunctive
    Imperative
    da (tú), (él/Vd.), demos (nos.), dad (vos.), den (ellos/Vds.).
    * * *
    verb
    2) hit, strike
    3) hand over, deliver
    4) produce, yield
    - dar con
    - dar contra
    - dar por
    - darse a
    - darse de sí
    - dárselas de
    * * *
    Para las expresiones dar importancia, dar ejemplo, dar las gracias, dar clases, dar a conocer, dar a entender, darse prisa, ver la otra entrada.
    1. VERBO TRANSITIVO
    1) (=entregar, conceder) [+ objeto, mensaje, permiso] to give; [+ naipes] to deal (out); [+ noticias] to give, tell

    le dieron el primer premio — he was awarded {o} given first prize

    déme dos kilos — I'll have two kilos, two kilos, please

    ir dando [cuerda] — to pay out rope

    dar los buenos [días] a algn — to say good morning to sb, say hello to sb

    2) (=realizar) [+ paliza] to give; [+ paso] to take

    dar un grito — to let out a cry, give a cry

    dar un paseo — to go for a walk, take a walk

    dar un suspiro — to heave {o} give a sigh, sigh

    3) (=celebrar) [+ fiesta] to have, throw
    4) (=encender) [+ luz] to turn on

    ¿has dado el gas? — have you turned on the gas?

    5) (=presentar) [+ obra de teatro] to perform, put on; [+ película] to show, screen

    dan una película de Almodóvar — there's an Almodóvar film on, they're showing {o} screening an Almodóvar film

    ¿qué dan hoy en la tele? — what's on TV tonight?

    6) (=hacer sonar) [reloj] to strike

    ya han dado las ocho — it's past {o} gone eight o'clock

    7) (=producir) [+ fruto] to bear; [+ ganancias, intereses] to yield

    una inversión que da un 7% de interés — an investment that pays {o} yields 7% interest

    8) (=tener como resultado)
    9) (=hacer sentir) [+ placer] to give

    las babosas me dan asco — I find slugs disgusting {o} revolting

    este jersey me da demasiado calor — this jumper is too hot, I'm too hot in this jumper

    tu padre me da miedo — I'm scared {o} frightened of your father

    10) * (=fastidiar) to ruin

    ¡me estás dando las vacaciones! — you're ruining the holiday for me!

    11) dar por (=considerar) to consider

    doy el asunto por concluido — I consider the matter settled, I regard the matter as settled

    lo daba por seguro — he was sure {o} certain of it

    12)
    - estar/seguir dale que dale o dale que te pego o dale y dale
    - a mí no me la das
    - ¡ahí te las den todas!

    para dar y tomar —

    tenemos botellas para dar y tomar — we've got loads {o} stacks of bottles

    2. VERBO INTRANSITIVO
    1) (=entregar) to give

    dame, yo te lo arreglo — give it here, I'll fix it for you

    2) (=entrar)

    si te da un mareo siéntate — if you feel giddy, sit down

    3) (=importar)

    ¡qué más da!, ¡da igual! — it doesn't matter!, never mind!

    ¿qué más te da? — what does it matter to you?

    ¿qué más da un sitio que otro? — surely one place is as good as another!, it doesn't make any difference which place we choose

    lo mismo da — it makes no difference {o} odds

    me da igual, lo mismo me da, tanto me da — it's all the same to me, I don't mind

    4) [seguido de preposición]
    dar a (=estar orientado) [cuarto, ventana] to look out onto, overlook; [fachada] to face

    mi habitación da al jardín — my room looks out onto {o} overlooks the garden

    darle a (=hacer funcionar) [+ botón] to press; (=golpear) to hit; [+ balón] to kick

    dale a la tecla roja — hit {o} press the red key

    darle a la bomba — to pump, work the pump

    ¡dale! — hit him!

    dar con (=encontrar) [+ persona] to find; [+ idea, solución] to hit on, come up with

    al final di con la solución — I finally hit on the solution, I finally came up with the solution

    dar [consigo] en — to end up in

    dar contra (=golpear) to hit dar de

    dar de [beber] a algn — to give sb something to drink

    dar de [comer] a algn — to feed sb

    dar de [sí] — [comida, bebida] to go a long way

    dar en [+ blanco, suelo] to hit; [+ solución] to hit on, come up with

    dar en [hacer] algo — to take to doing sth

    darle a algn por hacer algo dar para (=ser suficiente) to be enough for

    una película que da en qué pensar — a thought-provoking film, a film which gives you a lot to think about

    3.
    See:
    * * *
    1.
    verbo transitivo
    1) ( entregar) to give

    500 dólares ¿quién da más? — any advance on 500 dollars?; conocer verbo transitivo 3b, entender verbo transitivo 2b

    2) (regalar, donar) to give

    ¿me lo prestas? - te lo doy, no lo necesito — can I borrow it? - you can keep it, I don't need it

    tener para dar y venderto have plenty to spare

    3) <cartas/mano> to deal
    4)
    a) ( proporcionar) <fuerzas/valor/esperanza> to give
    b) (Mús) to give

    ¿me das el la? — can you give me an A?

    5) (conferir, aportar) <sabor/color/forma> to give
    6)
    a) ( aplicar) to give
    b) <sedante/masaje> to give
    7)
    a) ( conceder) <prórroga/permiso> to give

    nos dieron un premiowe won o got a prize

    b) (RPl) ( calcular)

    ¿qué edad le das? — how old do you think he is?

    8)
    a) (expresar, decir)

    ¿le diste las gracias? — did you thank him?, did you say thank you?

    dales saludos — give/send them my regards

    me dio su parecer or opinión — she gave me her opinion

    b) (señalar, indicar)

    me da ocupado or (Esp) comunicando — the line's busy o (BrE) engaged

    9) ( producir) <fruto/flor> to bear

    esos bonos dan un 7% — those bonds yield 7%

    10)
    a) ( rendir)

    ha dado todo lo que esperaba de él — he has lived up to my/his expectations

    b) (AmL) ( alcanzar hasta)

    ¿cuánto da ese coche? — how fast can that car go?

    da 150 kilómetros por horait can do o go 150 kilometers an hour

    11) (causar, provocar)

    estos niños dan tanto trabajo! — these kids are such hard work!; (+ me/te/le etc)

    ¿no te da calor esa camisa? — aren't you too warm in that shirt?

    este coche no me ha dado problemas — this car hasn't given me any trouble; ver tb asco, hambre, miedo, etc

    dar que + inf: el jardín da muchísimo que hacer there's always such a lot to do in the garden; lo que dijo me dio que pensar — what he said gave me plenty to think about; ver tb dar III 1)

    12) ( presentar) < concierto> to give

    ¿qué dan esta noche en la tele? — what's on TV tonight? (colloq)

    ¿dónde están dando esa película? — where's that film showing?

    13)
    a) < fiesta> to give; <baile/banquete> to hold
    b) < conferencia> to give; < discurso> (AmL) to make
    c) (CS) < examen> to take o (BrE) sit; ver tb clase 5)

    dar un grito/un suspiro — to give a shout/heave a sigh

    dar un paso atrás/adelante — to take a step back/forward

    dame un beso/abrazo — give me a kiss/hug; ver tb golpe, paseo, vuelta, etc

    15) ( considerar)

    dar algo/a alguien por algo: lo dieron por muerto they gave him up for dead; doy por terminada la sesión I declare the session closed; ese tema lo doy por sabido I'm assuming you've already covered that topic; puedes dar por perdido el dinero you can say goodbye to that money; dalo por hecho! consider it done!; si apruebo daré el tiempo por bien empleado — if I pass it will have been time well spent

    2.
    dar vi
    1)
    a) ( entregar)

    no puedes con todo, dame que te ayudo — you'll never manage all that on your own, here, let me help you

    ¿me das para un helado? — can I have some money for an ice cream?

    b) ( en naipes) to deal
    2) (ser suficiente, alcanzar)

    dar para algo/alguien: este pollo da para dos comidas this chicken will do for two meals; con una botella no da para todos one bottle's not enough to go round; (+ me/te/le etc) eso no te da ni para un chicle you can't even buy a piece of chewing gum with that; no me dio (el) tiempo I didn't have time; dar de sí to stretch; qué poco dan de sí mil pesetas! a thousand pesetas doesn't go very far!; no dar para más: su inteligencia no da para más that's as much as his brain can cope with; lo que gano no da para más what I earn doesn't go any further; la fiesta no daba para más — the party was beginning to wind down

    a) puerta to give onto, open onto; ventana to look onto, give onto
    b) fachada/frente ( estar orientado hacia) to face
    c) ( llegar hasta) río to flow into, go into; calle to lead to

    el análisis le dio positivo/negativo — her test was positive/negative

    ¿cuánto da la cuenta? — what does it come to?

    5) ( importar)

    da lo mismo, ya iremos otro día — it doesn't matter, we'll go another day

    ¿qué más da un color que otro? — what difference does it make what color it is?; (+ me/te/le etc)

    ¿el jueves o el viernes? - me da igual — Thursday or Friday? - I don't mind o it doesn't make any difference to me

    ¿y a ti qué más te da si él viene? — what's it to you if he comes? (colloq)

    6)
    a) (pegar, golpear)

    darle a alguien — to hit somebody; ( como castigo) to smack somebody

    le dio en la cabeza/con un palo — he hit him on the head/with a stick

    b) (fam) (a tarea, asignatura)

    darle a algo: me pasé todo el verano dándole al inglés I spent the whole summer working on my English; cómo le da al vino! he really knocks back o (AmE) down the wine (colloq); cómo le han dado al queso! ya casi no queda! — they've certainly been at the cheese, there's hardly any left! (colloq)

    c) ( acertar) to hit

    dar en el blanco/el centro — to hit the target/the bull's-eye

    7) (accionar, mover)

    darle a algoa botón/tecla to press something; a interruptor to flick something; a manivela to turn something; (+ compl)

    8)

    dale que dale or (Esp) dale que te pego! — (fam)

    dale que dale con lo mismo!stop going on about it!

    b) (RPl fam) ( instando a hacer algo) come on

    dale, prestámelo — come on o go on, lend it to me

    9) dar con ( encontrar) < persona> to find; < solución> to hit upon, find; < palabra> to come up with
    10) (acometer, sobrevenir) (+ me/te/le etc)

    me va a dar algo — (fam) I'm going to have a fit (colloq); ver tb dar verbo transitivo II 3, escalofrío, frío, gana, etc

    11) (hablando de manías, ocurrencias)

    darle a alguien por + inf — to take to -ing

    le ha dado por decir que... — he's started saying that...

    12) sol/viento/luz
    3.
    1) darse v pron
    2) ( producirse) to grow
    3) ( presentarse) oportunidad/ocasión to arise
    4) ( resultar) (+ me/te/le etc)

    ¿cómo se te da a ti la costura? — are you any good at sewing?

    5)
    a) (dedicarse, entregarse)

    darse a algo: se dio a la bebida she took to drink; se ha dado por entero a su familia/a la causa — she has devoted herself entirely to her family/to the cause

    b) (CS, Ven) ( ser sociable)
    6)

    me di una duchaI took o had a shower

    dárselas de algo: se las da de que sabe mucho he likes to make out he knows a lot; dárselas de listo to act smart; ¿y de qué se las da ése? — who does he think he is?

    b) (golpearse, pegarse)

    no te vayas a dar con la cabeza contra el techodon't hit o bang your head on the ceiling

    c) (recípr)

    se estaban dando (de) patadas/puñetazos — they were kicking/punching each other

    darse por algo: con eso me daría por satisfecha I'd be quite happy with that; darse por vencido — to give up; ver tb aludir a, enterado 1

    * * *
    = allow, give, issue, pitch, hand over, pass over, give away, give out, get + free.
    Ex. Folders allow a set of papers to be kept together when a set on a given topic is removed from the file.
    Ex. An abstract of a bibliography can be expected to note whether author affiliations are given = Es de esperar que el resumen de una bibliografía indique si se incluyen los lugares de trabajo de los autores.
    Ex. Once a user is registered, a password will be issued which provides access to all or most of the data bases offered by the host as and when the user wishes.
    Ex. Thus pitching instructions at the right level can be difficult.
    Ex. Eventually, teachers should be able to ' hand the chalk over to the students' and take a back seat.
    Ex. She also indicated in passing that in future authors would not automatically pass over the copyright of research results in papers to publishers.
    Ex. This must be done in a fully commercial way, not by giving away machines or paper, nor by giving away imported books.
    Ex. Similarly, equipment such as this can often give out quite a lot of heat which has to be adequately dissipated.
    Ex. Most people know 'earbuds' as the cheap-o earphones you get free with a cell phone.
    ----
    * acción de dar un nombre a Algo = naming.
    * antes de darse cuenta = before + Pronombre + know what + happen, before + Pronombre + know it.
    * con la sabiduría que da la experiencia = with the benefit of hindsight.
    * cosas que dan miedo = things that go bump in the night.
    * da la casualidad = as it happens.
    * dale alas a tu imaginación = let + your imagination fly!.
    * dando sacudidas = jerkily.
    * dar el esquinazo a = give + Nombre + a wide berth.
    * dar a = look onto, give onto, overlook.
    * dar a Algo el nombre de = earn + Nombre + the name of.
    * dar a Algo más importancia de la que tiene = oversell.
    * dar a Algo una nueva dimensión = take + Nombre + into a new dimension.
    * dar a Algo una nueva perspectiva = give + Nombre + a new twist.
    * dar a Alguien el beneficio de la duda = give + Nombre + the benefit of the doubt.
    * dar a Alguien una mano y te cogen el brazo = give + Pronombre + an inch and + Pronombre + take a mile, give + Pronombre + an inch and + Pronombre + take a mile.
    * dar a Alguien una oportunidad de triunfar = give + Nombre + a fighting chance.
    * dar a Alguien una palmada en la espalda = pat + Alguien + on the back for + Algo.
    * dar a Alguien una palmadita en la espalda = pat + Alguien + on the back for + Algo.
    * dar a Alguien una puñalada por la espalda = stab + Alguien + in the back.
    * dar a Alguien una puñalada trapera = stab + Alguien + in the back.
    * dar a Alguien un margen de confianza = give + Nombre + the benefit of the doubt.
    * dar abasto = cope.
    * dar abasto con = cope with.
    * dar acceso = provide + access.
    * dar acceso a = give + access to.
    * dar a conocer = bring to + the attention, communicate, publicise [publicize, -USA], report, articulate, make + known.
    * dar a conocer la presencia de = make + Posesivo + presence known.
    * dar a entender = give to + understand, hint, send + a clear signal that, lull + Nombre + into thinking, insinuate, intimate.
    * dar agua = lose + water, leak.
    * dar a la calle = give onto + the street.
    * dar a la caza de = chase down.
    * dar Algo a conocer = get + the word out.
    * dar alguna esperanza = give + some cause for hope.
    * dar al traste con los planes = upset + the applecart.
    * dar al traste con + Posesivo + planes = upset + Posesivo + plans, ruin + Posesivo + plans.
    * dar al traste con todo = upset + the applecart.
    * dar a luz = birth, deliver.
    * dar a luz a = give + birth to.
    * dar ánimos = give + a word of encouragement, hearten.
    * dar apoyo = give + support, support, provide + support.
    * dar asco = stink, disgust.
    * dar aullidos = caterwaul.
    * dar autoría = lend + authoritativeness.
    * dar autoridad a Algo = lend + authority to.
    * dar bandazos = lurch.
    * dar bastante importancia a = place + great store on.
    * dar brillo a = buff, buff up.
    * dar buen uso a Algo = put to + good use.
    * dar cabida a = accommodate, include, hold, take, make + room (for), leave + room for, leave + room for.
    * dar cabida al crecimiento = accommodate + growth.
    * dar caladas = puff.
    * dar calidad = deliver + value.
    * dar caprichos = pamper.
    * dar cera = wax.
    * dar chillidos = shriek.
    * dar cien mil vueltas = beat + Nombre + hands down, win + hands down.
    * dar clase = give + a lesson, teach + class, teach + lesson, hold + class.
    * dar coba = toady, fawn (on/upon/over).
    * dar comienzo a = give + a start to.
    * dar como ejemplo = cite + as an example.
    * dar como norma = rule.
    * dar como resultado = add up to, result (in), lead to.
    * dar con = hit on/upon, put + Posesivo + finger on, stumble on.
    * dar conferencia = lecture.
    * dar consejo sobre = give + advice on.
    * dar consentimiento = give + licence.
    * dar con una esponja húmeda = sponging.
    * dar con una idea = hit on/upon + idea.
    * dar con una solución = come up with + solution.
    * dar coraje = peeve.
    * dar corte = self-conscious, feel + shy.
    * dar credibilidad = give + credence, lend + credence, bestow + credibility, provide + credibility.
    * dar crédito = give + credence.
    * dar cualquier cosa por Algo = give + an eye-tooth for/to.
    * dar cuenta = render + an account of.
    * dar cuenta de = account for.
    * dar cuenta de Algo = be held to account.
    * dar cuerda a un reloj = wind + clock.
    * dar cuerpo = give + substance.
    * dar cuerpo a = flesh out.
    * dar cuerpo y forma a = lend + substance and form to.
    * dar datos de = give + details of.
    * dar de alta = discharge from + hospital.
    * dar de baja = take out of + circulation.
    * dar de cara a = front.
    * dar de comer = feed.
    * dar de lado = short-circuit [shortcircuit], give + Nombre + the cold shoulder.
    * dar de lleno = hit + home.
    * dar de mala gana = begrudge, grudge.
    * dar de mamar = breast-feeding [breastfeeding].
    * dar de mamar a = breast-feed [breastfeed].
    * dar demasiada información y muy rápidamente = trot out.
    * dar de qué hablar = raise + eyebrows, fuel + rumours, give + rise to rumours.
    * dar de quilla = keel over.
    * dar derecho a = entitle to.
    * dar descanso de = give + relief from.
    * dar de sí = stretch out.
    * dar detalles de = give + details of.
    * dar de Uno mismo = give of + Reflexivo.
    * dar dinero = pay + money, donate + Posesivo + money.
    * dar dirección = lend + direction.
    * dar directrices = give + guidance, provide + guidance.
    * dar duro = pack + a wallop.
    * dar ejemplo = set + an example, lead by + example.
    * dar ejemplo de = illustrate.
    * dar el brazo a torcer = give in to.
    * dar el brazo derecho = give + Posesivo + right arm.
    * dar el do de pecho = do + Posesivo + best, pull out + all the stops, do + Posesivo + utmost.
    * dar el efecto de = give + the effect of.
    * dar el esquinazo = dodge.
    * dar el esquinazo a = steer + clear of, steer away from.
    * dar el golpe de gracia = administer + the coup de grace, deliver + the coup de grace.
    * dar el nombre = label.
    * dar el oro y el moro = give + Posesivo + right arm.
    * dar el pecho = breast-feed [breastfeed].
    * dar el pésame = pass + Posesivo + condolences.
    * dar el pistoletazo de salida = fire + the starting gun.
    * dar el primer paso = make + a start, take + the first step.
    * dar el puntillazo a = put + an end to, bring + an end to, bring to + an end.
    * dar el salto = make + the leap.
    * dar el todo por el todo = give + Posesivo + all.
    * dar el último empujón = go + the last mile, go + the extra mile.
    * dar el último repaso = tie + the pieces together.
    * dar el visto bueno = approve, clear, give + green light, give + the go-ahead.
    * dar el visto bueno a una factura = clear + invoice.
    * dar el/un espectáculo = make + a spectacle of + Reflexivo.
    * dar empujones = shove.
    * dar en el blanco = hit + the bull's eye, strike + home, put + Posesivo + finger on, hit + the truth, hit + home.
    * dar en el clavo = hit + the nail on the head, be spot on, strike + home, put + Posesivo + finger on, hit + the truth.
    * dar en el larguero = hit + the crossbar, hit + the crossbar.
    * dar en el travesaño = hit + the crossbar.
    * dar energía = energise [energize, -USA].
    * dar énfasis = give + emphasis, place + stress, give + stress.
    * dar énfasis a = place + emphasis on.
    * dar en garantía = pawn.
    * dar en la diana = hit + home.
    * dar en mano = hand (over).
    * dar entrada = enter.
    * dar esperanza = nurture + hope, give + hope, bring + visions of.
    * dar esperanzas = raise + expectations, raise + hopes.
    * dar estímulo = provide + boost.
    * dar evasivas = stonewall, play for + time.
    * dar evidencia = furnish with + evidence.
    * dar fe = attest, certify.
    * dar fe de = testify (to/of), vouch (for), be testimony to.
    * dar fe de que = attest to + the fact that.
    * dar fin = bring to + a close, draw to + a close, wind down.
    * dar forma = become + cast, give + shape, shape, mould [mold, -USA], inform.
    * dar forma cuadrada = square.
    * dar fruto = bear + fruit, come to + fruition.
    * dar fuerte = pack + a wallop.
    * dar fuerza = empower, bring + strength.
    * dar gato por liebre = buy + a pig in a poke, pass off + a lemon.
    * dar golpes = pound.
    * dar gracias por lo que Uno tiene = count + Posesivo + blessings.
    * dar gritos = shriek, shout.
    * dar guerra = act up, play up.
    * dar gustirrinín = tickle + Posesivo + fancy.
    * dar gusto = oblige, bring + pleasure, flavour [flavor, -USA].
    * dar hipo = hiccup.
    * dar ideas = offer + clues.
    * da rienda suelta a tu imaginación = let + your imagination fly!.
    * dar ímpetu = lend + force, give + impetus.
    * dar importancia = attach + importance, give + prominence, stress, give + pre-eminence, give + relevance, place + importance, give + importance.
    * dar importancia a = give + weight to, place + emphasis on, attach + weight to, create + a high profile for, give + a high profile, place + weight on.
    * dar importancia a Algo = put + Algo + on the agenda, be on the agenda.
    * dar indicios de = show + signs of.
    * dar indicios y pistas = drop + hints and clues.
    * dar información = provide + information, give + information, release + information.
    * dar información adicional = give + further details.
    * dar información de = give + details of.
    * dar interés = spice up, add + spice.
    * dar la alarma = sound + alarm.
    * dar la apariencia de = place + a veneer of.
    * dar la bienvenida = welcome.
    * dar la casualidad que + Indicativo = happen to + Infinitivo, chance to + Infinitivo.
    * dar la cuenta atrás = count + Nombre + out.
    * dar la enhorabuena = give + congratulations.
    * dar la entrada para = make + a deposit on.
    * dar la espalda = turn + aside.
    * dar la idea = give + the impression that.
    * dar la imagen = give + the impression that.
    * dar la impresión = convey + impression, strike + Pronombre Personal, give + the impression that, confer + impression, come off as.
    * dar la impresión de = contrive, conjure up + a picture of, come across as.
    * dar la impresión de seriedad en el trabajo = appear + businesslike.
    * dar la la lata = nag (at).
    * dar la lata = play up.
    * dar la mano = extend + Posesivo + hand.
    * dar la mano derecha = give + Posesivo + right arm.
    * dar la murga = be a pest.
    * dar la noticia = give + the news.
    * dar la opinión sobre = give + opinion on.
    * dar la oportunidad = give + chance.
    * dar la oportunidad de = present with + opportunities for, allow + the opportunity to.
    * dar la oportunidad de expresarse libremente = give + voice to.
    * dar la oportunidad de opinar = give + voice to.
    * dar la puntilla a = put + an end to, bring + an end to, bring to + an end.
    * dar largas = stonewall, play for + time, fob + Alguien + off with + Algo.
    * dar las cosas masticadas = spoon-feeding [spoonfeeding], spoon-feed [spoon feed/spoonfeed].
    * dar la sensación = give + a sense.
    * dar la sensación de = give + the effect of.
    * dar la señal = give + the word, give + the signal.
    * dar la señal de alarma = sound + the clarion.
    * dar la señal de alerta = sound + the clarion.
    * dar la señal de estar listo = prompt.
    * dar lástima = feel + sorry for, pity.
    * dar la talla = be up to the mark, be up to scratch, measure up (to), be up to snuff, make + the cut.
    * dar latigazos = lash.
    * dar la vida = lay down + Posesivo + life, give + Posesivo + life.
    * dar la vuelta = turn + Nombre + (a)round, flip, swing around, swing back, turn (a)round.
    * dar la vuelta a = round, turn on + its head.
    * dar la vuelta en el aire = give + a toss.
    * darle a Alguien carta blanca = give + Nombre + a blank cheque.
    * darle a Alguien un cheque en blanco = give + Nombre + a blank cheque.
    * darle a la botella = booze.
    * darle a la lengua = shoot + the breeze, shoot + the bull.
    * darle a la manivela de arranque = turn + the crank.
    * darle alas a Alguien = let + Nombre + do things + Posesivo + (own) way.
    * darle al palique = gas.
    * darle a Uno escalofríos por Algo desagradable = make + Nombre + flinch.
    * darle caña = hurry up, get + a move on, put + pressure on.
    * darle caña a = have + a go at, get + stuck into.
    * dar lecciones = give + lessons.
    * darle cien mil vueltas a Alguien = knock + spots off + Nombre.
    * darle el puntillazo = nail it.
    * darle la razón a Alguien = side in + Posesivo + favour.
    * darle largas = play + Nombre + along.
    * darle largas a Algo = drag + Posesivo + feet, drag + Posesivo + heels.
    * darle la vuelta a la tortilla = turn + the tables (on).
    * darle sopas con hondas a Alguien = knock + spots off + Nombre.
    * darle una interpretación = give + interpretation.
    * darle una lección a Alguien = school.
    * darle una paliza a Alguien = take + Nombre + to the cleaners, give + Nombre + a beating, school.
    * darle un buen repaso a Alguien = take + Nombre + to the cleaners.
    * darle un repaso a = buff up on, brush up on.
    * darle un repaso a Alguien = school.
    * darle vueltas a = dwell on/upon.
    * darle vueltas a Algo = mull over, agonise over [agonize, -USA].
    * darle vueltas a la idea = toy with, toy with + idea of.
    * darle vueltas a la idea de = flirt with + the idea of.
    * darle vueltas a un asunto = chew + the cud.
    * darle vueltas a un problema = puzzle over + problem.
    * dar libertad = give + licence.
    * dar libertad a un esclavo = manumit.
    * dar libertad para + Infinitivo = afford + the freedom to + Infinitivo.
    * dar lo mejor de Uno mismo = give of + Posesivo + best.
    * dar los pasos necesarios = take + steps.
    * dar los primeros pasos en = venture into.
    * dar los últimos retoques a = put + the finishing touches on.
    * dar lugar = produce.
    * dar lugar a = cause, generate, give + rise to, mean, result (in), leave + room for, bring about, lead to, cause, open + the door to, give + cause to, give + occasion to.
    * dar lugar a la reflexión = provide + food for thought.
    * dar lugar a problemas = give + rise to problems.
    * dar lugar a queja = evoke + complaint.
    * dar lugar a rumores = fuel + rumours, give + rise to rumours.
    * dar luz verde = give + green light, give + the go-ahead.
    * dar mala impresión = look + bad.
    * dar marcha atrás = do + an about-face, back up, backpedal [back-pedal].
    * dar masaje = massage.
    * dar más de sí = go further.
    * dar más explicaciones = elaborate on.
    * dar materia para la reflexión = provide + food for thought.
    * dar mayor importancia a = give + pride of place to.
    * dar media vuelta = do + an about-face.
    * dar mejora (en) = give + improvement (in).
    * dar menos de lo debido = shortchange.
    * dar mucha importancia = put + a premium on.
    * dar mucho en qué pensar = give + Nombre + much to think about, give + Nombre + a lot to think about.
    * dar mucho valor a Algo = value + Nombre + highly.
    * dar muestras de = show + signs of.
    * dar + Nombre + una oportunidad = give + Nombre + a fair chance.
    * dar notoriedad a = create + a high profile for, give + a high profile.
    * dar nueva forma = reformat [re-format].
    * dar nueva vida = give + Nombre + new life, give + a second life.
    * dar opción = give + option.
    * dar origen = mother.
    * dar origen a = give + rise to, bring about, lead to, give + cause to, give + occasion to.
    * dar otro paso muy importante = reach + another milestone.
    * dar pábulo a = fuel, spark off.
    * dar pábulo a rumores = fuel + rumours, give + rise to rumours.
    * dar palos de ciego = grope (for/toward).
    * dar pánico = scare + the living daylights out of, frighten + the living daylights out of, dread, scare + the hell out of.
    * dar parte de = report.
    * dar paso (a) = give + way (to), yield to, make + way (for).
    * dar patadas en el estómago = stick in + Posesivo + craw.
    * dar pavor = be scared stiff, be frightened to death, be petrified of, be terrified, scare + the living daylights out of, frighten + the living daylights out of, scare + the hell out of.
    * dar pecho = breast-feeding [breastfeeding].
    * dar pereza = can't/couldn't be bothered.
    * dar permiso = give + permission, give + time off, grant + Alguien + leave.
    * dar permiso en el trabajo = give + time off work.
    * dar pie a = spark off, give + rise to, bring about, lead to, cause, open + the door to, give + cause to, give + occasion to.
    * dar pisotones = stomp.
    * dar pistas = throw + hints.
    * dar pistas falsas = throw out + false leads.
    * dar placer = give + pleasure, give + enjoyment.
    * dar poderes = give + powers.
    * dar por = tickle + Posesivo + fancy.
    * dar por concluido = put to + bed, close + the book on.
    * dar por culo = piss + Nombre + off.
    * dar por descontado = take for + granted, discount.
    * dar por hecho = take for + granted.
    * dar por perdido = be past praying for, write off.
    * dar por saldado = close + the book on.
    * dar por seguro que = rest + assured that.
    * dar por sentado = take for + granted.
    * dar por sentado Algo que realmente no lo está = beg + the question.
    * dar + Posesivo + vida = give + Posesivo + all.
    * dar preferencia = give + preference.
    * dar prestigio = lend + authoritativeness.
    * dar prioridad = award + priority, emphasise [emphasize, -USA], give + priority, give + precedence, assign + priority, give + preference.
    * dar prioridad a = give + pride of place to, place + emphasis on, prioritise [prioritize, -USA].
    * dar prioridad a algo = make + a priority.
    * dar problemas = play up.
    * dar propina = tipping.
    * dar pruebas = provide + evidence.
    * dar publicidad = publicise [publicize, -USA], give + publicity.
    * dar puntapiés = kick + Posesivo + feet.
    * dar punzadas = throb, twinge.
    * dar quebraderos de cabeza = give + headaches.
    * dar que hablar = fuel + rumours, give + rise to rumours, raise + eyebrows.
    * dar quehacer = make + trouble.
    * dar rabia = incense, gall, peeve.
    * dar razón de ser = bring + purpose.
    * dar recompensa = mete out + reward.
    * dar registro = accession.
    * dar relevancia = give + relevance.
    * dar relevancia a = create + a high profile for, give + a high profile.
    * dar relevancia a Algo = put + Algo + on the agenda.
    * dar resoplidos = chug.
    * dar respuesta = provide + answer, elicit + answer, develop + answer.
    * dar resultado = be successful, give + result, work, pay off, be a success, pay.
    * dar resultados = produce + results.
    * dar rienda suelta = unleash.
    * dar rienda suelta a = give + free rein to, allow + vent for, give + vent to, vent.
    * dar rienda suelta a + Nombre = let + Nombre + run riot.
    * dar riqueza a = add + richness to.
    * dar risitas = giggle.
    * dar sabor = spice up, add + spice.
    * dar salida a = vent.
    * dar saltitos = hop, skip.
    * dar sangre = donate + Posesivo + blood.
    * darse = appear, occur.
    * darse a = lend + Reflexivo + to.
    * darse aires = strut.
    * darse aires de grandeza = give + Reflexivo + such airs, aggrandise + Reflexivo.
    * darse a la fuga = flee, lam (it), go into + hiding, make + a quick getaway, take to + Posesivo + heels, run off.
    * darse a los demás = give of + Reflexivo.
    * darse con un canto en los dientes = count + Reflexivo + lucky, think + Reflexivo + lucky, consider + Reflexivo + lucky.
    * darse cuenta = become + aware, dawn on, detect, perceive, find, note, make + aware, come to + realise, wise up, reach + understanding, eye + catch, strike + home, suss (out), hit + home.
    * darse cuenta de = be aware of, be cognisant of, realise [realize, -USA], sense, wake up to, sink in, become + cognisant of, see through.
    * darse cuenta del peligro que = see + the danger that.
    * darse cuenta de un problema = alight on + problem.
    * darse de baja de una suscripción = unsubscribe.
    * darse el caso que + Indicativo = happen to + Infinitivo, chance to + Infinitivo.
    * darse el gusto de = indulge in.
    * darse el gusto de comprar = splurge on.
    * darse el lote = snog, neck.
    * darse el lujo de = splurge on.
    * darse golpes de pecho = beat + Posesivo + breast.
    * darse golpes en el pecho = beat + Posesivo + breast.
    * darse la mano = join + hands, shake + hand.
    * dárselas de = fancy + Reflexivo.
    * dársele Algo bien a Uno = be good at.
    * dársele a Uno bien las plantas = have + a green thumb, have + green fingers.
    * dársele a Uno mejor Algo = be better at.
    * dársele mejor a Uno = do + best.
    * darse media vuelta = turn on + Posesivo + heel.
    * darse (muchos) aires = give + Reflexivo + such airs, aggrandise + Reflexivo.
    * dar sentido = make + sense (out) of, make + sense of life.
    * dar sentido a = make + meaningful, give + meaning to.
    * dar sentido a las cosas = sense-making, meaning making.
    * dar sentido a la vida = give + meaning to life.
    * dar sentido a + Posesivo + vida = make + sense of + Posesivo + life.
    * dar señales de = show + signs of.
    * dar señales de vida = show + signs of life.
    * darse por afortunado = count + Reflexivo + lucky, think + Reflexivo + lucky, consider + Reflexivo + lucky.
    * darse por aludido = take + things personally, take + a hint, take + things personally, get + a hint.
    * darse por derrotado = sound + note of defeat.
    * darse por vencido = throw in + the towel, throw in/up + the sponge.
    * darse prisa = hurry, hurry up, get on + Posesivo + running shoes, shake + a leg, hot-foot it to, make + haste, rattle + Posesivo + dags, get + a wiggle on, put + Posesivo + skates on, get + Posesivo + skates on, get + a move on.
    * darse prisa con calma = make + haste slowly.
    * dar servicio = service.
    * darse una comilona = make + a pig of + Reflexivo, pig out (on).
    * darse una leche = come + a cropper.
    * darse un apretón de manos = clasp + hands.
    * darse una situación más esperanzadora = sound + a note of hope.
    * darse un atracón = make + a pig of + Reflexivo, pig out (on), stuff + Posesivo + face.
    * darse una transacción económica = cash + change hands.
    * darse una tripotada = make + a pig of + Reflexivo, pig out (on).
    * darse una vacante = occur + vacancy.
    * darse un baño de sol = sunbathe.
    * darse un chapuzón = take + a dip.
    * darse un descanso = give + Reflexivo + a break, rest on + Posesivo + oars.
    * darse un festín de = feast on.
    * darse un garbeo = mosey.
    * darse un porrazo = come + a cropper.
    * darse un respiro = lie on + Posesivo + oars, rest on + Posesivo + oars.
    * darse un tortazo = come + a cropper.
    * dar significado = imbue with + meaning.
    * dar sombra = shade.
    * dar su conformidad a = assent to.
    * dar sugerencias = give + suggestions.
    * dar terror = scare + the living daylights out of.
    * dar testimonio = bear + witness, give + testimony.
    * dar tiempo = give + time, donate + Posesivo + time.
    * dar tiempo a Alguien = give + Nombre + some time.
    * dar título = title.
    * dar todo de Uno mismo = give of + Posesivo + best.
    * dar todo el oro del mundo = give + Posesivo + right arm.
    * dar tono = tone.
    * dar trabajo = present + burden.
    * dar una advertencia = raise + caveat, issue + warning.
    * dar una apariencia de = provide + a semblance of, give + a semblance of.
    * dar una azotaina = spank.
    * dar una bofetada = cuff, slap.
    * dar una bofetada a Alguien = give + Nombre + a slap in the face.
    * dar una buena paliza = whitewash, thrash.
    * dar una cabezadita = nap, catching 10, napping.
    * dar una carcajada = give + a laugh, let out + a laugh.
    * dar una charla = give + address, give + a talk, give + a presentation, give + speech.
    * dar una conferencia = deliver + talk, make + a speech, give + speech, deliver + lecture, give + a lecture.
    * dar una contractura muscular = pull + a muscle.
    * dar una cornada = gore.
    * dar una excusa = give + excuse.
    * dar una explicación = present + explanation.
    * dar una falsa impresión = keep up + facade, put on + an act.
    * dar una fiesta = give + a party.
    * dar una galleta = slap.
    * dar una guantada = slap.
    * dar una idea = give + idea, give + glimpse, provide + an understanding.
    * dar una idea de = give + a feel for, give + indication, provide + a glimpse of, give + a flavour of, be indicative of, provide + insight into, give + a picture, give + an insight into, give + an inkling of.
    * dar una idea general = put in + the picture, give + a general picture, paint + a broad picture.
    * dar una imagen = convey + image, present + picture, paint + a picture, present + an image, present + a picture.
    * dar una imagen de = give + an impression of.
    * dar una impresión = make + an impression, leave + an impression, present + an image.
    * dar una impresión de = give + an impression of.
    * dar una impresión equivocada = send + the wrong signals.
    * dar una lección de humildad = humble.
    * dar una llamada de atención = sound + a wake-up call.
    * dar una norma = give + prescription.
    * dar una opinión = offer + opinion.
    * dar una oportunidad = give + opportunity, provide + opportunity, grant + opportunity, present + an opportunity, create + opportunity.
    * dar una oportunidad a Alguien = give + Nombre + a head start.
    * dar una orden = issue + command, issue + instruction.
    * dar una paliza = clobber, pummel, slaughter, knock + the living daylights out of, knock + the hell out out of, whip, whitewash, thrash, wallop, lick, baste, take + a pounding, take + a beating, belt, trounce, beat + Nombre + (all) hollow.
    * dar una paliza a Alguien = beat + Nombre + up, beat + Nombre + black and blue.
    * dar una patada = kick, boot.
    * dar una pista = give + a hint.
    * dar una posibilidad = afford + opportunity.
    * dar un apretón de manos = shake + hand.
    * dar una rabieta = throw + a tantrum.
    * dar una razón = give + reason.
    * dar una respuesta = furnish + answer, frame + response.
    * dar una sacudida = give + a shake, give + a jerk.
    * dar una segunda oportunidad = give + a second chance.
    * dar una segunda vida = give + a second life.
    * dar una solución = provide + solution, develop + solution.
    * dar una solución por buena que realmente no lo es = beg + the solution.
    * dar un aspecto + Adjetivo = give + a + Adjetivo + look.
    * dar un ataque de nervios = have + an attack of hysterics.
    * dar una torta = slap.
    * dar una torta a Alguien = give + Nombre + a slap in the face.
    * dar una tunda = trounce.
    * dar una ventaja = give + Nombre + an edge.
    * dar una ventaja a Alguien = give + Nombre + a head start.
    * dar una visión = present + view, provide + an understanding.
    * dar una visión general = give + a general picture.
    * dar una visión global = give + overview, present + an overview, present + an overall picture, give + an overall picture, overview.
    * dar una visión total = give + a complete picture.
    * dar un aviso = make + warning.
    * dar una voltereta = somersault, do + a somersault, summersault.
    * dar una voz = holler.
    * dar una vuelta de campana = capsize, somersault, do + a somersault, summersault.
    * dar una vuelta en coche = go out for + a drive.
    * dar un berrinche = throw + a tantrum.
    * dar un beso de despedida = kiss + Nombre + goodbye.
    * dar un bocado a = take + a bite out of.
    * dar un bofetón = cuff, slap.
    * dar un bofetón a Alguien = give + Nombre + a slap in the face.
    * dar un cachete = spank, cuff, slap.
    * dar un cachete a Alguien = slap + Nombre + on the wrist.
    * dar un calambre = cramp.
    * dar un chillido = holler.
    * dar un comienzo a = give + a start to.
    * dar un coscorrón = cuff.
    * dar un ejemplo = give + example.
    * dar un empujón = give + a boost.
    * dar un golpe = knock.
    * dar un golpe por detrás = rear-end.
    * dar un gran paso adelante = reach + milestone.
    * dar un grito = holler.
    * dar un guantazo = slap.
    * dar un hachazo = hack.
    * dar un hervor = parboil.
    * dar un impulso = kick-start [kickstart].
    * dar un lavado de cara = spruce up.
    * dar un manotazo = swat at, cuff, slap.
    * dar un manotazo a Alguien = give + Nombre + a slap in the face.
    * dar un nivel de prioridad alto = put + Nombre + high on + Posesivo + list of priorities.
    * dar un nuevo acabado = refinish.
    * dar un nuevo impulso = pep up.
    * dar un nuevo nombre = rename.
    * dar un ojo de la cara por Algo = give + an eye-tooth for/to.
    * dar unos azotes = spank.
    * dar un paseo = take + a stroll.
    * * *
    1.
    verbo transitivo
    1) ( entregar) to give

    500 dólares ¿quién da más? — any advance on 500 dollars?; conocer verbo transitivo 3b, entender verbo transitivo 2b

    2) (regalar, donar) to give

    ¿me lo prestas? - te lo doy, no lo necesito — can I borrow it? - you can keep it, I don't need it

    tener para dar y venderto have plenty to spare

    3) <cartas/mano> to deal
    4)
    a) ( proporcionar) <fuerzas/valor/esperanza> to give
    b) (Mús) to give

    ¿me das el la? — can you give me an A?

    5) (conferir, aportar) <sabor/color/forma> to give
    6)
    a) ( aplicar) to give
    b) <sedante/masaje> to give
    7)
    a) ( conceder) <prórroga/permiso> to give

    nos dieron un premiowe won o got a prize

    b) (RPl) ( calcular)

    ¿qué edad le das? — how old do you think he is?

    8)
    a) (expresar, decir)

    ¿le diste las gracias? — did you thank him?, did you say thank you?

    dales saludos — give/send them my regards

    me dio su parecer or opinión — she gave me her opinion

    b) (señalar, indicar)

    me da ocupado or (Esp) comunicando — the line's busy o (BrE) engaged

    9) ( producir) <fruto/flor> to bear

    esos bonos dan un 7% — those bonds yield 7%

    10)
    a) ( rendir)

    ha dado todo lo que esperaba de él — he has lived up to my/his expectations

    b) (AmL) ( alcanzar hasta)

    ¿cuánto da ese coche? — how fast can that car go?

    da 150 kilómetros por horait can do o go 150 kilometers an hour

    11) (causar, provocar)

    estos niños dan tanto trabajo! — these kids are such hard work!; (+ me/te/le etc)

    ¿no te da calor esa camisa? — aren't you too warm in that shirt?

    este coche no me ha dado problemas — this car hasn't given me any trouble; ver tb asco, hambre, miedo, etc

    dar que + inf: el jardín da muchísimo que hacer there's always such a lot to do in the garden; lo que dijo me dio que pensar — what he said gave me plenty to think about; ver tb dar III 1)

    12) ( presentar) < concierto> to give

    ¿qué dan esta noche en la tele? — what's on TV tonight? (colloq)

    ¿dónde están dando esa película? — where's that film showing?

    13)
    a) < fiesta> to give; <baile/banquete> to hold
    b) < conferencia> to give; < discurso> (AmL) to make
    c) (CS) < examen> to take o (BrE) sit; ver tb clase 5)

    dar un grito/un suspiro — to give a shout/heave a sigh

    dar un paso atrás/adelante — to take a step back/forward

    dame un beso/abrazo — give me a kiss/hug; ver tb golpe, paseo, vuelta, etc

    15) ( considerar)

    dar algo/a alguien por algo: lo dieron por muerto they gave him up for dead; doy por terminada la sesión I declare the session closed; ese tema lo doy por sabido I'm assuming you've already covered that topic; puedes dar por perdido el dinero you can say goodbye to that money; dalo por hecho! consider it done!; si apruebo daré el tiempo por bien empleado — if I pass it will have been time well spent

    2.
    dar vi
    1)
    a) ( entregar)

    no puedes con todo, dame que te ayudo — you'll never manage all that on your own, here, let me help you

    ¿me das para un helado? — can I have some money for an ice cream?

    b) ( en naipes) to deal
    2) (ser suficiente, alcanzar)

    dar para algo/alguien: este pollo da para dos comidas this chicken will do for two meals; con una botella no da para todos one bottle's not enough to go round; (+ me/te/le etc) eso no te da ni para un chicle you can't even buy a piece of chewing gum with that; no me dio (el) tiempo I didn't have time; dar de sí to stretch; qué poco dan de sí mil pesetas! a thousand pesetas doesn't go very far!; no dar para más: su inteligencia no da para más that's as much as his brain can cope with; lo que gano no da para más what I earn doesn't go any further; la fiesta no daba para más — the party was beginning to wind down

    a) puerta to give onto, open onto; ventana to look onto, give onto
    b) fachada/frente ( estar orientado hacia) to face
    c) ( llegar hasta) río to flow into, go into; calle to lead to

    el análisis le dio positivo/negativo — her test was positive/negative

    ¿cuánto da la cuenta? — what does it come to?

    5) ( importar)

    da lo mismo, ya iremos otro día — it doesn't matter, we'll go another day

    ¿qué más da un color que otro? — what difference does it make what color it is?; (+ me/te/le etc)

    ¿el jueves o el viernes? - me da igual — Thursday or Friday? - I don't mind o it doesn't make any difference to me

    ¿y a ti qué más te da si él viene? — what's it to you if he comes? (colloq)

    6)
    a) (pegar, golpear)

    darle a alguien — to hit somebody; ( como castigo) to smack somebody

    le dio en la cabeza/con un palo — he hit him on the head/with a stick

    b) (fam) (a tarea, asignatura)

    darle a algo: me pasé todo el verano dándole al inglés I spent the whole summer working on my English; cómo le da al vino! he really knocks back o (AmE) down the wine (colloq); cómo le han dado al queso! ya casi no queda! — they've certainly been at the cheese, there's hardly any left! (colloq)

    c) ( acertar) to hit

    dar en el blanco/el centro — to hit the target/the bull's-eye

    7) (accionar, mover)

    darle a algoa botón/tecla to press something; a interruptor to flick something; a manivela to turn something; (+ compl)

    8)

    dale que dale or (Esp) dale que te pego! — (fam)

    dale que dale con lo mismo!stop going on about it!

    b) (RPl fam) ( instando a hacer algo) come on

    dale, prestámelo — come on o go on, lend it to me

    9) dar con ( encontrar) < persona> to find; < solución> to hit upon, find; < palabra> to come up with
    10) (acometer, sobrevenir) (+ me/te/le etc)

    me va a dar algo — (fam) I'm going to have a fit (colloq); ver tb dar verbo transitivo II 3, escalofrío, frío, gana, etc

    11) (hablando de manías, ocurrencias)

    darle a alguien por + inf — to take to -ing

    le ha dado por decir que... — he's started saying that...

    12) sol/viento/luz
    3.
    1) darse v pron
    2) ( producirse) to grow
    3) ( presentarse) oportunidad/ocasión to arise
    4) ( resultar) (+ me/te/le etc)

    ¿cómo se te da a ti la costura? — are you any good at sewing?

    5)
    a) (dedicarse, entregarse)

    darse a algo: se dio a la bebida she took to drink; se ha dado por entero a su familia/a la causa — she has devoted herself entirely to her family/to the cause

    b) (CS, Ven) ( ser sociable)
    6)

    me di una duchaI took o had a shower

    dárselas de algo: se las da de que sabe mucho he likes to make out he knows a lot; dárselas de listo to act smart; ¿y de qué se las da ése? — who does he think he is?

    b) (golpearse, pegarse)

    no te vayas a dar con la cabeza contra el techodon't hit o bang your head on the ceiling

    c) (recípr)

    se estaban dando (de) patadas/puñetazos — they were kicking/punching each other

    darse por algo: con eso me daría por satisfecha I'd be quite happy with that; darse por vencido — to give up; ver tb aludir a, enterado 1

    * * *
    = allow, give, issue, pitch, hand over, pass over, give away, give out, get + free.

    Ex: Folders allow a set of papers to be kept together when a set on a given topic is removed from the file.

    Ex: An abstract of a bibliography can be expected to note whether author affiliations are given = Es de esperar que el resumen de una bibliografía indique si se incluyen los lugares de trabajo de los autores.
    Ex: Once a user is registered, a password will be issued which provides access to all or most of the data bases offered by the host as and when the user wishes.
    Ex: Thus pitching instructions at the right level can be difficult.
    Ex: Eventually, teachers should be able to ' hand the chalk over to the students' and take a back seat.
    Ex: She also indicated in passing that in future authors would not automatically pass over the copyright of research results in papers to publishers.
    Ex: This must be done in a fully commercial way, not by giving away machines or paper, nor by giving away imported books.
    Ex: Similarly, equipment such as this can often give out quite a lot of heat which has to be adequately dissipated.
    Ex: Most people know 'earbuds' as the cheap-o earphones you get free with a cell phone.
    * acción de dar un nombre a Algo = naming.
    * antes de darse cuenta = before + Pronombre + know what + happen, before + Pronombre + know it.
    * con la sabiduría que da la experiencia = with the benefit of hindsight.
    * cosas que dan miedo = things that go bump in the night.
    * da la casualidad = as it happens.
    * dale alas a tu imaginación = let + your imagination fly!.
    * dando sacudidas = jerkily.
    * dar el esquinazo a = give + Nombre + a wide berth.
    * dar a = look onto, give onto, overlook.
    * dar a Algo el nombre de = earn + Nombre + the name of.
    * dar a Algo más importancia de la que tiene = oversell.
    * dar a Algo una nueva dimensión = take + Nombre + into a new dimension.
    * dar a Algo una nueva perspectiva = give + Nombre + a new twist.
    * dar a Alguien el beneficio de la duda = give + Nombre + the benefit of the doubt.
    * dar a Alguien una mano y te cogen el brazo = give + Pronombre + an inch and + Pronombre + take a mile, give + Pronombre + an inch and + Pronombre + take a mile.
    * dar a Alguien una oportunidad de triunfar = give + Nombre + a fighting chance.
    * dar a Alguien una palmada en la espalda = pat + Alguien + on the back for + Algo.
    * dar a Alguien una palmadita en la espalda = pat + Alguien + on the back for + Algo.
    * dar a Alguien una puñalada por la espalda = stab + Alguien + in the back.
    * dar a Alguien una puñalada trapera = stab + Alguien + in the back.
    * dar a Alguien un margen de confianza = give + Nombre + the benefit of the doubt.
    * dar abasto = cope.
    * dar abasto con = cope with.
    * dar acceso = provide + access.
    * dar acceso a = give + access to.
    * dar a conocer = bring to + the attention, communicate, publicise [publicize, -USA], report, articulate, make + known.
    * dar a conocer la presencia de = make + Posesivo + presence known.
    * dar a entender = give to + understand, hint, send + a clear signal that, lull + Nombre + into thinking, insinuate, intimate.
    * dar agua = lose + water, leak.
    * dar a la calle = give onto + the street.
    * dar a la caza de = chase down.
    * dar Algo a conocer = get + the word out.
    * dar alguna esperanza = give + some cause for hope.
    * dar al traste con los planes = upset + the applecart.
    * dar al traste con + Posesivo + planes = upset + Posesivo + plans, ruin + Posesivo + plans.
    * dar al traste con todo = upset + the applecart.
    * dar a luz = birth, deliver.
    * dar a luz a = give + birth to.
    * dar ánimos = give + a word of encouragement, hearten.
    * dar apoyo = give + support, support, provide + support.
    * dar asco = stink, disgust.
    * dar aullidos = caterwaul.
    * dar autoría = lend + authoritativeness.
    * dar autoridad a Algo = lend + authority to.
    * dar bandazos = lurch.
    * dar bastante importancia a = place + great store on.
    * dar brillo a = buff, buff up.
    * dar buen uso a Algo = put to + good use.
    * dar cabida a = accommodate, include, hold, take, make + room (for), leave + room for, leave + room for.
    * dar cabida al crecimiento = accommodate + growth.
    * dar caladas = puff.
    * dar calidad = deliver + value.
    * dar caprichos = pamper.
    * dar cera = wax.
    * dar chillidos = shriek.
    * dar cien mil vueltas = beat + Nombre + hands down, win + hands down.
    * dar clase = give + a lesson, teach + class, teach + lesson, hold + class.
    * dar coba = toady, fawn (on/upon/over).
    * dar comienzo a = give + a start to.
    * dar como ejemplo = cite + as an example.
    * dar como norma = rule.
    * dar como resultado = add up to, result (in), lead to.
    * dar con = hit on/upon, put + Posesivo + finger on, stumble on.
    * dar conferencia = lecture.
    * dar consejo sobre = give + advice on.
    * dar consentimiento = give + licence.
    * dar con una esponja húmeda = sponging.
    * dar con una idea = hit on/upon + idea.
    * dar con una solución = come up with + solution.
    * dar coraje = peeve.
    * dar corte = self-conscious, feel + shy.
    * dar credibilidad = give + credence, lend + credence, bestow + credibility, provide + credibility.
    * dar crédito = give + credence.
    * dar cualquier cosa por Algo = give + an eye-tooth for/to.
    * dar cuenta = render + an account of.
    * dar cuenta de = account for.
    * dar cuenta de Algo = be held to account.
    * dar cuerda a un reloj = wind + clock.
    * dar cuerpo = give + substance.
    * dar cuerpo a = flesh out.
    * dar cuerpo y forma a = lend + substance and form to.
    * dar datos de = give + details of.
    * dar de alta = discharge from + hospital.
    * dar de baja = take out of + circulation.
    * dar de cara a = front.
    * dar de comer = feed.
    * dar de lado = short-circuit [shortcircuit], give + Nombre + the cold shoulder.
    * dar de lleno = hit + home.
    * dar de mala gana = begrudge, grudge.
    * dar de mamar = breast-feeding [breastfeeding].
    * dar de mamar a = breast-feed [breastfeed].
    * dar demasiada información y muy rápidamente = trot out.
    * dar de qué hablar = raise + eyebrows, fuel + rumours, give + rise to rumours.
    * dar de quilla = keel over.
    * dar derecho a = entitle to.
    * dar descanso de = give + relief from.
    * dar de sí = stretch out.
    * dar detalles de = give + details of.
    * dar de Uno mismo = give of + Reflexivo.
    * dar dinero = pay + money, donate + Posesivo + money.
    * dar dirección = lend + direction.
    * dar directrices = give + guidance, provide + guidance.
    * dar duro = pack + a wallop.
    * dar ejemplo = set + an example, lead by + example.
    * dar ejemplo de = illustrate.
    * dar el brazo a torcer = give in to.
    * dar el brazo derecho = give + Posesivo + right arm.
    * dar el do de pecho = do + Posesivo + best, pull out + all the stops, do + Posesivo + utmost.
    * dar el efecto de = give + the effect of.
    * dar el esquinazo = dodge.
    * dar el esquinazo a = steer + clear of, steer away from.
    * dar el golpe de gracia = administer + the coup de grace, deliver + the coup de grace.
    * dar el nombre = label.
    * dar el oro y el moro = give + Posesivo + right arm.
    * dar el pecho = breast-feed [breastfeed].
    * dar el pésame = pass + Posesivo + condolences.
    * dar el pistoletazo de salida = fire + the starting gun.
    * dar el primer paso = make + a start, take + the first step.
    * dar el puntillazo a = put + an end to, bring + an end to, bring to + an end.
    * dar el salto = make + the leap.
    * dar el todo por el todo = give + Posesivo + all.
    * dar el último empujón = go + the last mile, go + the extra mile.
    * dar el último repaso = tie + the pieces together.
    * dar el visto bueno = approve, clear, give + green light, give + the go-ahead.
    * dar el visto bueno a una factura = clear + invoice.
    * dar el/un espectáculo = make + a spectacle of + Reflexivo.
    * dar empujones = shove.
    * dar en el blanco = hit + the bull's eye, strike + home, put + Posesivo + finger on, hit + the truth, hit + home.
    * dar en el clavo = hit + the nail on the head, be spot on, strike + home, put + Posesivo + finger on, hit + the truth.
    * dar en el larguero = hit + the crossbar, hit + the crossbar.
    * dar en el travesaño = hit + the crossbar.
    * dar energía = energise [energize, -USA].
    * dar énfasis = give + emphasis, place + stress, give + stress.
    * dar énfasis a = place + emphasis on.
    * dar en garantía = pawn.
    * dar en la diana = hit + home.
    * dar en mano = hand (over).
    * dar entrada = enter.
    * dar esperanza = nurture + hope, give + hope, bring + visions of.
    * dar esperanzas = raise + expectations, raise + hopes.
    * dar estímulo = provide + boost.
    * dar evasivas = stonewall, play for + time.
    * dar evidencia = furnish with + evidence.
    * dar fe = attest, certify.
    * dar fe de = testify (to/of), vouch (for), be testimony to.
    * dar fe de que = attest to + the fact that.
    * dar fin = bring to + a close, draw to + a close, wind down.
    * dar forma = become + cast, give + shape, shape, mould [mold, -USA], inform.
    * dar forma cuadrada = square.
    * dar fruto = bear + fruit, come to + fruition.
    * dar fuerte = pack + a wallop.
    * dar fuerza = empower, bring + strength.
    * dar gato por liebre = buy + a pig in a poke, pass off + a lemon.
    * dar golpes = pound.
    * dar gracias por lo que Uno tiene = count + Posesivo + blessings.
    * dar gritos = shriek, shout.
    * dar guerra = act up, play up.
    * dar gustirrinín = tickle + Posesivo + fancy.
    * dar gusto = oblige, bring + pleasure, flavour [flavor, -USA].
    * dar hipo = hiccup.
    * dar ideas = offer + clues.
    * da rienda suelta a tu imaginación = let + your imagination fly!.
    * dar ímpetu = lend + force, give + impetus.
    * dar importancia = attach + importance, give + prominence, stress, give + pre-eminence, give + relevance, place + importance, give + importance.
    * dar importancia a = give + weight to, place + emphasis on, attach + weight to, create + a high profile for, give + a high profile, place + weight on.
    * dar importancia a Algo = put + Algo + on the agenda, be on the agenda.
    * dar indicios de = show + signs of.
    * dar indicios y pistas = drop + hints and clues.
    * dar información = provide + information, give + information, release + information.
    * dar información adicional = give + further details.
    * dar información de = give + details of.
    * dar interés = spice up, add + spice.
    * dar la alarma = sound + alarm.
    * dar la apariencia de = place + a veneer of.
    * dar la bienvenida = welcome.
    * dar la casualidad que + Indicativo = happen to + Infinitivo, chance to + Infinitivo.
    * dar la cuenta atrás = count + Nombre + out.
    * dar la enhorabuena = give + congratulations.
    * dar la entrada para = make + a deposit on.
    * dar la espalda = turn + aside.
    * dar la idea = give + the impression that.
    * dar la imagen = give + the impression that.
    * dar la impresión = convey + impression, strike + Pronombre Personal, give + the impression that, confer + impression, come off as.
    * dar la impresión de = contrive, conjure up + a picture of, come across as.
    * dar la impresión de seriedad en el trabajo = appear + businesslike.
    * dar la la lata = nag (at).
    * dar la lata = play up.
    * dar la mano = extend + Posesivo + hand.
    * dar la mano derecha = give + Posesivo + right arm.
    * dar la murga = be a pest.
    * dar la noticia = give + the news.
    * dar la opinión sobre = give + opinion on.
    * dar la oportunidad = give + chance.
    * dar la oportunidad de = present with + opportunities for, allow + the opportunity to.
    * dar la oportunidad de expresarse libremente = give + voice to.
    * dar la oportunidad de opinar = give + voice to.
    * dar la puntilla a = put + an end to, bring + an end to, bring to + an end.
    * dar largas = stonewall, play for + time, fob + Alguien + off with + Algo.
    * dar las cosas masticadas = spoon-feeding [spoonfeeding], spoon-feed [spoon feed/spoonfeed].
    * dar la sensación = give + a sense.
    * dar la sensación de = give + the effect of.
    * dar la señal = give + the word, give + the signal.
    * dar la señal de alarma = sound + the clarion.
    * dar la señal de alerta = sound + the clarion.
    * dar la señal de estar listo = prompt.
    * dar lástima = feel + sorry for, pity.
    * dar la talla = be up to the mark, be up to scratch, measure up (to), be up to snuff, make + the cut.
    * dar latigazos = lash.
    * dar la vida = lay down + Posesivo + life, give + Posesivo + life.
    * dar la vuelta = turn + Nombre + (a)round, flip, swing around, swing back, turn (a)round.
    * dar la vuelta a = round, turn on + its head.
    * dar la vuelta en el aire = give + a toss.
    * darle a Alguien carta blanca = give + Nombre + a blank cheque.
    * darle a Alguien un cheque en blanco = give + Nombre + a blank cheque.
    * darle a la botella = booze.
    * darle a la lengua = shoot + the breeze, shoot + the bull.
    * darle a la manivela de arranque = turn + the crank.
    * darle alas a Alguien = let + Nombre + do things + Posesivo + (own) way.
    * darle al palique = gas.
    * darle a Uno escalofríos por Algo desagradable = make + Nombre + flinch.
    * darle caña = hurry up, get + a move on, put + pressure on.
    * darle caña a = have + a go at, get + stuck into.
    * dar lecciones = give + lessons.
    * darle cien mil vueltas a Alguien = knock + spots off + Nombre.
    * darle el puntillazo = nail it.
    * darle la razón a Alguien = side in + Posesivo + favour.
    * darle largas = play + Nombre + along.
    * darle largas a Algo = drag + Posesivo + feet, drag + Posesivo + heels.
    * darle la vuelta a la tortilla = turn + the tables (on).
    * darle sopas con hondas a Alguien = knock + spots off + Nombre.
    * darle una interpretación = give + interpretation.
    * darle una lección a Alguien = school.
    * darle una paliza a Alguien = take + Nombre + to the cleaners, give + Nombre + a beating, school.
    * darle un buen repaso a Alguien = take + Nombre + to the cleaners.
    * darle un repaso a = buff up on, brush up on.
    * darle un repaso a Alguien = school.
    * darle vueltas a = dwell on/upon.
    * darle vueltas a Algo = mull over, agonise over [agonize, -USA].
    * darle vueltas a la idea = toy with, toy with + idea of.
    * darle vueltas a la idea de = flirt with + the idea of.
    * darle vueltas a un asunto = chew + the cud.
    * darle vueltas a un problema = puzzle over + problem.
    * dar libertad = give + licence.
    * dar libertad a un esclavo = manumit.
    * dar libertad para + Infinitivo = afford + the freedom to + Infinitivo.
    * dar lo mejor de Uno mismo = give of + Posesivo + best.
    * dar los pasos necesarios = take + steps.
    * dar los primeros pasos en = venture into.
    * dar los últimos retoques a = put + the finishing touches on.
    * dar lugar = produce.
    * dar lugar a = cause, generate, give + rise to, mean, result (in), leave + room for, bring about, lead to, cause, open + the door to, give + cause to, give + occasion to.
    * dar lugar a la reflexión = provide + food for thought.
    * dar lugar a problemas = give + rise to problems.
    * dar lugar a queja = evoke + complaint.
    * dar lugar a rumores = fuel + rumours, give + rise to rumours.
    * dar luz verde = give + green light, give + the go-ahead.
    * dar mala impresión = look + bad.
    * dar marcha atrás = do + an about-face, back up, backpedal [back-pedal].
    * dar masaje = massage.
    * dar más de sí = go further.
    * dar más explicaciones = elaborate on.
    * dar materia para la reflexión = provide + food for thought.
    * dar mayor importancia a = give + pride of place to.
    * dar media vuelta = do + an about-face.
    * dar mejora (en) = give + improvement (in).
    * dar menos de lo debido = shortchange.
    * dar mucha importancia = put + a premium on.
    * dar mucho en qué pensar = give + Nombre + much to think about, give + Nombre + a lot to think about.
    * dar mucho valor a Algo = value + Nombre + highly.
    * dar muestras de = show + signs of.
    * dar + Nombre + una oportunidad = give + Nombre + a fair chance.
    * dar notoriedad a = create + a high profile for, give + a high profile.
    * dar nueva forma = reformat [re-format].
    * dar nueva vida = give + Nombre + new life, give + a second life.
    * dar opción = give + option.
    * dar origen = mother.
    * dar origen a = give + rise to, bring about, lead to, give + cause to, give + occasion to.
    * dar otro paso muy importante = reach + another milestone.
    * dar pábulo a = fuel, spark off.
    * dar pábulo a rumores = fuel + rumours, give + rise to rumours.
    * dar palos de ciego = grope (for/toward).
    * dar pánico = scare + the living daylights out of, frighten + the living daylights out of, dread, scare + the hell out of.
    * dar parte de = report.
    * dar paso (a) = give + way (to), yield to, make + way (for).
    * dar patadas en el estómago = stick in + Posesivo + craw.
    * dar pavor = be scared stiff, be frightened to death, be petrified of, be terrified, scare + the living daylights out of, frighten + the living daylights out of, scare + the hell out of.
    * dar pecho = breast-feeding [breastfeeding].
    * dar pereza = can't/couldn't be bothered.
    * dar permiso = give + permission, give + time off, grant + Alguien + leave.
    * dar permiso en el trabajo = give + time off work.
    * dar pie a = spark off, give + rise to, bring about, lead to, cause, open + the door to, give + cause to, give + occasion to.
    * dar pisotones = stomp.
    * dar pistas = throw + hints.
    * dar pistas falsas = throw out + false leads.
    * dar placer = give + pleasure, give + enjoyment.
    * dar poderes = give + powers.
    * dar por = tickle + Posesivo + fancy.
    * dar por concluido = put to + bed, close + the book on.
    * dar por culo = piss + Nombre + off.
    * dar por descontado = take for + granted, discount.
    * dar por hecho = take for + granted.
    * dar por perdido = be past praying for, write off.
    * dar por saldado = close + the book on.
    * dar por seguro que = rest + assured that.
    * dar por sentado = take for + granted.
    * dar por sentado Algo que realmente no lo está = beg + the question.
    * dar + Posesivo + vida = give + Posesivo + all.
    * dar preferencia = give + preference.
    * dar prestigio = lend + authoritativeness.
    * dar prioridad = award + priority, emphasise [emphasize, -USA], give + priority, give + precedence, assign + priority, give + preference.
    * dar prioridad a = give + pride of place to, place + emphasis on, prioritise [prioritize, -USA].
    * dar prioridad a algo = make + a priority.
    * dar problemas = play up.
    * dar propina = tipping.
    * dar pruebas = provide + evidence.
    * dar publicidad = publicise [publicize, -USA], give + publicity.
    * dar puntapiés = kick + Posesivo + feet.
    * dar punzadas = throb, twinge.
    * dar quebraderos de cabeza = give + headaches.
    * dar que hablar = fuel + rumours, give + rise to rumours, raise + eyebrows.
    * dar quehacer = make + trouble.
    * dar rabia = incense, gall, peeve.
    * dar razón de ser = bring + purpose.
    * dar recompensa = mete out + reward.
    * dar registro = accession.
    * dar relevancia = give + relevance.
    * dar relevancia a = create + a high profile for, give + a high profile.
    * dar relevancia a Algo = put + Algo + on the agenda.
    * dar resoplidos = chug.
    * dar respuesta = provide + answer, elicit + answer, develop + answer.
    * dar resultado = be successful, give + result, work, pay off, be a success, pay.
    * dar resultados = produce + results.
    * dar rienda suelta = unleash.
    * dar rienda suelta a = give + free rein to, allow + vent for, give + vent to, vent.
    * dar rienda suelta a + Nombre = let + Nombre + run riot.
    * dar riqueza a = add + richness to.
    * dar risitas = giggle.
    * dar sabor = spice up, add + spice.
    * dar salida a = vent.
    * dar saltitos = hop, skip.
    * dar sangre = donate + Posesivo + blood.
    * darse = appear, occur.
    * darse a = lend + Reflexivo + to.
    * darse aires = strut.
    * darse aires de grandeza = give + Reflexivo + such airs, aggrandise + Reflexivo.
    * darse a la fuga = flee, lam (it), go into + hiding, make + a quick getaway, take to + Posesivo + heels, run off.
    * darse a los demás = give of + Reflexivo.
    * darse con un canto en los dientes = count + Reflexivo + lucky, think + Reflexivo + lucky, consider + Reflexivo + lucky.
    * darse cuenta = become + aware, dawn on, detect, perceive, find, note, make + aware, come to + realise, wise up, reach + understanding, eye + catch, strike + home, suss (out), hit + home.
    * darse cuenta de = be aware of, be cognisant of, realise [realize, -USA], sense, wake up to, sink in, become + cognisant of, see through.
    * darse cuenta del peligro que = see + the danger that.
    * darse cuenta de un problema = alight on + problem.
    * darse de baja de una suscripción = unsubscribe.
    * darse el caso que + Indicativo = happen to + Infinitivo, chance to + Infinitivo.
    * darse el gusto de = indulge in.
    * darse el gusto de comprar = splurge on.
    * darse el lote = snog, neck.
    * darse el lujo de = splurge on.
    * darse golpes de pecho = beat + Posesivo + breast.
    * darse golpes en el pecho = beat + Posesivo + breast.
    * darse la mano = join + hands, shake + hand.
    * dárselas de = fancy + Reflexivo.
    * dársele Algo bien a Uno = be good at.
    * dársele a Uno bien las plantas = have + a green thumb, have + green fingers.
    * dársele a Uno mejor Algo = be better at.
    * dársele mejor a Uno = do + best.
    * darse media vuelta = turn on + Posesivo + heel.
    * darse (muchos) aires = give + Reflexivo + such airs, aggrandise + Reflexivo.
    * dar sentido = make + sense (out) of, make + sense of life.
    * dar sentido a = make + meaningful, give + meaning to.
    * dar sentido a las cosas = sense-making, meaning making.
    * dar sentido a la vida = give + meaning to life.
    * dar sentido a + Posesivo + vida = make + sense of + Posesivo + life.
    * dar señales de = show + signs of.
    * dar señales de vida = show + signs of life.
    * darse por afortunado = count + Reflexivo + lucky, think + Reflexivo + lucky, consider + Reflexivo + lucky.
    * darse por aludido = take + things personally, take + a hint, take + things personally, get + a hint.
    * darse por derrotado = sound + note of defeat.
    * darse por vencido = throw in + the towel, throw in/up + the sponge.
    * darse prisa = hurry, hurry up, get on + Posesivo + running shoes, shake + a leg, hot-foot it to, make + haste, rattle + Posesivo + dags, get + a wiggle on, put + Posesivo + skates on, get + Posesivo + skates on, get + a move on.
    * darse prisa con calma = make + haste slowly.
    * dar servicio = service.
    * darse una comilona = make + a pig of + Reflexivo, pig out (on).
    * darse una leche = come + a cropper.
    * darse un apretón de manos = clasp + hands.
    * darse una situación más esperanzadora = sound + a note of hope.
    * darse un atracón = make + a pig of + Reflexivo, pig out (on), stuff + Posesivo + face.
    * darse una transacción económica = cash + change hands.
    * darse una tripotada = make + a pig of + Reflexivo, pig out (on).
    * darse una vacante = occur + vacancy.
    * darse un baño de sol = sunbathe.
    * darse un chapuzón = take + a dip.
    * darse un descanso = give + Reflexivo + a break, rest on + Posesivo + oars.
    * darse un festín de = feast on.
    * darse un garbeo = mosey.
    * darse un porrazo = come + a cropper.
    * darse un respiro = lie on + Posesivo + oars, rest on + Posesivo + oars.
    * darse un tortazo = come + a cropper.
    * dar significado = imbue with + meaning.
    * dar sombra = shade.
    * dar su conformidad a = assent to.
    * dar sugerencias = give + suggestions.
    * dar terror = scare + the living daylights out of.
    * dar testimonio = bear + witness, give + testimony.
    * dar tiempo = give + time, donate + Posesivo + time.
    * dar tiempo a Alguien = give + Nombre + some time.
    * dar título = title.
    * dar todo de Uno mismo = give of + Posesivo + best.
    * dar todo el oro del mundo = give + Posesivo + right arm.
    * dar tono = tone.
    * dar trabajo = present + burden.
    * dar una advertencia = raise + caveat, issue + warning.
    * dar una apariencia de = provide + a semblance of, give + a semblance of.
    * dar una azotaina = spank.
    * dar una bofetada = cuff, slap.
    * dar una bofetada a Alguien = give + Nombre + a slap in the face.
    * dar una buena paliza = whitewash, thrash.
    * dar una cabezadita = nap, catching 10, napping.
    * dar una carcajada = give + a laugh, let out + a laugh.
    * dar una charla = give + address, give + a talk, give + a presentation, give + speech.
    * dar una conferencia = deliver + talk, make + a speech, give + speech, deliver + lecture, give + a lecture.
    * dar una contractura muscular = pull + a muscle.
    * dar una cornada = gore.
    * dar una excusa = give + excuse.
    * dar una explicación = present + explanation.
    * dar una falsa impresión = keep up + facade, put on + an act.
    * dar una fiesta = give + a party.
    * dar una galleta = slap.
    * dar una guantada = slap.
    * dar una idea = give + idea, give + glimpse, provide + an understanding.
    * dar una idea de = give + a feel for, give + indication, provide + a glimpse of, give + a flavour of, be indicative of, provide + insight into, give + a picture, give + an insight into, give + an inkling of.
    * dar una idea general = put in + the picture, give + a general picture, paint + a broad picture.
    * dar una imagen = convey + image, present + picture, paint + a picture, present + an image, present + a picture.
    * dar una imagen de = give + an impression of.
    * dar una impresión = make + an impression, leave + an impression, present + an image.
    * dar una impresión de = give + an impression of.
    * dar una impresión equivocada = send + the wrong signals.
    * dar una lección de humildad = humble.
    * dar una llamada de atención = sound + a wake-up call.
    * dar una norma = give + prescription.
    * dar una opinión = offer + opinion.
    * dar una oportunidad = give + opportunity, provide + opportunity, grant + opportunity, present + an opportunity, create + opportunity.
    * dar una oportunidad a Alguien = give + Nombre + a head start.
    * dar una orden = issue + command, issue + instruction.
    * dar una paliza = clobber, pummel, slaughter, knock + the living daylights out of, knock + the hell out out of, whip, whitewash, thrash, wallop, lick, baste, take + a pounding, take + a beating, belt, trounce, beat + Nombre + (all) hollow.
    * dar una paliza a Alguien = beat + Nombre + up, beat + Nombre + black and blue.
    * dar una patada = kick, boot.
    * dar una pista = give + a hint.
    * dar una posibilidad = afford + opportunity.
    * dar un apretón de manos = shake + hand.
    * dar una rabieta = throw + a tantrum.
    * dar una razón = give + reason.
    * dar una respuesta = furnish + answer, frame + response.
    * dar una sacudida = give + a shake, give + a jerk.
    * dar una segunda oportunidad = give + a second chance.
    * dar una segunda vida = give + a second life.
    * dar una solución = provide + solution, develop + solution.
    * dar una solución por buena que realmente no lo es = beg + the solution.
    * dar un aspecto + Adjetivo = give + a + Adjetivo + look.
    * dar un ataque de nervios = have + an attack of hysterics.
    * dar una torta = slap.
    * dar una torta a Alguien = give + Nombre + a slap in the face.
    * dar una tunda = trounce.
    * dar una ventaja = give + Nombre + an edge.
    * dar una ventaja a Alguien = give + Nombre + a head start.
    * dar una visión = present + view, provide + an understanding.
    * dar una visión general = give + a general picture.
    * dar una visión global = give + overview, present + an overview, present + an overall picture, give + an overall picture, overview.
    * dar una visión total = give + a complete picture.
    * dar un aviso = make + warning.
    * dar una voltereta = somersault, do + a somersault, summersault.
    * dar una voz = holler.
    * dar una vuelta de campana = capsize, somersault, do + a somersault, summersault.
    * dar una vuelta en coche = go out for + a drive.
    * dar un berrinche = throw + a tantrum.
    * dar un beso de despedida = kiss + Nombre + goodbye.
    * dar un bocado a = take + a bite out of.
    * dar un bofetón = cuff, slap.
    * dar un bofetón a Alguien = give + Nombre + a slap in the face.
    * dar un cachete = spank, cuff, slap.
    * dar un cachete a Alguien = slap + Nombre + on the wrist.
    * dar un calambre = cramp.
    * dar un chillido = holler.
    * dar un comienzo a = give + a start to.
    * dar un coscorrón = cuff.
    * dar un ejemplo = give + example.
    * dar un empujón = give + a boost.
    * dar un golpe = knock.
    * dar un golpe por detrás = rear-end.
    * dar un gran paso adelante = reach + milestone.
    * dar un grito = holler.
    * dar un guantazo = slap.
    * dar un hachazo = hack.
    * dar un hervor = parboil.
    * dar un impulso = kick-start [kickstart].
    * dar un lavado de cara = spruce up.
    * dar un manotazo = swat at, cuff, slap.
    * dar un manotazo a Alguien = give + Nombre + a slap in the face.
    * dar un nivel de prioridad alto = put + Nombre + high on + Posesivo + list of priorities.
    * dar un nuevo acabado = refinish.
    * dar un nuevo impulso = pep up.
    * dar un nuevo nombre = rename.
    * dar un ojo de la cara por Algo = give + an eye-tooth for/to.
    * dar unos azotes = spank.
    * dar un paseo = take + a stroll, t

    * * *
    dar [ A25 ]
    ■ dar (verbo transitivo)
    A entregar
    B regalar, donar
    C en naipes
    D
    1 proporcionar
    2 Música
    E conferir, aportar
    F
    1 aplicar capa de barniz etc
    2 dar: inyección etc
    G
    1 conceder prórroga etc
    2 atribuir
    3 pronosticando duración
    4 dar: edad, años
    H
    1 expresar, decir
    2 señalar, indicar
    A producir
    B rendir, alcanzar hasta
    C causar, provocar
    D arruinar, fastidiar
    A presentar
    B ofrecer, celebrar
    C dar: conferencia
    A realizar la acción indicada
    B dar: limpiada etc
    Sentido V considerar
    ■ dar (verbo intransitivo)
    A
    1 entregar
    2 en naipes
    B ser suficiente, alcanzar
    C
    1 dar a: puerta etc
    2 llegar hasta
    3 estar orientado hacia
    D comunicar
    E arrojar un resultado
    F importar
    A
    1 pegar, golpear
    2 darle a algo: tarea
    3 darle a algo: hacer uso de
    4 acertar
    B
    1 darle a algo: accionar
    2 mover
    C
    1 indicando insistencia
    2 instando a alguien a hacer algo
    D dar con
    A acometer, sobrevenir
    B
    1 darle a alguien por algo
    2 darle a alguien con algo
    C dar en
    D dar: sol, viento, luz
    E acabar
    ■ darse (verbo pronominal)
    A producirse
    B ocurrir
    C resultar
    A dedicarse, entregarse
    B tratarse, ser sociable
    A realizar la acción indicada
    B
    1 golpearse, pegarse
    2 darse (de) golpes
    3 darse (de) patadas etc
    Sentido IV considerarse
    vt
    A (entregar) to give
    dale las llaves a Jaime give the keys to Jaime, give Jaime the keys
    se las di a Jaime I gave them to Jaime
    dale esto a tu madre de mi parte give this to your mother from me
    deme un kilo de peras can I have a kilo of pears?
    500 dólares ¿quién da más? any advance on 500 dollars?
    dar algo A + INF:
    da toda la ropa a planchar/lavar she sends all her clothes to be ironed/washed, she has all her ironing/washing done for her
    comer1 vi A 2. (↑ comer (1)), conocer, entender1 vt A 2. (↑ entender (1)), mamar
    B (regalar, donar) to give
    ¿me lo prestas? — te lo doy, yo no lo necesito can I borrow it? — you can have it o keep it, I don't need it
    a mí nunca nadie me dio nada nobody's ever given me anything
    daría cualquier cosa por que así fuera I'd give anything o ( colloq) I'd give my right arm for that to be the case
    donde las dan las toman two can play at that game
    estarlas dando ( Chi fam): entremos sin pagar, aquí las están dando let's just walk in without paying, they're asking for it ( colloq)
    con ese profesor las están dando they get away with murder with that teacher ( colloq)
    para dar y tomar or vender: coge los que quieras, tengo para dar y tomar or vender take as many as you want, I have plenty to spare o ( colloq) I've stacks of them
    C (en naipes) to deal
    ¡me has dado unas cartas horribles! you've dealt o given me a terrible hand
    D
    1 (proporcionar) ‹fuerzas/valor/esperanza› to give
    sus elogios me han dado ánimos his praise has given me encouragement o has encouraged me
    eso me dio la idea para el libro that's where I got the idea for the book, that's what gave me the idea for the book
    me dio un buen consejo she gave me some useful advice
    mi familia no pudo darme una carrera my family weren't in a position to send me to o put me through university o to give me a university education
    es capaz de robar si le dan la ocasión given the chance he's quite capable of stealing
    pide que te den un presupuesto/más información ask them to give you o supply you with an estimate/more information
    2 ( Música) to give
    ¿me das el la? can you give me an A?
    E (conferir, aportar) ‹sabor/color/forma› to give
    las luces le daban un ambiente festivo a la plaza the lights gave the square a very festive atmosphere, the lights lent a very festive atmosphere to the square
    les dio forma redondeada a las puntas he rounded off the ends
    necesita algo que le dé sentido a su vida he needs something that will give his life some meaning
    F
    1 (aplicar) ‹capa de barniz/mano de pintura› to give
    dale otra capa de barniz/otra mano de pintura give it another coat of varnish/paint
    hay que darle cera al piso we have to wax the floor
    dale una puntada para sujetarlo put a stitch in to hold it
    2 ‹inyección/lavativa/sedante› to give, administer ( frml); ‹masaje› to give
    G
    1 (conceder) ‹prórroga/permiso› to give
    te doy hasta el jueves I'll give you until Thursday
    ¿quién te ha dado permiso para entrar allí? who gave you permission to go in there?, who said you could go in there?
    si usted nos da permiso with your permission, if you will allow us
    el dentista me ha dado hora para el miércoles I have an appointment with the dentist on Wednesday
    dan facilidades de pago they offer easy repayment facilities o terms
    nos dieron el tercer premio we won o got third prize, we were awarded third prize
    al terminar el cursillo te dan un diploma when you finish the course you get a diploma
    2
    (atribuir): no le des demasiada importancia don't attach too much importance to it
    yo le doy otra interpretación a ese pasaje I see o interpret that passage in a different way
    tuvieron que darme la razón they had to admit I was right
    no le dan ni dos meses de vida they've given him less than two months to live
    no le doy ni un mes a esa relación I don't think they'll last more than a month together
    4
    ( RPl) ‹edad/años› ¿cuántos años or qué edad le das? how old do you think o reckon she is?
    yo no le daba más de 28 I didn't think he was more than 28
    H
    1
    (expresar, decir): ¿le diste las gracias? did you thank him?, did you say thank you?
    no me dio ni los buenos días she didn't even say hello
    dales recuerdos de mi parte give/send them my regards
    tenemos que ir a darles el pésame we must go and offer our condolences
    me gustaría que me dieras tu parecer or opinión I'd like you to give me your opinion
    le doy mi enhorabuena I'd like to congratulate you
    ¿me da la hora, por favor? have you got the time, please?
    me tocó a mí darle la noticia I was the one who had to break the news to him
    te han dado una orden you've been given an order, that was an order
    han dado orden de desalojar el edificio they've ordered that the building be vacated
    2
    (señalar, indicar): me da ocupado or ( Esp) comunicando the line's busy o ( BrE) engaged
    el reloj dio las cinco the clock struck five
    A
    (producir): estos campos dan mucho grano these fields have a high grain yield
    esta estufa da mucho calor this heater gives out a lot of heat
    esta clase de negocio da mucho dinero there's a lot of money in this business
    esos bonos dan un 7% those bonds give a yield of 7%
    los árboles han empezado a dar fruto the trees have begun to bear fruit
    no le pudo dar un hijo she was unable to bear o give him a child
    B
    (rendir, alcanzar hasta): ¿cuánto da ese coche? how fast can that car go?
    da 150 kilómetros por hora it can do o go 150 kilometers an hour
    ha dado todo lo que el público esperaba de él he has lived up to the public's expectations of him
    el coche venía a todo lo que daba the car was traveling at full speed
    ponen la radio a todo lo que da they turn the radio on full blast
    C
    (causar, provocar): la comida muy salada da sed salty food makes you thirsty
    ¡estos críos dan tanto trabajo! these kids are such hard work!
    (+ me/te/le etc): ¿no te da calor esa camisa? aren't you too warm in that shirt?
    el vino le había dado sueño the wine had made him sleepy
    me da mucha pena verla tan triste I can't bear o it hurts me to see her so sad
    ¡qué susto me has dado! you gave me such a fright!
    me da no sé qué que se tenga que quedar sola I feel a bit funny about leaving her on her own
    este coche no me ha dado problemas this car hasn't given me any trouble
    ver tb asco, hambre, miedo, etc dar QUE + INF:
    el jardín da muchísimo que hacer there's always such a lot to do in the garden
    los niños dan que hacer children are a lot of work
    lo que dijo me dio que pensar what he said gave me plenty of food for thought o plenty to think about
    D ( Esp fam) (arruinar, fastidiar) to spoil, ruin
    Isabelita nos dio la noche we had an awful night thanks to little Isabel
    A
    (presentar): ¿qué dan esta noche en la tele? what's on TV tonight? ( colloq)
    en el cine Avenida dan una película buenísima there's a really good movie on at the Avenida, they're showing a really good movie at the Avenida
    ayer fuimos al teatro, daban una obra de Calderón we went to the theater yesterday, it was a play by Calderón
    va a dar un concierto el mes que viene he's giving a concert next month
    deja de gritar así, estás dando un espectáculo stop shouting like that, you're making a spectacle of yourself
    B (ofrecer, celebrar) ‹fiesta› to give; ‹baile/banquete› to hold
    C ‹conferencia› to give
    dar examen (CS); to take o ( BrE) sit an exam
    ver tb clase1 f E. (↑ clase (1))
    A
    (realizar la acción indicada): dieron lectura al comunicado they read out the communiqué
    estuvo dando cabezadas durante toda la película he kept nodding off all through the film
    dio un grito/un suspiro she shouted/sighed, she gave a shout/heaved a sigh
    dio un paso atrás/adelante he took a step back/forward
    (+ me/te/le etc): dame un beso/abrazo give me a kiss/hug
    me dio un tirón del pelo he pulled my hair
    dársela a algn ( Esp fam); to take sb in, put one over on sb
    dárselas a algn ( Chi fam); to beat sb up
    B
    ‹limpiada/barrida/planchazo› con que le des una enjuagada alcanza just a quick rinse will do
    hay que darle una barrida al suelo de la cocina the kitchen floor needs a sweep o needs sweeping
    quiero darle otra leída a este capítulo ( AmL); I want to run o read through this chapter again
    Sentido V (considerar) dar algo/a algn POR algo:
    lo dieron por muerto they gave him up for dead
    doy por terminada la sesión I declare the session closed
    ese tema lo doy por sabido I'm assuming you've already covered that topic
    si le has prestado dinero ya lo puedes dar por perdido if you've lent him money you can kiss it goodbye
    ¿eso es lo que quieres? ¡dalo por hecho! is that what you want? consider it done! o ( AmE colloq) you got it!
    si apruebo daré el tiempo por bien empleado if I pass it will have been time well spent
    ■ dar
    vi
    A
    1
    (entregar): dame, yo te lo coso let me have it o give it here, I'll sew it for you
    no puedes con todo, dame que te ayudo you'll never manage all that on your own, here, let me help you
    ¿me das para un helado? can I have some money for an ice cream?
    2 (en naipes) to deal
    te toca dar a ti it's your deal, it's your turn to deal
    B (ser suficiente, alcanzar) dar PARA algo/algn:
    este pollo da para dos comidas this chicken is enough o will do for two meals
    con una botella no da para todos one bottle's not enough to go round
    da para hablar horas y horas you could talk about it for hours
    (+ me/te/le etc): eso no te da ni para un chicle you can't even buy a piece of chewing gum with that
    no le da la cabeza para la física he hasn't much of a head for physics
    no me dio (el) tiempo I didn't have time
    dar de sí to stretch
    me quedan un poco ajustados, pero ya darán de sí they're a bit tight on me, but they'll stretch o give
    ¡cuánto ha dado de sí esa botella de jerez! that bottle of sherry's gone a long way!
    ¡qué poco dan de sí seis euros! six euros don't go very far!
    el pobre ya no da más de sí the poor guy's fit to drop
    no dar para más: su inteligencia no da para más that's as much as his brain can cope with
    yo me voy, esto ya no da para más I'm leaving, this is a waste of time
    ya no da para más or (CS) ya no da más de tanto trabajar he's worked himself into the ground
    estoy que no doy más I'm all in ( colloq), I'm shattered o dead beat ( colloq), I'm pooped ( AmE colloq)
    1 «puerta/habitación» (comunicar con) to give on to
    la puerta trasera da a un jardín/a la calle Palmar the back door opens o gives onto a garden/onto Palmar Street
    todas las habitaciones dan a un patio all the rooms look onto o give onto a courtyard
    2 (llegar hasta) «río» to go o flow into; «camino/sendero» to lead to
    la calle va a dar directamente a la playa the street goes right down o leads straight to the beach
    3 «fachada/frente» (estar orientado hacia) to face
    la fachada principal da al sur the main facade faces south
    la terraza da al mar the balcony overlooks o faces the sea
    D
    ( RPl) (comunicar) darle a algn CON algn: ¿me das con Teresa, por favor? can I speak to Teresa, please?
    en seguida le doy con el señor Seco I'll just put you through to Mr Seco
    E
    (arrojar un resultado): ¿cuánto da la cuenta? what does it come to?
    a mí me dio 247 ¿y a ti? I made it (to be) 247, how about you?
    el análisis le dio positivo/negativo her test was positive/negative
    F
    (importar): ¿cuál prefieres? — da igual which do you prefer? — I don't mind
    da lo mismo, ya iremos otro día it doesn't matter, we'll go another day
    (+ me/te/le etc): ¿el jueves o el viernes? — a mí me da igual Thursday or Friday? — I don't mind o it doesn't matter o it doesn't make any difference to me o it's all the same to me
    la sopa se ha enfriado un poco — ¡qué más da! the soup's gone a bit cold — never mind o it doesn't matter
    ¿qué más da un color que otro? surely one color is as good as another!, what difference does it make what color it is?
    (+ me/te/le etc): ¡qué más le da a él que otros tengan que hacer su trabajo! what does he care if others have to do his work?
    ¿y a ti qué más te da si él viene? what difference does it make to you if he comes?, what's it to you if he comes? ( colloq)
    no quiere venirtanto da she doesn't want to come — it makes no difference o so what?
    (+ me/te/le etc): ¿a qué hora quieren cenar? — tanto nos da what time do you want to have dinner? — it's all the same to us o whenever
    A
    1 (pegar, golpear) (+ me/te/le etc):
    le dio en la cabeza it hit him on the head
    dale al balón con fuerza kick the ball hard
    ¡te voy a dar yo a ti como no me obedezcas! you're going to get it from me if you don't do what I say ( colloq)
    le dio con la regla en los nudillos she rapped his knuckles with the ruler
    cuando te agarren te van a dar de palos when they get you they're going to give you a good beating
    2 ( fam) (a una tarea, asignatura) darle A algo:
    me pasé todo el verano dándole al inglés I spent the whole summer working on o studying my English ( colloq)
    vas a tener que darle más fuerte si quieres aprobar you're going to have to push yourself harder o put more effort into it if you want to pass
    quiero darle un poco más a esta traducción antes de irme I want to do a bit more work on this translation before I go
    3 ( fam) (hacer uso de) darle A algo:
    ¡cómo le da al vino! he really knocks back o ( AmE) down the wine ( colloq)
    ¡cómo le han dado al queso! ¡ya casi no queda! they've certainly been at the cheese, there's hardly any left! ( colloq)
    ¡cómo les has dado a estos zapatos! you've really been hard on these shoes!, you've worn these shoes out quickly!
    4 (acertar) to hit
    dar en el blanco/el centro to hit the target/the bull's-eye
    B
    1 (accionar) darle A algo:
    le dio al interruptor she flicked the switch
    le di a la manivela I turned the handle
    dale al pedal press the pedal
    tienes que darle a este botón/esta tecla you have to press this button/key
    2 (mover) (+ compl):
    dale al volante hacia la derecha turn the wheel to the right
    C
    1 ( fam)
    (indicando insistencia): ¡y dale! ya te he dicho que no voy there you go again! I've told you I'm not going ( colloq)
    estuvo todo el día dale que dale con el clarinete he spent the whole day blowing away on his clarinet
    ¡y dale con lo de la edad! ¿qué importa eso? stop going on about her age! what does it matter?
    ¡dale que te pego! ( fam): he estado toda la mañana dale que te pego con esto I've been slaving away at this all morning
    yo quiero olvidarlo y él ¡dale que te pego con lo mismo! I want to forget about it and he keeps on and on about it o he keeps banging on about it
    2
    ( RPl fam) (instando a algn a hacer algo): dale, metete, el agua está lindísima come on, get in, the water's lovely
    dale, prestámelo come on o go on, lend it to me
    por mucho que buscaron no dieron con él although they searched high and low they couldn't find him
    creo que ya he dado con la solución I think I've hit upon o found the solution
    cuando uno no da con la palabra adecuada when you can't come up with o find the right word
    A (acometer, sobrevenir) (+ me/te/le etc):
    le dio un mareo she felt dizzy
    le dio un infarto he had a heart attack
    como no se calle, me va a dar algo ( fam); if you don't shut up, I'm going to have a fit ( colloq)
    ¡me da una indignación cuando hace esas cosas …! I feel so angry when he does those things!
    me da que ya no vienen ( fam); I have a (funny o sneaky) feeling they're not coming ( colloq)
    B (hablando de ocurrencias, manías)
    1 darle a algn POR algo:
    le ha dado por decir que ya no lo quiero he's started saying that I don't love him any more
    le ha dado por beber he's taken to drink, he's started drinking
    le ha dado por el yoga she's got into yoga
    ¡menos mal que me dio por preguntar por cuánto saldría! it's just as well it occurred to me to ask o I thought to ask how much it would be!
    darle a algn por ahí ( fam): ¿ahora hace pesas? — sí, le ha dado por ahí is he doing weights now? — yes, that's his latest craze o that's what he's into now
    ¿por qué lo hiciste? — no sé, me dio por ahí why did you do it? — I don't know, I just felt like it
    cualquier día le da por ahí y la deja one of these days he'll just up and leave her
    2 darle a algn CON algo:
    le ha dado con que me conoce he's got it into his head he knows me
    (tender a): ha dado en salir acompañada por galanes jóvenes she has taken to being escorted in public by handsome young men
    ha dado en esta locura she has got this crazy idea into her head
    lo que se ha dado en llamar `drogodependencia' what has come to be known as `drug-dependence'
    D
    «sol/viento/luz»: aquí da el sol toda la mañana you get the sun all morning here
    siéntate aquí, donde da el sol sit down here in the sun
    en esa playa da mucho el viento it's very windy on that beach
    la luz le daba de lleno en los ojos the light was shining right in his eyes
    E
    (acabar): ir/venir a dar: la pelota había ido a dar al jardín de al lado the ball had ended up in the next door garden
    ¿cómo habrá venido a dar esto aquí? how on earth did this get here?
    darse
    A (producirse) to grow
    en esta zona se da bien el trigo wheat grows well in this area
    B
    (ocurrir) «caso/situación»: bien podría darse una situación así this kind of situation could well arise o occur
    para esto se tienen que dar las siguientes circunstancias this requires the following conditions
    ¿qué se da? ( fam); what's going on o happening? ( colloq)
    C (resultar) (+ me/te/le etc):
    se le dan muy bien los idiomas she's very good at languages
    ¿cómo se te da a ti la costura? how are you at sewing?, how's your sewing?
    A (dedicarse, entregarse) darse A algo:
    se dio a la bebida she took to drink, she hit the bottle ( colloq)
    se da a la buena vida he spends his time having fun o living it up
    se ha dado por entero a su familia/a la causa she has devoted herself entirely to her family/to the cause
    B
    ( RPl) (tratarse, ser sociable) darse CON algn: no se da con la familia del marido she doesn't have much to do with her husband's family
    A ( refl)
    (realizar la acción indicada): voy a darme una ducha I'm going to take o have a shower
    vamos a darnos un banquete we're going to have a feast
    dárselas de algo: se las da de que sabe mucho he likes to make out he knows a lot
    va dándoselas de rico y no tiene un duro he makes out he's rich but he hasn't got a penny
    ¿pero ése de qué se las da? si es un obrero como tú y yo who does he think he is? he's just another worker like you and me
    no te las des de listo don't act so smart
    B
    1
    (golpearse, pegarse): se dio con el martillo en el dedo he hit his finger with the hammer
    no te vayas a dar con la cabeza contra el techo don't hit o bang your head on the ceiling
    se dieron contra un árbol they crashed o went into a tree
    se va a dar un golpe en la cabeza/espalda he's going to hit o bump his head/hit his back
    se dio con la nariz or de narices contra la puerta he ran/walked straight into the door, he went smack into the door ( colloq)
    2 ( refl):
    darse (de) golpes to hit oneself
    ¡podría darme (de) patadas! I could kick myself!
    3 ( recípr):
    se estaban dando (de) patadas/tortazos en plena calle they were kicking/punching each other right there on the street
    Sentido IV (considerarse) darse POR algo:
    con eso me daría por satisfecha I'd be quite happy with that
    no se dará por vencida hasta que lo consiga she won't give up until she gets it
    puedes darte por contento de haber salido con vida you can count yourself lucky you weren't killed
    no quiere darse por enterado he doesn't want to know
    aludir vi 1. (↑ aludir)
    * * *

     

    dar ( conjugate dar) verbo transitivo
    1


    déme un kilo de peras can I have a kilo of pears?;
    See Also→ conocer verbo transitivo 3 b, entender verbo transitivo
    b)cartas/mano to give

    2
    a) (donar, regalar) ‹sangre/limosna to give;


    b) ( proporcionar) ‹fuerzas/valor/esperanza to give;

    información/idea to give
    3
    a) (conferir, aportar) ‹sabor/color/forma to give

    b) ( aplicar) ‹mano de pintura/barniz to give

    c)sedante/masaje to give

    4 ( conceder) ‹prórroga/permiso to give;

    nos dieron un premio we won o got a prize
    5
    a) (expresar, decir) ‹parecer/opinón to give;

    ¿le diste las gracias? did you thank him?, did you say thank you?;

    dales saludos give/send them my regards;
    tuve que darle la noticia I was the one who had to break the news to him
    b) (señalar, indicar): me da ocupado or (Esp) comunicando the line's busy o (BrE) engaged;


    1
    a) ( producir) ‹fruto/flor to bear;

    dividendos to pay;

    b) (AmL) ( alcanzar hasta):

    da 150 kilómetros por hora it can do o go 150 kilometres an hour;

    venía a todo lo que daba it was travelling at full speed;
    ponen la radio a todo lo que da they turn the radio on full blast
    2 (causar, provocar) ‹placer/susto to give;
    problemas to cause;

    el calor le dio sueño/sed the heat made him sleepy/thirsty
    1 ( presentar) ‹ concierto to give;
    ¿qué dan esta noche en la tele? what's on TV tonight? (colloq);

    ¿dónde están dando esa película? where's that film showing?
    2
    a)fiesta/conferencia to give;

    baile/banquete to hold;
    discurso› (AmL) to make
    b) (CS) ‹ examen› to take o (BrE) sit;

    ver tb clase 4
    ( realizar la accion que se indica) ‹ grito to give;

    dame un beso give me a kiss;
    ver tb golpe, paseo, vuelta, etc
    ( considerar) dar algo/a algn por algo:

    ese tema lo doy por sabido I'm assuming you've already covered that topic;
    ¡dalo por hecho! consider it done!
    verbo intransitivo
    1


    [ventana/balcón] to look onto, give onto;
    [fachada/frente] to face
    2 (ser suficiente, alcanzar) dar para algo/algn to be enough for sth/sb;

    dar de sí ‹zapatos/jersey to stretch
    3 ( arrojar un resultado):

    ¿cuánto da la cuenta? what does it come to?;
    a mí me dio 247 I made it (to be) 247
    4 ( importar):

    ¡qué más da! what does it matter!;
    ¿qué más da? what difference does it make?;
    me da igual I don't mind
    5 ( en naipes) to deal
    1
    a) (pegar, golpear): darle a algn to hit sb;

    ( como castigo) to smack sb;

    el balón dio en el poste the ball hit the post


    2 (accionar, mover) darle a algo ‹a botón/tecla to press sth;
    a interruptor to flick sth;
    a manivela/volante to turn sth
    3


    soluciónto hit upon, find;
    palabra to come up with
    4 (hablando de manías, ocurrencias) darle a algn por hacer algo ‹por pintar/cocinar to take to doing sth;
    le ha dado por decir que … he's started saying that …

    5 [sol/luz]:

    la luz le daba de lleno en los ojos the light was shining right in his eyes
    darse verbo pronominal
    1 ( producirse) [fruta/trigo] to grow
    2 ( presentarse) [oportunidad/ocasión] to arise
    3 ( resultar) (+ me/te/le etc):

    a) ( refl) ( realizar lo que se indica) ‹ducha/banquete to have;

    dárselas de algo: se las da de valiente/de que sabe mucho he likes to make out he's brave/he knows a lot;

    dárselas de listo to act smart
    b) (golpearse, pegarse):


    se dieron contra un árbol they crashed into a tree;
    se dio dar un golpe en la rodilla he hit his knee
    ( considerarse) darse por algo:

    ver tb aludir a, enterado 1
    dar
    I verbo transitivo
    1 to give: dame la mano, hold my hand
    2 (conceder) to give: mi padre me dio permiso, my father gave me permission
    le doy toda la razón, I think he is quite right
    3 (transmitir una noticia) to tell
    (un recado, recuerdos) to pass on, give
    dar las gracias, to thank
    4 (retransmitir u ofrecer un espectáculo) to show, put on
    5 (organizar una fiesta) to throw, give
    6 (producir lana, miel, etc) to produce, yield
    (fruto, flores) to bear
    (beneficio, interés) to give, yield
    7 (causar un dolor, malestar) dar dolor de cabeza, to give a headache
    (un sentimiento) dar pena, to make sad
    le da mucha vergüenza, he's very embarrassed
    8 (proporcionar) to provide: su empresa da trabajo a cincuenta personas, his factory gives work to fifty people
    9 (una conferencia, charla) to give
    (impartir clases) to teach
    (recibir una clase) to have
    US to take
    10 (presentir) me da (en la nariz/en el corazón) que eso va a salir bien, I have a feeling that everything is going to turn out well
    11 (estropear) to ruin: me dio la noche con sus ronquidos, he spoilt my sleep with his snoring
    12 (abrir el paso de la luz) to switch on
    (del gas, agua) to turn on
    13 (propinar una bofetada, un puntapié, etc) to hit, give
    14 (aplicar una mano de pintura, cera) to apply, put on
    (un masaje, medicamento) to give
    15 (considerar) dar por, to assume, consider: lo dieron por muerto, he was given up for dead
    ese dinero lo puedes dar por perdido, you can consider that money lost
    dar por supuesto/sabido, to take for granted, to assume
    16 (la hora, un reloj) to strike: aún no habían dado las ocho, it was not yet past eight o'clock
    17 (realizar la acción que implica el objeto) dar un abrazo/susto, to give a hug/fright
    dar un paseo, to go for a walk
    dar una voz, to give a shout
    II verbo intransitivo
    1 (sobrevenir) le dio un ataque de nervios, she had an attack of hysterics
    2 dar de comer/cenar, to provide with lunch/dinner 3 dar a, (mirar, estar orientado a) to look out onto, to overlook
    (una puerta) to open onto, lead to: esa puerta da al jardín, this door leads out onto the garden 4 dar con, (una persona, objeto) to come across: no fuimos capaces de dar con la contraseña, we couldn't come up with the password
    dimos con él, we found him 5 dar de sí, (una camiseta, bañador) to stretch, give 6 dar en, to hit: el sol me daba en los ojos, the sun was (shining) in my eyes 7 dar para, to be enough o sufficient for: ese dinero no me da para nada, this money isn't enough for me
    ♦ Locuciones: dar a alguien por: le dio por ponerse a cantar, she decided to start singing
    le dio por nadar, he got it into his head to go swimming
    dar a entender a alguien que..., to make sb understand that...
    dar la mano a alguien, to shake hands with sb
    dar para: el presupuesto no da para más, the budget will not stretch any further
    dar que hablar, to set people talking
    dar que pensar: el suceso dio que pensar, the incident gave people food for thought
    dar a conocer, (noticia) to release
    ' dar' also found in these entries:
    Spanish:
    abasto
    - abrigar
    - acelerón
    - acertar
    - acogerse
    - acomodar
    - acreditar
    - admitir
    - aflojar
    - agradecer
    - alarma
    - albergue
    - alcance
    - alerta
    - alimentar
    - alojamiento
    - alta
    - amagar
    - apetecer
    - apurar
    - armar
    - asesorar
    - atinar
    - baño
    - batalla
    - blanca
    - blanco
    - bola
    - bote
    - brazo
    - brinco
    - buena
    - bueno
    - cabezada
    - cabida
    - cada
    - calabaza
    - calentar
    - callar
    - callada
    - callo
    - campanada
    - cancha
    - cante
    - cara
    - carpetazo
    - carrete
    - casar
    - chivatazo
    - citar
    English:
    about-face
    - about-turn
    - act up
    - advance
    - amplify
    - announce
    - around
    - attach
    - attest
    - back
    - backpedal
    - barge into
    - bear
    - beat
    - beat up
    - beg
    - begrudge
    - birth
    - block
    - bluster
    - bolster
    - bop
    - boss about
    - boss around
    - bother
    - bounce
    - bound
    - breast-feed
    - brief
    - buff
    - bull's-eye
    - butt
    - call
    - chase down
    - checkmate
    - cheer
    - chime
    - circle
    - clout
    - coach
    - come across
    - credence
    - day
    - deal
    - death
    - deliver
    - deposit
    - direct
    - discharge
    - disgust
    * * *
    vt
    1. [entregar, otorgar] to give;
    dar algo a alguien to give sth to sb, to give sb sth;
    da parte de sus ingresos a los necesitados she gives o donates part of her income to the poor;
    dame el azúcar, por favor could you pass o give me the sugar, please?;
    ¡dámelo! give it to me!, give me it!;
    se lo di a mi hermano I gave it to my brother;
    daría cualquier cosa por saber lo que piensa I'd give anything to know what he's thinking
    2. [pagar] to give;
    [ofrecer en pago] to offer;
    ¿cuánto te dieron por la casa? how much did they give you for the house?;
    el concesionario me da 2.000 euros por la moto vieja the dealer's offering 2,000 euros for my old motorbike;
    300 dólares, ¿quién da más? [en subasta] is there any advance on 300 dollars?
    3. [proporcionar] to give, to provide with;
    la salsa le da un sabor muy bueno the sauce gives it a very pleasant taste, the sauce makes it taste very nice;
    este color le da un aspecto diferente a la habitación this colour makes the room look different;
    le di instrucciones de cómo llegar a casa I gave her directions for getting to my house;
    no nos dio ninguna explicación sobre su ausencia he didn't give us o provide us with any explanation for his absence;
    le dimos ánimos para que siguiera con su trabajo we encouraged her to continue with her work;
    su familia hizo un gran esfuerzo por darle estudios universitarios his family went to a great deal of effort to enable him to go to university
    4. [conceder] to give;
    le han dado el Premio Nobel she has been awarded o given the Nobel Prize;
    le dieron una beca he was awarded o given a grant;
    yo no le daría demasiada importancia I wouldn't attach too much importance to it;
    al final me dieron la razón in the end they accepted that I was right;
    le dieron una semana más para presentar el informe they gave o allowed him one more week to hand in the report;
    me dieron permiso para ir al médico I got o was allowed time off work to go to the doctor;
    ¿da su permiso para entrar? may I come in?;
    nos dieron facilidades de pago they offered us easy payment terms;
    los médicos no le dan más de seis meses de vida the doctors don't give him more than six months (to live);
    ¿qué interpretación das a este descubrimiento? how would you interpret this discovery?
    5. [decir]
    dar los buenos días to say hello;
    le di las gracias por su ayuda I thanked her for her help;
    fuimos a darles el pésame we went to offer them our condolences;
    dale recuerdos de mi parte give him my regards, say hello to him from me;
    dale la enhorabuena give her my congratulations;
    me dio su opinión al respecto he gave me his opinion on the matter;
    ¿quién le dará la noticia? who's going to tell o give her the news?
    6. [producir] to give, to produce;
    [frutos, flores] to bear; [beneficios, intereses] to yield;
    estas vacas dan mucha leche these cows produce a lot of milk;
    esta cuenta da un 5 por ciento de interés this account offers a 5 percent interest rate, this account bears interest at 5 percent;
    esta lámpara da mucha luz this light is very bright;
    le dio tres hijos she bore him three children
    7. [provocar] to give;
    me da vergüenza/pena it makes me ashamed/sad;
    me da risa it makes me laugh;
    me da miedo it frightens me;
    ¡me da una rabia que me traten así! it infuriates me that they should treat me in this way!;
    me dio un susto tremendo she gave me a real fright;
    el viaje me dio mucho sueño the journey made me really sleepy;
    da gusto leer un libro tan bien escrito it's a pleasure to read such a well-written book;
    los cacahuetes dan mucha sed peanuts make you very thirsty;
    este paseo me ha dado hambre this walk has made me hungry o given me an appetite;
    estas botas dan mucho calor these boots are very warm
    8. [luz, agua, gas] [encender] to turn o switch on;
    [suministrar por primera vez] to connect; [suministrar tras un corte] to turn back on
    9. [fiesta, cena] to have, to hold;
    dar una cena en honor de alguien to hold o give a dinner in sb's honour;
    darán una recepción después de la boda there will be a reception after the wedding
    10. [en naipes] [repartir] to deal
    11. [sujeto: reloj] to strike;
    el reloj dio las doce the clock struck twelve
    12. Cine, Teatro & TV to show;
    [concierto, interpretación] to give;
    ¿qué dan esta noche en la tele? – dan una película del oeste what's on the TV tonight? – they're showing a western o there's a western on;
    dieron la ceremonia en directo they broadcast the ceremony live
    13. [propinar]
    le di una bofetada I slapped him, I gave him a slap;
    dio una patada a la pelota he kicked the ball;
    darle un golpe/una puñalada a alguien to hit/stab sb
    14. [untar con, aplicar]
    dar una capa de pintura al salón to give the living-room a coat of paint;
    dar barniz a una silla to varnish a chair
    15. [señales, indicios] to show;
    dar pruebas de sensatez to show good sense;
    dar señales de vida to show signs of life
    16. [enseñar] to teach;
    [conferencia] to give;
    dar inglés/historia to teach English/history;
    dio una clase muy interesante she gave a very interesting class;
    mañana no daremos clase there won't be a class tomorrow
    17. Esp [recibir] [clase] to have;
    doy clases de piano con una profesora francesa I have piano classes with a French piano teacher;
    doy dos clases de francés a la semana I have two French classes a week
    18. [expresa acción]
    dar un grito to give a cry;
    dar un suspiro to sigh, to give a sigh;
    dar un vistazo a to have a look at;
    dio lectura a los resultados de la elección she read out the election results;
    cuando se enteró de la noticia, dio saltos de alegría when he heard the news, he jumped for joy;
    voy a dar un paseo I'm going (to go) for a walk
    19. Esp Fam [fastidiar] to ruin;
    es tan pesado que me dio la tarde he's so boring that he ruined the afternoon for me;
    el bebé nos da las noches con sus lloros the baby never lets us get a decent night's sleep
    20. [considerar]
    dar algo por to consider sth as;
    eso lo doy por hecho I take that for granted;
    doy por sentado que vendrás a la fiesta I take it for granted that o I assume you'll be coming to the party;
    doy por explicado este periodo histórico that's all I want to say about this period of history;
    doy esta discusión por terminada I consider this discussion to be over;
    dar a alguien por muerto to give sb up for dead
    21. Fam [presentir]
    me da que no van a venir I have a feeling they're not going to come
    22. RP [inyección] to give
    23. Comp
    donde las dan las toman you get what you deserve;
    no dar una to get everything wrong
    vi
    1. [en naipes] [repartir] to deal;
    me toca dar a mí it's my deal
    2. [entregar]
    dame, que ya lo llevo yo give it to me, I'll carry it
    3. [horas] to strike;
    dieron las tres three o'clock struck
    4. [golpear]
    le dieron en la cabeza they hit him on the head;
    la piedra dio contra el cristal the stone hit the window;
    como no te portes bien, te voy a dar if you don't behave, I'll smack you
    5. [accionar]
    dar a [llave de paso] to turn;
    [botón, timbre] to press;
    dale al control remoto hit the remote control;
    dale al pedal press down on the pedal;
    Informát
    dale a la tecla de retorno hit o press return;
    dale a la manivela turn the handle
    6. [estar orientado]
    dar a [sujeto: ventana, balcón] to look out onto, to overlook;
    [sujeto: pasillo, puerta] to lead to; [sujeto: casa, fachada] to face;
    todas las habitaciones dan al mar all the rooms look out onto o face the sea
    7. [sujeto: luz, viento]
    el sol daba de lleno en la habitación the sunlight was streaming into the room;
    la luz me daba directamente en la cara the light was shining directly in my face;
    aquí da mucho viento it's very windy here
    8. [encontrar]
    dar con algo/alguien to find sth/sb;
    he dado con la solución I've hit upon the solution
    9. [proporcionar]
    dar de beber a alguien to give sb something to drink;
    da de mamar a su hijo she breast-feeds her son
    10. [ser suficiente]
    dar para to be enough for;
    no dar ni para pipas: ¡eso no te da ni para pipas! that's not even enough to buy a bag of peanuts!
    11. [motivar]
    esta noticia va a dar mucho que hablar this news will set people talking;
    aquello me dio que pensar that made me think
    12. [importar]
    ¡y a ti qué más te da! what's it to you?;
    me da igual o [m5] lo mismo it's all the same to me, I don't mind o care;
    no vamos a poder ir al cine – ¡qué más da! we won't be able to go to the cinema – never mind!;
    y si no lo conseguimos, ¿qué más da? if we don't manage it, so what?;
    ¡qué más da quién lo haga con tal de que lo haga bien! what does it matter o what difference does it make who does it as long as they do it properly?;
    lo siento, no voy a poder ayudar – da igual, no te preocupes I'm sorry but I won't be able to help – it doesn't matter, don't worry;
    ¿vamos o nos quedamos? – da lo mismo should we go or should we stay? – it doesn't make any difference
    13. [acertar]
    dio en el blanco she hit the target;
    diste en el blanco, hay que intentar reducir las pérdidas you hit the nail on the head, we have to try and reduce our losses
    14. [tomar costumbre]
    le ha dado por el yoga he's decided to go in for yoga;
    ahora le ha dado por no comer fruta now she's decided not to eat fruit;
    le dio por ponerse a cantar en medio de la clase he took it into his head to start singing in the middle of the class;
    ¿está aprendiendo ruso? – sí, le ha dado por ahí is she learning Russian? – yes, that's her latest thing;
    Formal
    dar en hacer algo to take to doing sth;
    el viejo dio en leer libros de caballería the old man took to reading books on chivalry
    15. [expresa repetición]
    le dieron de palos they beat him repeatedly with sticks
    16. [afectar]
    le dio un infarto he had a heart attack
    17.
    dar de sí [ropa, calzado] to give, to stretch;
    no dar más de sí o [m5] para más [persona, animal] not to be up to much any more;
    este sueldo da mucho de sí this salary goes a long way;
    estos zapatos no dan para más these shoes have had it;
    es un poco tonto, no da para más he's a bit stupid, he's not up to anything else
    18. [expresa enfado]
    te digo que pares y tú, ¡dale (que dale)! I've told you to stop, but you just carry on and on!;
    ¡y dale con la música! there he goes again, playing loud music!;
    te hemos dicho que no menciones el tema, y tú, dale que te pego we've told you not to mention the subject, but you just carry on regardless o but here you are, bringing it up again;
    ¡y dale! te lo he dicho bien claro, no voy a ir how many times do I have to tell you? o I've said it once and I'll say it again, I'm not going
    19. RP [comunicar]
    ¿me darías con tu madre? could I speak to your mother?, could you put your mother on?;
    le doy con el Sr. Hualde I'll put you through to Mr Hualde
    20. Comp
    Fam
    para dar y tomar: había cerveza para dar y tomar there was loads of beer;
    Fam
    darle a: ¡cómo le da a la cerveza! he certainly likes his beer!;
    Fam
    darle algo a alguien: si no se calla me va a dar algo if he doesn't shut up soon, I'll go mad;
    si sigues trabajando así te va a dar algo you can't go on working like that;
    Esp muy Fam
    ¡que le den!: ¿que no quiere cooperar? ¡que le den! he doesn't want to co-operate? well, stuff him!
    * * *
    <part dado>
    I v/t
    1 give; fiesta give, have;
    dar un salto/una patada jump/kick, give a jump/kick;
    dar miedo a frighten;
    el jamón me dio sed the ham made me thirsty;
    dar de comer/beber a alguien give s.o. something to eat/drink
    2 fruta bear; luz give off; beneficio yield
    3 película show, screen
    4
    :
    el reloj dio las tres the clock struck three
    5
    :
    ¡dale (que dale)! fam don’t keep on! fam ;
    y siguió dale que te pego fam and he kept on and on
    II v/i
    1 give; de cartas en juego deal;
    dame give it to me, give me it
    2
    :
    dar a de ventana look onto
    3
    :
    dar con algo/alguien come across sth/s.o., find sth/s.o.;
    no di con el nombre I couldn’t think of the name
    4
    :
    dar de sí de material stretch, give;
    dar para be enough for;
    no da para más it’s past its best
    5
    :
    le dio por insultar a su madre fam she started insulting her mother
    6
    :
    ¡qué más da! what does it matter!;
    da igual it doesn’t matter
    7
    :
    en algo hit sth;
    el sol le daba en la cara he had the sun in his eyes, the sun was in his eyes
    8
    :
    dar por muerto a alguien give s.o. up for dead
    9
    :
    dar que hablar give people something to talk about;
    da que pensar it makes you think, it gives you something to think about
    * * *
    dar {22} vt
    1) : to give
    2) entregar: to deliver, to hand over
    3) : to hit, to strike
    4) : to yield, to produce
    5) : to perform
    6) : to give off, to emit
    7)
    dar por : to regard as, to consider
    dar vi
    1) alcanzar: to suffice, to be enough
    no me da para dos pasajes: I don't have enough for two fares
    2)
    dar a or
    dar sobre : to overlook, to look out on
    3)
    dar con : to run into
    4)
    dar con : to hit upon (an idea)
    5)
    dar de sí : to give, to stretch
    * * *
    dar vb
    1. (en general) to give [pt. gave; pp. given]
    ¿cuánto me das por lavarte el coche? how much will you give me for washing your car?
    ¿me da un kilo de naranjas, por favor? could I have a kilo of oranges, please?
    5. (ofrecer fiesta) to have
    6. (impartir clases) to teach [pt. & pp. taught]
    7. (tener ataque, enfermedad) to have
    8. (producir fruto, flores) to bear [pt. bore; pp. borne]
    9. (sonar las horas) to strike [pt. & pp. struck]
    10. (encender, conectar) to turn on
    ¿has dado el gas? have you turned the gas on?
    11. (chocar, golpear) to hit [pt. & pp. hit]
    12. (decir) to say [pt. & pp. said]
    me dio las buenas noches he said goodnight to me / he wished me goodnight
    dar a to overlook / to look onto
    dar a entender to imply [pt. & pp. implied]
    dar a luz to give birth [pt. gave; pp. given]
    dar de comer to feed [pt. & pp. fed]
    dar igual not to matter / not to mind

    Spanish-English dictionary > dar

  • 3 fuerza

    f.
    1 strength (fortaleza).
    no me siento con fuerzas I don't feel strong enough
    tener fuerzas para to have the strength to
    la fuerza del destino the power of destiny
    fuerza física strength
    no llegué por un caso de fuerza mayor I didn't make it due to circumstances beyond my control
    tener mucha fuerza to be very strong
    recuperar fuerzas to recover one's strength, to get one's strength back
    sacar fuerzas de flaqueza to screw up one's courage
    2 force (violencia).
    tuvo que llevarle al colegio a la fuerza she had to drag him to school by force
    recurrir a la fuerza to resort to force
    a la fuerza tenía que saber la noticia she must have known the news
    por la fuerza by force
    fuerza bruta brute force
    todas las fuerzas políticas all the political groups
    fuerza aérea air force
    Fuerzas Armadas armed forces
    fuerza de intervención troops, forces
    fuerza de intervención rápida rapid reaction force
    fuerzas de pacificación peacekeeping forces
    fuerzas de seguridad security forces
    4 force (physics).
    fuerza centrífuga/centrípeta centrifugal/centripetal force
    fuerza de la gravedad force of gravity
    fuerza motriz driving force
    pres.indicat.
    3rd person singular (él/ella/ello) present indicative of spanish verb: forzar.
    imperat.
    2nd person singular (tú) Imperative of Spanish verb: forzar.
    * * *
    1 (gen) strength
    2 (violencia) force, violence
    3 (militar) force
    4 (en física) force
    5 (electricidad) power, electric power
    6 (poder) power
    1 (el poder) authorities
    \
    a fuerza de by dint of, by force of
    a la fuerza by force
    con fuerza (gen) strongly 2 (llover) heavily 3 (apretar, agarrar) tightly; (pegar, empujar) hard
    por fuerza by force
    por la fuerza against one's will
    fuerza bruta brute force
    fuerza mayor force majeure
    fuerza de gravedad force of gravity
    Fuerzas Aéreas Royal Air Force
    Fuerzas Armadas Armed Forces
    * * *
    noun f.
    * * *
    SF
    1) [de persona]
    a) [física] strength

    con fuerza — [golpear] hard; [abrazar, agarrar, apretar] tightly, tight; [aplaudir] loudly

    hacer fuerza, el médico me ha prohibido que hiciera fuerza — the doctor has told me not to exert myself

    vamos a intentar levantar la losa: haced fuerza — let's try and lift up the slab: heave!

    hacer fuerza de velato crowd on sail

    b) [de carácter] strength

    restar fuerzas al enemigo — to reduce the enemy's strength

    sentirse con fuerzas para hacer algo — to have the strength to do sth

    tener fuerzas para hacer algo — to be strong enough to do sth, have the strength to do sth

    medir 1., 3)
    2) (=intensidad) [de viento] strength, force; [de lluvia] intensity

    el agua caía con fuerza torrencial — the rain came down in torrents, there was torrential rainfall

    3) (=ímpetu)
    4) (=poder) [de fe] strength; [de argumento] strength, force, power; [de la ley] force

    serán castigados con toda la fuerza de la ley — they will be punished with the full weight of the law, they will feel the full force of the law

    cobrar fuerza — [rumores] to grow stronger, gain strength

    por la fuerza de la costumbre — out of habit, from force of habit

    con fuerza legal — (Com) legally binding

    fuerza mayor — (Jur) force majeure

    5) (=violencia) force

    por la fuerza, quisieron impedirlo por la fuerza — they tried to prevent it forcibly o by force

    por la fuerza no se consigue nada — using force doesn't achieve anything, nothing is achieved by force

    a viva fuerza, abrió la maleta a viva fuerza — he forced open the suitcase

    6) [locuciones]
    a)

    a fuerza de — by

    b)

    a la fuerza, hacer algo a la fuerza — to be forced to do sth

    yo no quería, pero tuve que hacerlo a la fuerza — I didn't want to, but I was forced to do it

    se lo llevaron de su casa a la fuerza — he was taken from his home by force, he was taken forcibly from his home

    a la fuerza tuvo que oírlos: ¡estaba a su lado! — he must have heard them: he was right next to them!

    alimentar a algn a la fuerza — to force-feed sb

    entrar en un lugar a la fuerza — [ladrón] to break into a place, break in; [policía, bombero] to force one's way into a place, enter a place forcibly

    a la fuerza ahorcan —

    dejará el ministerio cuando lo haga su jefe, ¡a la fuerza ahorcan! — he'll leave the ministry when his boss does, not that he has any choice anyway o life's tough! *

    c)

    en fuerza de — by virtue of

    d)

    es fuerza hacer algo — it is necessary to do sth

    es fuerza reconocer que... — we must recognize that..., it must be admitted that...

    e)

    por fuerza — inevitably

    una región pobre como la nuestra, por fuerza ha de ser más barata — in a poor region like ours prices will inevitably be o must be cheaper

    7) (Fís, Mec) force

    fuerza ascensional — (Aer) buoyancy

    fuerza de sustentación — (Aer) lift

    fuerza motriz — (lit) motive force; (fig) driving force

    8) (=conjunto de personas) (Mil, Pol) force

    fuerza de trabajo — workforce, labour force, labor force (EEUU)

    fuerza pública — police, police force

    9) (Elec) power
    * * *
    I
    1) (vigor, energía)

    por más que hizo fuerza, no logró abrirlo — try as she might, she couldn't open it

    2) (del viento, de las olas) strength, force
    3) (de estructura, material) strength
    4) ( violencia) force
    5) (autoridad, poder) power

    por (la) fuerza de costumbreout of o from force of habit

    6) (Mil, Pol) force

    a la fuerza: tiene que pasar por aquí a la fuerza she has no option but to come this way; a la fuerza tuvo que verme he must have seen me; lo llevaron a la fuerza they dragged him there; comí a la fuerza I forced myself to eat; entraron a la fuerza they forced their way in; lo hicieron salir a la fuerza they forced him to leave; a fuerza de by; aprobó a fuerza de estudiar he managed to pass by studying hard; por fuerza: por fuerza tiene que saberlo he must know about it; por la fuerza by force; a viva fuerza by sheer force; medir sus fuerzas con or contra alguien to measure one's strength against somebody; sacar fuerzas de flaqueza — to make a supreme effort

    II
    fuerzas, etc see forzar
    * * *
    = drive, force, strength, power, might, muscle power, sinew, powerfulness, mightiness.
    Ex. Hierarchical bibliometry would act as a positive drive to support the authorship requirements now stipulated by some international editorial committees.
    Ex. Her reason admitted the force of his arguments, but her instinct opposed it.
    Ex. The strength of the acetone rinsing on the strength of the paper is investigated, and its efficiency in removing NM2P is also examined using gas liquid chromatography.
    Ex. She added that she felt sorry for the assistant because he had so little power.
    Ex. Gradually many of these conquerors came to realize that, although military might was necessary to gain control over an area, sheer force of arms was not sufficient to govern effectively.
    Ex. Their development, particularly for replacing human muscle power, has been in parallel with that of information technology, but largely independent of it.
    Ex. Such sentiments provide the heart, soul, and sinew of comics.
    Ex. The students also rated each picture's tastefulness, newsworthiness, likability, and powerfulness.
    Ex. He holds in derision all wisdom and all mightiness.
    ----
    * a fuerza de = by dint of.
    * a fuerza de cometer errores = the hard way.
    * a fuerza de errores = the hard way.
    * a la fuerza = forcefully, of necessity, forcibly, compulsorily.
    * alimentar a la fuerza = force-feed.
    * apartar a la fuerza = prise + Nombre + away.
    * aprender a fuerza de errores = learn by + trial and error.
    * aprender Algo a fuerza de errores = learn + Nombre + the hard way.
    * aprender Algo a fuerza de golpes = learn + Nombre + the hard way.
    * arrancar a la fuerza = prise + Nombre + away.
    * camisa de fuerza = straitjacket [straightjacket].
    * causa de fuerza mayor = act of God.
    * cobrar fuerza = gather + strength, grow in + power, gain + strength.
    * cobrar fuerzas = gain + strength.
    * con fuerza = forcefully, vigourously [vigorously, -USA], powerfully.
    * con toda su fuerza = in full force.
    * contra fuerzas superiores = against (all/the) odds.
    * dar fuerza = empower, bring + strength.
    * de fuerza = forceful.
    * desplazar a la fuerza = uproot [up-root].
    * dividir las fuerzas de Uno = fragment + Posesivo + energies.
    * en caso de fuerza mayor = in the event of circumstances beyond + Posesivo + control.
    * fuerza aérea = Air Force.
    * fuerza bruta = brute force, raw power, brute power.
    * fuerza centrífuga = centrifugal force.
    * fuerza de cohesión = bonding strength.
    * fuerza de gravedad = gravitational force.
    * fuerza de la convicción = courage of conviction.
    * fuerza de la gravedad = G-force.
    * fuerza de la gravedad, la = force of gravity, the.
    * fuerza de la naturaleza = force of nature.
    * fuerza de las armas = force of arms.
    * fuerza de la señal = signal strength, tower strength.
    * fuerza de voluntad = force of will, willpower [will power].
    * fuerza económica = economic leverage.
    * fuerza expedicionaria = expeditionary force.
    * fuerza giratoria = turning power.
    * fuerza gravitatoria = gravitational force.
    * fuerza impulsora = moving force, driving force, thrust force.
    * fuerza letal = deadly force.
    * fuerza mayor = force majeure.
    * fuerza militar = military forces.
    * fuerza motriz = powerhouse, power engine, motive force.
    * fuerza muscular = muscle power.
    * fuerza niveladora = levelling force.
    * fuerza política = political force, political power.
    * fuerzas aéreas británicas = RAF [Royal Air Force].
    * fuerzas aliadas = coalition forces.
    * fuerzas armadas = military forces.
    * fuerzas armadas, las = armed forces, the.
    * fuerzas de defensa, las = defence forces, the.
    * fuerzas defensivas, las = defence forces, the.
    * fuerzas del orden = police force.
    * fuerzas del orden público = police force.
    * fuerzas de paz = peacekeeping forces.
    * fuerzas de seguridad = security forces.
    * fuerzas encargadas del mantenimiento de la paz = peacekeeping forces.
    * fuerza vital = life force.
    * fuerza viva = living force.
    * ganar fuerza = gather + strength, gather + steam.
    * golpear con fuerza = smite.
    * juego de fuerzas = interplay of forces.
    * la fuerza de la mayoría = strength in numbers.
    * la unión hace la fuerza = strength in numbers.
    * medición de fuerzas = battle of wills.
    * medida de fuerza = crackdown.
    * medirse la fuerzas (con) = lock + horns (with).
    * medirse las fuerzas = pit against.
    * mermar las fuerzas = sap + the energy.
    * perder fuerza = lose + power, lose + steam.
    * por la fuerza = forcibly.
    * quedarse sin fuerza = lose + steam.
    * recobrar fuerza = gather + Reflexivo.
    * recobrar la fuerza = regain + Posesivo + strength.
    * recuperar la fuerza = regain + Posesivo + strength, gain + strength.
    * recuperar las fuerzas = recoup + energy, gain + strength.
    * reponer fuerzas = gather + energy.
    * resistir con todas las fuerzas = resist + with every cell in + Posesivo + body.
    * restar fuerza = take + the bite out of.
    * ser un pilar de fuerza = be a tower of strength.
    * toda la fuerza = full force.
    * toda la fuerza de = the full force of.
    * toda la fuerza del impacto = full force.
    * unir fuerzas = join + forces, pool + forces.
    * * *
    I
    1) (vigor, energía)

    por más que hizo fuerza, no logró abrirlo — try as she might, she couldn't open it

    2) (del viento, de las olas) strength, force
    3) (de estructura, material) strength
    4) ( violencia) force
    5) (autoridad, poder) power

    por (la) fuerza de costumbreout of o from force of habit

    6) (Mil, Pol) force

    a la fuerza: tiene que pasar por aquí a la fuerza she has no option but to come this way; a la fuerza tuvo que verme he must have seen me; lo llevaron a la fuerza they dragged him there; comí a la fuerza I forced myself to eat; entraron a la fuerza they forced their way in; lo hicieron salir a la fuerza they forced him to leave; a fuerza de by; aprobó a fuerza de estudiar he managed to pass by studying hard; por fuerza: por fuerza tiene que saberlo he must know about it; por la fuerza by force; a viva fuerza by sheer force; medir sus fuerzas con or contra alguien to measure one's strength against somebody; sacar fuerzas de flaqueza — to make a supreme effort

    II
    fuerzas, etc see forzar
    * * *
    = drive, force, strength, power, might, muscle power, sinew, powerfulness, mightiness.

    Ex: Hierarchical bibliometry would act as a positive drive to support the authorship requirements now stipulated by some international editorial committees.

    Ex: Her reason admitted the force of his arguments, but her instinct opposed it.
    Ex: The strength of the acetone rinsing on the strength of the paper is investigated, and its efficiency in removing NM2P is also examined using gas liquid chromatography.
    Ex: She added that she felt sorry for the assistant because he had so little power.
    Ex: Gradually many of these conquerors came to realize that, although military might was necessary to gain control over an area, sheer force of arms was not sufficient to govern effectively.
    Ex: Their development, particularly for replacing human muscle power, has been in parallel with that of information technology, but largely independent of it.
    Ex: Such sentiments provide the heart, soul, and sinew of comics.
    Ex: The students also rated each picture's tastefulness, newsworthiness, likability, and powerfulness.
    Ex: He holds in derision all wisdom and all mightiness.
    * a fuerza de = by dint of.
    * a fuerza de cometer errores = the hard way.
    * a fuerza de errores = the hard way.
    * a la fuerza = forcefully, of necessity, forcibly, compulsorily.
    * alimentar a la fuerza = force-feed.
    * apartar a la fuerza = prise + Nombre + away.
    * aprender a fuerza de errores = learn by + trial and error.
    * aprender Algo a fuerza de errores = learn + Nombre + the hard way.
    * aprender Algo a fuerza de golpes = learn + Nombre + the hard way.
    * arrancar a la fuerza = prise + Nombre + away.
    * camisa de fuerza = straitjacket [straightjacket].
    * causa de fuerza mayor = act of God.
    * cobrar fuerza = gather + strength, grow in + power, gain + strength.
    * cobrar fuerzas = gain + strength.
    * con fuerza = forcefully, vigourously [vigorously, -USA], powerfully.
    * con toda su fuerza = in full force.
    * contra fuerzas superiores = against (all/the) odds.
    * dar fuerza = empower, bring + strength.
    * de fuerza = forceful.
    * desplazar a la fuerza = uproot [up-root].
    * dividir las fuerzas de Uno = fragment + Posesivo + energies.
    * en caso de fuerza mayor = in the event of circumstances beyond + Posesivo + control.
    * fuerza aérea = Air Force.
    * fuerza bruta = brute force, raw power, brute power.
    * fuerza centrífuga = centrifugal force.
    * fuerza de cohesión = bonding strength.
    * fuerza de gravedad = gravitational force.
    * fuerza de la convicción = courage of conviction.
    * fuerza de la gravedad = G-force.
    * fuerza de la gravedad, la = force of gravity, the.
    * fuerza de la naturaleza = force of nature.
    * fuerza de las armas = force of arms.
    * fuerza de la señal = signal strength, tower strength.
    * fuerza de voluntad = force of will, willpower [will power].
    * fuerza económica = economic leverage.
    * fuerza expedicionaria = expeditionary force.
    * fuerza giratoria = turning power.
    * fuerza gravitatoria = gravitational force.
    * fuerza impulsora = moving force, driving force, thrust force.
    * fuerza letal = deadly force.
    * fuerza mayor = force majeure.
    * fuerza militar = military forces.
    * fuerza motriz = powerhouse, power engine, motive force.
    * fuerza muscular = muscle power.
    * fuerza niveladora = levelling force.
    * fuerza política = political force, political power.
    * fuerzas aéreas británicas = RAF [Royal Air Force].
    * fuerzas aliadas = coalition forces.
    * fuerzas armadas = military forces.
    * fuerzas armadas, las = armed forces, the.
    * fuerzas de defensa, las = defence forces, the.
    * fuerzas defensivas, las = defence forces, the.
    * fuerzas del orden = police force.
    * fuerzas del orden público = police force.
    * fuerzas de paz = peacekeeping forces.
    * fuerzas de seguridad = security forces.
    * fuerzas encargadas del mantenimiento de la paz = peacekeeping forces.
    * fuerza vital = life force.
    * fuerza viva = living force.
    * ganar fuerza = gather + strength, gather + steam.
    * golpear con fuerza = smite.
    * juego de fuerzas = interplay of forces.
    * la fuerza de la mayoría = strength in numbers.
    * la unión hace la fuerza = strength in numbers.
    * medición de fuerzas = battle of wills.
    * medida de fuerza = crackdown.
    * medirse la fuerzas (con) = lock + horns (with).
    * medirse las fuerzas = pit against.
    * mermar las fuerzas = sap + the energy.
    * perder fuerza = lose + power, lose + steam.
    * por la fuerza = forcibly.
    * quedarse sin fuerza = lose + steam.
    * recobrar fuerza = gather + Reflexivo.
    * recobrar la fuerza = regain + Posesivo + strength.
    * recuperar la fuerza = regain + Posesivo + strength, gain + strength.
    * recuperar las fuerzas = recoup + energy, gain + strength.
    * reponer fuerzas = gather + energy.
    * resistir con todas las fuerzas = resist + with every cell in + Posesivo + body.
    * restar fuerza = take + the bite out of.
    * ser un pilar de fuerza = be a tower of strength.
    * toda la fuerza = full force.
    * toda la fuerza de = the full force of.
    * toda la fuerza del impacto = full force.
    * unir fuerzas = join + forces, pool + forces.

    * * *
    A
    (vigor, energía): tiene mucha fuerza en los brazos she has very strong arms, she has great strength in her arms
    ¡qué fuerza tienes! you're really strong!
    agárralo con fuerza hold on to it tightly
    tuvimos que empujar con fuerza we had to push very hard
    por más que hizo fuerza, no logró abrirlo try as she might, she couldn't open it
    tuvo que hacer mucha fuerza para levantarlo it took all her strength to lift it
    a último momento le fallaron las fuerzas his strength failed him at the last moment
    necesitaba recuperar fuerzas I needed to recover my strength o get my strength back
    no me siento con fuerzas para hacer un viaje tan largo I don't have the strength to go on such a long journey, I don't feel up to making such a long journey
    gritó con todas sus fuerzas she shouted with all her might
    ha entrado al mercado con gran fuerza it has made a big impact on the market
    Compuestos:
    strength of character
    willpower
    B (del viento, de las olas) strength, force
    vientos de fuerza ocho force eight winds
    C (de una estructura, un material) strength
    D (violencia) force
    hubo que recurrir a la fuerza para reducir al agresor they had to resort to force to subdue the assailant
    Compuesto:
    brute force
    E (autoridad, poder) power
    un sindicato de mucha fuerza a very strong union, a union with great power
    van armados con la fuerza de la razón they are armed with the power of reason ( liter)
    se les castigará con toda la fuerza de la ley they will be punished with the full rigor o weight of the law
    tener fuerza de ley to have the force of law
    la fuerza de sus argumentos the strength of her argument
    por fuerza de costumbre out of force of habit
    Compuesto:
    se suspendió por causas de fuerza mayor it was canceled owing to circumstances beyond our control
    las pérdidas sufridas por razones de fuerza mayor losses in cases of force majeure
    F ( Mil, Pol) force
    una fuerza de paz a peacekeeping force
    una fuerza de ocupación an occupying force
    fuerzas parlamentarias/políticas parliamentary/political forces
    Compuestos:
    air force
    taskforce
    workforce
    fuerza disuasoria or de disuasión
    deterrent
    ( period):
    la fuerza pública the police
    fpl armed forces (pl)
    fpl strike force ( Mil)
    fuerzas del orden or de orden público
    fpl ( period); police
    fpl ( frml); security forces (pl)
    Special Forces
    fpl social forces (pl)
    G ( Fís) force
    Compuestos:
    acceleration
    fuerza centrífuga/centrípeta
    centrifugal/centripetal force
    gravity, force of gravity, gravitational pull
    inertia
    lift
    hydraulic power
    motive power
    deceleration
    kinetic energy
    H ( en locs):
    a la fuerza: tiene que pasar por aquí a la fuerza she has no option but to come this way, she has to come this way
    a la fuerza tuvo que verme, estaba sentado justo enfrente he must have seen me, I was sitting right opposite
    no quería ir al dentista, hubo que llevarlo a la fuerza he didn't want to go to the dentist, we had to drag him there
    entraron a la fuerza they forced their way in
    lo hicieron salir a la fuerza they forced him to leave o made him leave
    pude localizarlo a fuerza de llamarlo todos los días I had to call his number every day before I finally got hold of him, I only managed to get hold of him by calling him every day
    por fuerza: tendrá que ganar por fuerza si quiere seguir compitiendo she has to win if she wants to stay in the competition
    por la fuerza by force
    lo tuvieron que sacar de la casa por la fuerza he had to be forcibly removed from the house
    a la fuerza ahorcan I/we have no alternative
    a viva fuerza by sheer force
    írsele a algn la fuerza por la boca to be all talk (and no action) ( colloq), to be all mouth and no trousers ( BrE colloq)
    medir sus fuerzas con or contra algn to measure one's strength against sb
    sacar fuerzas de flaqueza: sacó fuerzas de flaqueza y consiguió llegar a la meta she made a supreme effort and managed to reach the tape
    saqué fuerzas de flaqueza y me enfrenté a él I plucked o screwed up my courage and confronted him
    * * *

     

    Del verbo forzar: ( conjugate forzar)

    fuerza es:

    3ª persona singular (él/ella/usted) presente indicativo

    2ª persona singular (tú) imperativo

    Multiple Entries:
    forzar    
    fuerza
    forzar ( conjugate forzar) verbo transitivo
    1 ( obligar) to force
    2
    a) vista to strain;


    b) sonrisa to force

    3puerta/cerradura to force
    fuerza 1 sustantivo femenino
    1
    a) (vigor, energía) strength;


    no me siento con fuerzas I don't have the strength;
    tiene mucha fuerza en los brazos she has very strong arms;
    agárralo con fuerza hold on to it tightly;
    empuja con fuerza push hard;
    le fallaron las fuerzas his strength failed him;
    recuperar fuerzas to get one's strength back;
    gritó con todas sus fuerzas she shouted with all her might;
    fuerza de voluntad willpower
    b) (del viento, de olas) strength, force

    c) (de estructura, material) strength

    2 ( violencia) force;

    fuerza bruta brute force
    3 (Mil, Pol, Fís) force;

    las fuerzas armadas the armed forces;
    las fuerzas de orden público (period) the police;
    fuerza de gravedad (force of) gravity
    4 ( en locs)
    a la fuerza: a la fuerza tuvo que verme he must have seen me;

    lo llevaron a la fuerza they dragged him there;
    comí a la fuerza I forced myself to eat;
    entraron a la fuerza they forced their way in;
    a fuerza de by;
    aprobó a fuerza de estudiar he managed to pass by studying hard;
    por fuerza: por fuerza tiene que saberlo he must know about it;
    por la fuerza by force
    fuerza 2,
    fuerzas, etc see forzar

    forzar verbo transitivo
    1 (obligar por la fuerza) to force: la forzaron a casarse, she was forced to get married
    2 (un motor, una situación) to force
    3 (una cerradura) to force, break open
    4 (violar a alguien) to rape
    fuerza sustantivo femenino
    1 Fís force
    2 (vigor físico) strength
    3 (violencia física) force
    sin usar la fuerza, without violence
    (obligación, autoridad) force
    fuerza mayor, force majeure
    4 (garra, ímpetu) grip
    5 (grupo de tropas) force
    las Fuerzas Armadas, the Armed Forces
    ♦ Locuciones: figurado a fuerza de, by dint of
    a la fuerza, (por obligación) of necessity
    (con violencia) by force
    por fuerza, of necessity

    ' fuerza' also found in these entries:
    Spanish:
    aflojar
    - agarrar
    - ánimo
    - boca
    - camisa
    - cerrarse
    - débil
    - decaer
    - declinar
    - demostración
    - descafeinada
    - descafeinado
    - enfriar
    - estrujar
    - fenomenal
    - flaquear
    - forzar
    - fuerte
    - garra
    - gravedad
    - impulso
    - incapaz
    - me
    - menos
    - motor
    - motriz
    - poder
    - remolque
    - renegar
    - resistencia
    - reunir
    - sonora
    - sonoro
    - tirar
    - Titán
    - toro
    - voluntad
    - alarde
    - apretar
    - arrollador
    - bloque
    - capitán
    - ceder
    - chaleco
    - comunicar
    - fortificar
    - maña
    - siniestro
    - someter
    - vigor
    English:
    act
    - apply
    - arm
    - blow over
    - bluster
    - bodily
    - bolster
    - brawn
    - burn
    - constraint
    - decrease
    - deterrent
    - display
    - draw
    - driving force
    - drum
    - dynamic
    - force
    - forcible
    - forcibly
    - G-force
    - gain
    - gale
    - gather
    - grit
    - hard
    - hp
    - hustle
    - jam
    - jam in
    - juggernaut
    - might
    - motive
    - muscle
    - necessarily
    - peacekeeping
    - plonk
    - power
    - pull
    - punch
    - ram
    - rule out
    - sanction
    - sap
    - shall
    - shoot out
    - shoot up
    - show
    - spent
    - straitjacket
    * * *
    nf
    1. [fortaleza] strength;
    el animal tiene mucha fuerza the animal is very strong;
    no me siento con fuerzas para caminar I don't feel strong enough to walk, I don't feel up to walking;
    su amor fue cobrando fuerza con el tiempo her love grew stronger with time;
    recuperar fuerzas to recover one's strength, to get one's strength back;
    tener fuerzas para to have the strength to;
    Fam
    se le va la fuerza por la boca he's all talk and no action;
    sacar fuerzas de flaqueza to screw up one's courage
    la fuerza de la costumbre force of habit;
    la fuerza del destino the power of destiny;
    fuerza física strength;
    se necesita mucha fuerza física para hacer eso you need to be very strong to do that;
    Der fuerza mayor force majeure; [en seguros] act of God;
    no llegué por un caso de fuerza mayor I didn't make it due to circumstances beyond my control;
    2. [resistencia] [de material] strength
    3. [intensidad] [de sonido] loudness;
    [de dolor] intensity;
    aprieta con fuerza press hard;
    llueve con fuerza it's raining hard;
    un viento de fuerza 8 a force 8 wind
    4. [violencia] force;
    ceder a la fuerza to give in to force;
    emplear la fuerza to use force;
    por la fuerza by force;
    recurrir a la fuerza to resort to force
    fuerza bruta brute force
    5. Mil force
    fuerza aérea air force;
    fuerzas armadas armed forces;
    fuerzas de choque shock troops, storm troopers;
    fuerza disuasoria deterrent;
    fuerza de intervención troops, forces;
    fuerza de intervención rápida rapid reaction force;
    fuerzas de pacificación peacekeeping forces;
    fuerzas de seguridad security forces
    6.
    fuerzas [grupo] forces;
    las diferentes fuerzas sociales the different forces in society;
    todas las fuerzas políticas se han puesto de acuerdo all the political groups have reached an agreement;
    las fuerzas vivas de la ciudad the most influential people in the city
    7. Fís force
    fuerza centrífuga centrifugal force;
    fuerza centrípeta centripetal force;
    fuerza electromotriz electromotive force;
    fuerza de la gravedad force of gravity;
    fuerza hidráulica water power;
    fuerza motriz [que causa movimiento] driving force;
    Fig [impulso] prime mover;
    fuerza nuclear débil weak nuclear force;
    fuerza nuclear fuerte strong nuclear force
    8. Elec power;
    han cortado la fuerza the power has been cut
    a fuerza de loc prep
    [a base de] by dint of;
    a fuerza de gritar mucho, conseguimos que nos oyera after a lot of shouting, we eventually managed to make him hear us;
    he aprendido la lección a fuerza de mucho estudiar I learnt the lesson by studying hard
    a la fuerza loc adv
    1. [contra la voluntad] by force, forcibly;
    firmaron a la fuerza they were forced to sign;
    tuvo que llevarlo al colegio a la fuerza she had to drag him to school by force, she had to forcibly drag him to school
    2. [forzosamente] inevitably;
    a la fuerza tenía que saber la noticia she must have known the news;
    a la fuerza tenía que ocurrir un accidente there was bound to be an accident, an accident was inevitable
    por fuerza loc adv
    [forzosamente] inevitably;
    tenía que ocurrir un desastre por fuerza a disaster was inevitable;
    esta noche tengo que salir por fuerza para atender a un paciente I absolutely have to go out tonight to see a patient
    * * *
    f
    1 strength;
    hacer fuerza try hard, make an effort;
    hacer fuerza a alguien fig put pressure on s.o., pressure s.o.;
    sacar fuerzas de flaqueza make a superhuman effort;
    cobrar fuerza fig gather o
    gain strength
    2 ( violencia) force;
    por fuerza I have no choice o option but to work this Sunday
    3 EL power
    4
    :
    la fuerza de la costumbre force of habit;
    a fuerza de … by (dint of)
    5
    :
    fuerza es reconocer que … it has to be admitted that …
    * * *
    fuerza nf
    1) : strength, vigor
    fuerza de voluntad: willpower
    2) : force
    fuerza bruta: brute force
    3) : power, might
    fuerza de brazos: manpower
    4) fuerzas nfpl
    : forces
    fuerzas armadas: armed forces
    5)
    a fuerza de : by, by dint of
    * * *
    1. (en general) strength
    2. (potencia) force

    Spanish-English dictionary > fuerza

  • 4 on

    on
    1. preposition
    1) (touching, fixed to, covering etc the upper or outer side of: The book was lying on the table; He was standing on the floor; She wore a hat on her head.) sobre, encima de, en
    2) (in or into (a vehicle, train etc): We were sitting on the bus; I got on the wrong bus.) en
    3) (at or during a certain day, time etc: on Monday; On his arrival, he went straight to bed.) a; el, los
    4) (about: a book on the theatre.) sobre
    5) (in the state or process of: He's on holiday.) en, de
    6) (supported by: She was standing on one leg.) sobre, en
    7) (receiving, taking: on drugs; on a diet.) con, a
    8) (taking part in: He is on the committee; Which detective is working on this case?) en
    9) (towards: They marched on the town.) a, hacia
    10) (near or beside: a shop on the main road.) en
    11) (by means of: He played a tune on the violin; I spoke to him on the telephone.) por
    12) (being carried by: The thief had the stolen jewels on him.) con
    13) (when (something is, or has been, done): On investigation, there proved to be no need to panic.) en
    14) (followed by: disaster on disaster.) tras

    2. adverb
    1) ((especially of something being worn) so as to be touching, fixed to, covering etc the upper or outer side of: She put her hat on.) en
    2) (used to show a continuing state etc, onwards: She kept on asking questions; They moved on.) continuamente, sin parar
    3) ((also adjective) (of electric light, machines etc) working: The television is on; Turn/Switch the light on.) en marcha, en funcionamiento
    4) ((also adjective) (of films etc) able to be seen: There's a good film on at the cinema this week.) en exhibición, en cartelera
    5) ((also adjective) in or into a vehicle, train etc: The bus stopped and we got on.) a bordo

    3. adjective
    1) (in progress: The game was on.) en curso
    2) (not cancelled: Is the party on tonight?) en pie
    - ongoing
    - onwards
    - onward
    - be on to someone
    - be on to
    - on and on
    - on time
    - on to / onto

    on1 adv
    1. encendido / puesto
    2. abierto
    3. puesto
    4.
    what time is the programme on? ¿a qué hora dan el programa?
    5. adelante / sin parar
    the policeman told him to stop, but he drove on el policía le dijo que parara, pero siguió adelante
    she saw me, but she just walked on me vio, pero siguió su camino
    on2 prep
    1. en / sobre
    2. en
    3.
    4. en
    what's on at the cinema? ¿qué echan en el cine?
    5. sobre
    on the left / on the right a la izquierda / a la derechaon seguido de un gerundio se traduce al español por al más el infinitivo
    on arriving, she phoned her mother al llegar, llamó a su madre
    on
    tr[ɒn]
    1 (covering or touching) sobre, encima de, en
    2 (supported by, hanging from) en
    3 (to, towards) a, hacia
    on the right/left a la derecha/izquierda
    5 (concerning) sobre
    we went on a journey nos fuimos de viaje, hicimos un viaje
    7 (days, dates, times) no se traduce
    8 (at the time of, just after) al
    on foot, on horseback, on a bicycle a pie, a caballo, en bicicleta
    on the train, on the bus, on the underground en el tren, en el autobús, en el metro
    11 (regarding, about) sobre, de
    on the radio, on the TV por la radio, por la tele
    13 (using) con
    how do you get by on your pension? ¿cómo te las arreglas con tu pensión?
    14 (state, process) diferentes traducciones
    15 (working for, belonging to) diferentes traducciones
    whose side are you on? ¿de parte de quién estás?
    have you got any money on you? ¿llevas dinero?
    17 (paid for by) pagado por
    the drinks are on me! ¡invito yo!
    18 (by comparison with) respecto a
    1 (not stopping) sin parar
    on with the show! the show must go on! ¡que siga el espectáculo!
    who left the TV on? ¿quién dejó la TV encendida?
    don't leave the tap on! ¡no dejes el grifo abierto!
    could you put a record on? ¿podrías poner un disco?
    is there anything good on TV? ¿dan algo bueno por la tele?
    what time is the film on? ¿a qué hora ponen la película?
    have we got anything on this weekend? ¿tenemos plan para este fin de semana?
    is the heating on? ¿está puesta la calefacción?
    is the party still on? ¿se hace la fiesta?
    the match is on after all después de todo, el partido se celebra
    you're on next! ¡sales tú el próximo!
    \
    SMALLIDIOMATIC EXPRESSION/SMALL
    and so on y así sucesivamente
    from that day on a partir de aquel día
    it's not on no hay derecho, eso no vale
    on line SMALLCOMPUTING/SMALL conectado,-a
    to be on about hablar de
    what on earth is he on about? ¿de qué diablos está hablando?
    to be on at somebody dar la lata a alguien
    to be on for something apuntarse a algo
    to go on and on about something seguir dale que dale con algo
    to have something on somebody tener algo contra alguien
    you're on! ¡trato hecho!
    on ['ɑn, 'ɔn] adv
    put the top on: pon la tapa
    he has a hat on: lleva un sombrero puesto
    from that moment on: a partir de ese momento
    farther on: más adelante
    turn the light on: prende la luz
    on adj
    the radio is on: el radio está prendido
    the game is on: el juego ha comenzado
    3)
    to be on to : estar enterado de
    on prep
    1) (indicating position) : en, sobre, encima de
    on the table: en (sobre, encima de) la mesa
    shadows on the wall: sombras en la pared
    on horseback: a caballo
    2) at, to: a
    on the right: a la derecha
    3) aboard, in: en, a
    on the plane: en el avión
    he got on the train: subió al tren
    she worked on Saturdays: trabajaba los sábados
    every hour on the hour: a la hora en punto
    he cut himself on a tin can: se cortó con una lata
    to talk on the telephone: hablar por teléfono
    on fire: en llamas
    on the increase: en aumento
    on a committee: en una comisión
    on vacation: de vacaciones
    on a diet: a dieta
    9) about, concerning: sobre
    a book on insects: un libro sobre insectos
    reflect on that: reflexiona sobre eso
    on
    adj.
    conectado, -a adj.
    en marcha adj.
    encendido, -a adj.
    adv.
    encima adv.
    prep.
    acerca de prep.
    conectado (Electricidad) prep.
    de prep.
    en prep.
    encendido (Electricidad) prep.
    encima de prep.
    sobre prep.

    I ɑːn, ɒn
    1)

    put it on the tableponlo en or sobre la mesa

    I live on Acacia Avenue — (esp AmE) vivo en Acacia Avenue

    on the right/left — a la derecha/izquierda

    b) ( belonging to) de
    c) ( against)
    2)

    on a bicycle/horse — en bicicleta/a caballo

    4)
    b) (Rad, TV)
    c) ( recorded on) en
    5)

    who's on the computer? — ¿quién está usando la computadora?

    you've been on the phone an hour! — hace una hora que estás hablando por teléfono!, hace una hora que estás colgado del teléfono! (fam)

    b) ( on duty at) en

    to be on the door — estar* en la puerta

    she's on the committee — está en la comisión, es miembro de la comisión

    on a team — (AmE) en un equipo

    on -ing — al + inf

    8) (about, concerning) sobre

    while we're on the subject — a propósito, ya que estamos hablando de esto

    9)
    a) (indicating activity, undertaking)

    on vacation/safari — de vacaciones/safari

    we went on a trip to London — hicimos un viaje a Londres, nos fuimos de viaje a Londres

    he's on a diet — está a dieta, está a or de régimen

    b) (working on, studying)
    10) (taking, consuming)
    11) (talking about income, available funds)

    she's on £30,000 — (BrE) gana 30.000 libras al año

    this round's on me — a esta ronda invito yo, esta ronda la pago yo

    it's on the house — invita la casa, atención de la casa

    14)
    b) (in) (AmE)

    II
    1)
    a) ( worn)

    she had a blue dress onllevaba (puesto) or tenía puesto un vestido azul

    with no clothes on — sin ropa, desnudo

    let's see what it looks like on — a ver cómo queda puesto; see also have on, put on

    b) ( in place)

    to sew a button oncoser or pegar* un botón

    a) ( in space)

    further onun poco más allá or más adelante

    go on up; I'll follow in a minute — tú ve subiendo que yo ya voy

    b) (in time, activity)
    c)

    on and off, off and on: we still see each other on and off todavía nos vemos de vez en cuando; it rained on and off o off and on all week — estuvo lloviendo y parando toda la semana

    d)

    on and on: the film went on and on la película se hizo interminable or (fam) pesadísima; you don't have to go on and on about it! — no hace falta que sigas dale y dale con lo mismo (fam)

    a)

    on about — (BrE colloq)

    what's she on about? — ¿de qué está hablando?, pero ¿qué dice?

    b)

    on at — (BrE colloq)


    III

    to be on\<\<light/TV/radio\>\> estar* encendido, estar* prendido (AmL); \<\<faucet\>\> estar* abierto

    the electricity/water isn't on yet — la electricidad/el agua todavía no está conectada

    b) ( on duty)

    we work four hours on, four hours off — trabajamos cuatro horas y tenemos otras cuatro de descanso

    which of the doctors is on today? — ¿qué médico está de guardia hoy?

    there's a lecture on in therehay or están dando una conferencia allí

    while the conference is on — mientras dure el congreso, hasta que termine el congreso

    the party's definitely on for Fridayla fiesta es or se hace el viernes seguro

    is the wedding still on? — ¿no se ha suspendido la boda?

    what's on at the Renoir? — (Cin, Rad, Theat, TV) ¿qué dan or (Esp tb) ponen or echan en el Renoir?

    is that play still on? — ¿sigue en cartelera la obra?

    d) (performing, playing)

    you're on! — ( Theat) a escena!

    he has been on for most of the game — ha estado jugando casi todo el partido; see also bring, come, go on

    3)
    a) (indicating agreement, acceptance) (colloq)
    b)

    not on — (esp BrE colloq)

    [ɒn] When on is the second element in a phrasal verb, eg have on, get on, go on, look up the verb. When it is part of a set combination, such as broadside on, further on, look up the other word.
    1. PREP
    1) (indicating place, position) en, sobre

    on the ceilingsobre el techo

    on the Continenten Europa

    with her hat on her headcon el sombrero puesto

    on page two — en la página dos

    on the righta la derecha

    on the high seasen alta mar

    on all sides — por todas partes, por todos lados

    a house on the squareuna casa en la plaza

    on the tableen or sobre la mesa

    a meal on the trainuna comida en el tren

    hanging on the wallcolgado en la pared

    on a day like this — (en) un día como este

    on the evening of July 2nd — el 2 de julio por la tarde

    3) (=at the time of)

    on my arrival — al llegar, a mi llegada

    4) (=about, concerning) sobre, acerca de

    a book on physicsun libro de or sobre física

    have you read Purnell on Churchill? — ¿has leído los comentarios de Purnell sobre Churchill?

    have you heard the boss on the new tax? — ¿has oído lo que dice el jefe acerca de la nueva contribución?

    5) (=towards, against)
    6) (=earning, receiving)

    he's on £6,000 a year — gana seis mil libras al año

    a student on a grantun estudiante con beca

    many live on less than that — muchos viven con menos

    7) (=taking, consuming)

    I'm on a milk dietsigo un régimen lácteo

    he's back on drugsha vuelto a drogarse

    I'm on three pills a day — tomo tres píldoras al día

    live on 1.
    8) (=engaged in)

    to be on holidayestar de vacaciones

    the company is on tourla compañía está en gira

    he's on the committeees miembro del comité

    he's on the permanent staffes de plantilla

    10) (=playing)
    11) (TV, Rad)

    on the radioen or por la radio

    on televisionen or por (la) televisión

    on videoen vídeo

    12) (=about one's person)
    13) (=after, according to)
    14) (=compared to)
    15) (=at the expense of)

    this round's on me — esta ronda la pago yo, invito yo

    the tour was on the Council — la gira la pagó el Consejo, corrió el Consejo con los gastos de la gira

    16) liter

    on account of — a causa de

    on good authorityde buena tinta

    on a charge of murder — acusado de homicidio

    on foota pie

    on horsebacka caballo

    on pain of — so pena de

    on salede venta

    on the telephonepor teléfono

    on time — a la hora, a tiempo

    base I, 2., 2)
    2. ADV
    1) (=in place) [lid etc] puesto
    screw on

    what's she got on? — ¿qué lleva puesto?, ¿cómo va vestida?

    from that day on — a partir de aquel día, de aquel día en adelante

    on and off — de vez en cuando, a intervalos

    it was well on in the evening — estaba ya muy entrada la tarde

    well on in years — entrado en años, que va para viejo

    further 1., 1), later 1., 2)

    to go/walk on — seguir adelante

    he rambled on and on — estuvo dale que dale *, estuvo dale y dale (esp LAm)

    and so on — (=and the rest) y demás; (=etc) etcétera

    on with the show! — ¡que empiece or continúe el espectáculo!

    on with the dancing girls! — ¡que salgan las bailarinas!

    what are you on about? * — ¿de qué (me) hablas?

    he's always on at me about it *me está majando continuamente con eso *

    go on
    3. ADJ
    1) (=functioning, in operation)

    to be on[engine] estar encendido, estar en marcha; [switch] estar encendido or conectado; [machine] estar encendido or funcionando; [light] estar encendido, estar prendido (LAm); [TV set etc] estar encendido, estar puesto, estar prendido (LAm); [tap] estar abierto; [brake etc] estar puesto, estar echado

    in the on position[tap] abierto, en posición de abierto; (Elec) encendido, puesto, prendido (LAm)

    2) (=being performed, shown)

    what's on at the cinema? — ¿qué ponen en el cine?

    what's on at the theatre? — ¿qué dan en el teatro?

    "what's on in London" — "cartelera de los espectáculos londinenses"

    3) (=taking place)

    is the meeting still on tonight? — ¿sigue en pie la reunión de esta noche?, ¿se lleva a cabo siempre la reunión de esta noche? (LAm)

    4) (=arranged)

    have you got anything on this evening? — ¿tienes compromiso para esta noche?

    sorry, I've got something on tonight — lo siento, esta noche tengo un compromiso

    5) (=performing, working)

    to be on[actor] estar en escena

    are you on next? — ¿te toca a ti la próxima vez?

    are you on tomorrow?(=on duty) ¿trabajas mañana?, ¿estás de turno mañana?

    6) * (indicating agreement, acceptance)

    you're on! — ¡te tomo la palabra!

    are you still on for dinner tomorrow night? — ¿sigo contando contigo para cenar mañana?

    that's not on(Brit) eso no se hace, no hay derecho

    4.
    EXCL ¡adelante!
    * * *

    I [ɑːn, ɒn]
    1)

    put it on the tableponlo en or sobre la mesa

    I live on Acacia Avenue — (esp AmE) vivo en Acacia Avenue

    on the right/left — a la derecha/izquierda

    b) ( belonging to) de
    c) ( against)
    2)

    on a bicycle/horse — en bicicleta/a caballo

    4)
    b) (Rad, TV)
    c) ( recorded on) en
    5)

    who's on the computer? — ¿quién está usando la computadora?

    you've been on the phone an hour! — hace una hora que estás hablando por teléfono!, hace una hora que estás colgado del teléfono! (fam)

    b) ( on duty at) en

    to be on the door — estar* en la puerta

    she's on the committee — está en la comisión, es miembro de la comisión

    on a team — (AmE) en un equipo

    on -ing — al + inf

    8) (about, concerning) sobre

    while we're on the subject — a propósito, ya que estamos hablando de esto

    9)
    a) (indicating activity, undertaking)

    on vacation/safari — de vacaciones/safari

    we went on a trip to London — hicimos un viaje a Londres, nos fuimos de viaje a Londres

    he's on a diet — está a dieta, está a or de régimen

    b) (working on, studying)
    10) (taking, consuming)
    11) (talking about income, available funds)

    she's on £30,000 — (BrE) gana 30.000 libras al año

    this round's on me — a esta ronda invito yo, esta ronda la pago yo

    it's on the house — invita la casa, atención de la casa

    14)
    b) (in) (AmE)

    II
    1)
    a) ( worn)

    she had a blue dress onllevaba (puesto) or tenía puesto un vestido azul

    with no clothes on — sin ropa, desnudo

    let's see what it looks like on — a ver cómo queda puesto; see also have on, put on

    b) ( in place)

    to sew a button oncoser or pegar* un botón

    a) ( in space)

    further onun poco más allá or más adelante

    go on up; I'll follow in a minute — tú ve subiendo que yo ya voy

    b) (in time, activity)
    c)

    on and off, off and on: we still see each other on and off todavía nos vemos de vez en cuando; it rained on and off o off and on all week — estuvo lloviendo y parando toda la semana

    d)

    on and on: the film went on and on la película se hizo interminable or (fam) pesadísima; you don't have to go on and on about it! — no hace falta que sigas dale y dale con lo mismo (fam)

    a)

    on about — (BrE colloq)

    what's she on about? — ¿de qué está hablando?, pero ¿qué dice?

    b)

    on at — (BrE colloq)


    III

    to be on\<\<light/TV/radio\>\> estar* encendido, estar* prendido (AmL); \<\<faucet\>\> estar* abierto

    the electricity/water isn't on yet — la electricidad/el agua todavía no está conectada

    b) ( on duty)

    we work four hours on, four hours off — trabajamos cuatro horas y tenemos otras cuatro de descanso

    which of the doctors is on today? — ¿qué médico está de guardia hoy?

    there's a lecture on in therehay or están dando una conferencia allí

    while the conference is on — mientras dure el congreso, hasta que termine el congreso

    the party's definitely on for Fridayla fiesta es or se hace el viernes seguro

    is the wedding still on? — ¿no se ha suspendido la boda?

    what's on at the Renoir? — (Cin, Rad, Theat, TV) ¿qué dan or (Esp tb) ponen or echan en el Renoir?

    is that play still on? — ¿sigue en cartelera la obra?

    d) (performing, playing)

    you're on! — ( Theat) a escena!

    he has been on for most of the game — ha estado jugando casi todo el partido; see also bring, come, go on

    3)
    a) (indicating agreement, acceptance) (colloq)
    b)

    not on — (esp BrE colloq)

    English-spanish dictionary > on

  • 5 carraca

    Carraca, esta palabra significa comida, condimentos, conquivus, (cacharros, etc.). Cuando íbamos a llindiar el ganáu disdi ‘l albiar el díe fasta que tapecíe, (cuidar el ganado desde el amanecer hasta el oscurecer) llevábamos la carraca nun cabaxín, zurronacu ou cestacu cualquier, (cabás, zurrón o cualquier otro cesto). Les muyeres baxaben al merquéu ya traíen la carraca pa toa la xemana. (Las mujeres bajaban al mercado y compraban si tenían dinero lo que se necesitase en la casa para toda la semana). Carraca tamén lu ye lu que lus vaqueirus chebaban disdi la teixá pal sou cabanu ou corte de la braña, dunde a lu mexor taben un fatáu de díes xin baxar a l'aldina, per ístu llebaben un carracáu de couxes que ñecexitaben. (Carraca también es lo que los vaqueros llevaban desde casa para sus cabañas del puerto, las morteras o los prados, donde a lo mejor estaban unos días sin bajar a la aldea, por esto subían muchas cosas que necesitaban y no todas eran para comer sino que algunas eran simples cacharros, o humildes mantas. Y carraca hermanos míos, era la que hacía mi madre y todas las vindas de los rojos, cuando todas las semanas iban a visitar a sus maridos a la Cárcel Modelo de Oviedo, como por las demás no puedo hablar, porque yo no sé cómo se arreglaban las pobrecitas, aunque me supongo que muchas hasta pidiendo limosna, sí que lo puedo hacer de mi madre, que todos los martes era el día que tenía de comunicación, y ella nunca sabía si le iba encontrar vivo, porque por aquellos tiempos fechus de llágrimes ya xufriencies, tous lus díes na carxel d'Uviéu achuquinaben cambrionáus enteirus de xóvenes astures y'anxina d’ista maneira tan achuquina, encalducá per prexones xin concencia, nin dinidá nin «Xusticia Humana», fexérun bon amagüestu de toes les xuventúes roxes d'Asturies, ya les pouques que nun achuquinarun llantárunlas nus batallones de trabayadores, dunde munchus morrierun achindi fartus de fames, de llatigazus ya vexaciones, ya lus oitres que xuerti tubieren de golguer pa la sou teixá, fexérunlu mamplenáus d'amollexíes que per mor d'echus tamén fatáus morrieron. Falaba you que carraca yera lu que miou má le chevaba ‘l miou pá tous lus martes a la carxel, que you nun séi lu que yera, perque na nuexa teixá nun había esconxolancia de nagua, peru lu que fora écha llantábalu tou nuna fardelaca, ya colaba na xuntura d'oitres muyeres de l'allina camín d'Uviéu tres ou catru gores endenantes qu’almaneciera, pos teníen qu'espatuxar alrreór de cuarenta quilómetrus andandu ya oitres tantus pa la regolguía, pos entoncenes nun valía faer el auto-stop que güéi se fae, perque tous lus cambriones ya coches cuaxi yeren millitares, y'angunus oitres yeren de lus drechistes, ya lus roxus nun teníamus namái que goxetáus mexeries, ya manegáus de miéu ‘l nuexu hermenu ‘l venceor, perque lus nuexus homes morrieran lluchandu nel frinti, ya lus oitres taben arretrigáus per les cárxeles dunde poucu a poucu lus achuquinaben ou lus esclavizaben nus batallones de trabayaóres, anxina yera que tou Asturies taba xemada de viudes, de vieyus ya de guaxiquinus güerfaninus, que tous nuexóitres, viétchus, muyeres ya nenus de lus roxus, díbamus ser esclavizáus inhumanamente baxu 'n enfernal xugu que nun nus dexaba más llibertá que la que nel xuenu cheldábamus. —Ya n'agora vou xebrame del trabayu d'enfilerar pallabres p'encalducalus cuamigu dientru d’ista hestoria dou tán lus raigones ya l'escola de nuexes costumes ya llingua. TRADUCCIÓN.—Por aquellos tiempos hechos de lágrimas y de grandes sufrimientos, todos los días que el Hacedor alumbraba, en la cárcel de Oviedo asesinaban camiones enteros de jóvenes astures, y así de esta manera tan despiadada y asesina, llevada a cabo por personas sin conciencia, ni dignidad ni ninguna clase de «Justicia Humana», llevaron a término casi el total exterminio de las juventudes rojas de Asturias, y las pocas que no asesinaron, las esclavizaron en los famosos batallones de trabajadores, donde muchos allí murieron hartos de hambre, de vejaciones y latigazos, y los pocos que tuvieron la suerte de volver a sus hogares, lo hicieron llenos de enfermedades que por mor de ellas también murieron bastantes. —Decía yo que carraca también era lo que mi madre le llevaba todos los martes a mi padre a la cárcel, que yo no sé lo que pudiera ser, porque en nuestra casa no había ninguna cosa de nada, pero lo que fuese ella lo metía dentro de una saca y marchaba en unión de otras mujeres de la aldea camino de Oviedo tres o cuatro horas antes que amaneciese, pues tenían que caminar alrededor de cuarenta quilómetros y otros tantos de retorno y todos los hacían andando, pues no servía hacer el auto-stop que hoy se hace, porque todos los camiones y coches casi eran militares, y algunos otros que había eran de los derechistas, pues los izquierdistas no teníamos nada más que grandes cantidades de miseria, así como de miedo a nuestro hermano el vencedor que jamás se portó nada bien con nosotros, porque nuestros hombres habían muerto en el frente, y los otros estaban presos en las cárceles, donde poco a poco les iban asesinando, o los esclavizaban en los campos de concentración o batallones de trabajadores, así era que toda Asturias estaba sembrada de viudas, de viejos y de niños huérfanos, que todos nosotros, viejos, mujeres y niños de las izquierdas, íbamos a ser esclavizados inhumanamente bajo el infernal yugo que no nos dejaba más libertad que la que en el sueño hacíamos. Y ahora me voy alejar del trabajo de poner en orden las palabras en este diccionario, para llevarles conmigo a los lugares donde yo he aprendido la dulce lengua de Asturias, que no es otro lugar que la escuela donde vivían las raíces y costumbres de Nuestro Pueblo, pues no se pueden buscar nuestras falancias en ningún otro lugar ni parte. Por esto les digo ahora, que si yo no hubiese vivido tan simple, sencilla, pobre, miserable, esclavizadora y dentro de la más natural de la «RAIZ ANCESTRAL DE ASTURIAS», ni yo ni nadie podría legarle a mi «AMADA ASTURIAS» ni a sus «HIDALGAS GENTES», la documentación pura, natural y sencilla que pueda tener este diccionario, porque desde estas mis simples líneas y mirándome muy mucho de lo que digo, les afirmo que hay muy poco fiable por no decir nada, escrito de nuestras costumbres y lengua. «DIES D’ENFERNU» (DÍAS DE INFIERNO) —Yera you 'n zaragoletu, 'n guaxiquín, un nenacu, 'n rapacín (un niño de unos ocho años), cundu la ñecexidá más prieta me fexera depriender lu que yera ‘l dollor, la xufriencia, l’inxusticia, lu pior qu'el Home pudiés encaldar d'enría lus sous xemexantes, you yera ún de lus miles d'anxelinus de miou Tierra que diba faer arroxaúra nel vivir d’ enfernu que m’aguardaba. Xin, fatáus de güérfanus lu mesmu que you, que güéi nel díe xuntu con nuexes familias, ente fius, ñetus, ya tou ‘l andecháu de parantela xomus más de la metá de les xentes d'Asturias, peru naquechus tempus d'achuquinus ya inxusticies nun yéramus namái qu'unus guaxiquinus dexamparáus de la man del Faidor ya del Home, ya tous noxóitres tubiemus que catanus el xustentu de fatáus de maneires diferientes, la miou per exemplu fó'ísta. COLOCOUME MIOU Má de cabrieru na teixá d'un amu baldrayu y atuñáu, llabascu y'achuquín tan solu per que me diera de comer ya me vistiera dalgu, peru ‘l condenáu matábame de fame, ya la vestimenta que punxu d'enría ‘l miou llombu conxistía nun calzáu que la metá ‘l tempu espatuxaba con las patas arregañás, apaxiétchau con unus fatucus tous esgacicáus que per tous lus lláus diben les mious carnis al entestate, acaniláes per el callor ya ‘l fríu en tou ‘l tempu. —Tenía yo aproximadamente ocho años de edad cuando me asesinaron a mi padre, y me recuerdo con toda exactitud cómo la ley de aquel tiempo llevó a cabo tan imperdonable, deshumanizante y vandálica felonía. —Nuna nuétche (una noche) llegaron a la casa de unos tíos míos que en mi aldea vivían y donde mis padres y yo nos refugiamos al término de la guerra en Asturias cuatro desalmados, cuatro bandoleros, cuatro inmundicias humanas, que escudados tras de sus armas empuñadas, representaban l'enñordiada Lley (LA SUCIA LEY) que en aquellos tiempos a la Justicia traicionaba, cuento yo, que aquellos cuatro merucus (gusanos), atemorizando e insultando a toda mi familia, detuvieron a mi padre, le amarraron como a la bestia que se lleva al matadero y se lo intentaron llevar de la casa, sin que mis tíos, (y la cosa no era para menos), intentasen pronunciar asustados como se encontraban ni la más mínima palabra de súplica o protesta. Pero mi madre no les secundó, sino que bravamente intentó defender al sou home (a su marido) no sólo con la palabra, que mi madre la tenía d'aguxa lu mesmu qu’un bon obreiru (de afilada lo mismo que un buen aguijón), sino que temerariamente se abalanzó sobre ellos y fuele preciso a uno de aquellos cobardes y desalmados representantes de la deshumanizada ley que corría en aquellos tiempos, de propinarle varios golpes con la pistola, dejándola mal herida y ensangrentada, tirada en el suelo con el conocimiento perdido. Mientras que aquellos bandidos, se llevaban a mi padre sin permitirle que de mi se despidiera, y tan solamente le he podido ver por última vez, tres les rexes de la cárxel d'Uvieu 'n die 'ndenantes que l'achuquinaren. (Detrás de las rejas de la cárcel de Oviedo, un día antes de que le asesinasen). Pronto mi madre y yo, llenos de la más desolante de las tristezas, y vestidos con el traje de las más indigentes miserias y pobrezas, nos marchamos de la casa de mis tíos y nos asentamos en la abandonada, vieja y destartalada casa de mi abuela. Y sin muebles, ni nada, los dos juntos, como grandes e indomables luchadores que hemos sido siempre, dimos comienzo sin desfallecer ni un momento, a la dura lucha por la vida, sin que nadie jamás nos ayudara. Empecé a ganarme la vida como pastor, a la corta edad de que cualquier niño sólo pensaría en jugar, comer cuando tuviese hambre y recibir de continuo montones de caricias y de amor, yo sin embargo, a pesar de no poseer nada de todas estas maravillosas cosas, era en extremo a mi manera feliz. Marchaba todas las mañanas con mi ganado al monte, donde permanecía todo el día, tan sólo con la compañía que me brindaba mi fiel y siempre por mí con cariño recordado Pelayu, que era un perro, de una inteligencia y sentimientos, que más bien que un chuchu (perro), parecía aquel singular animal un ser humano. Luego por las tardes, cuando el sol se escondía por detrás de las altas cumbres, retornaba feliz a la aldea, siempre lleno de contentura, cantando las más de las veces, amenizado por el potente tañir del zumbiétchu (cencerro) que llevaba colgado al cuello el semental del rebaño. Una mañana como tantas otras me encaminé con mi rebaño al monte y seria como a la media tarde cuando a la entrada de una cueva que se asentaba en un lugar casi inaccesible me encontré medio enterrado con las piedras y la escasa tierra que hacían la reducida plataforma de la portada de la caverna, un pequeño aro de oro, yo he tenido por así decirlo desde mi infancia la inmensa suerte de poseer una imaginación tan inmensamente dislocada, que por tal solían decirme mis vecinos, que era yo el rey de las mentiras, así como el más hábil inventor de endemoniados cuentos. El caso era, que aquel misterioso anillo abandonado a tan larga distancia de mi aldea y en lugar tan argutosu (estrecho, alto, inaccesible), hiciéronme presto pensar, que aquella joya no había llegado a tal escondrijo por sí sola, sino que desde luego alguien la había traído. En el momento mi imaginación desbordante de una alegría que no encontraba un fin para frenarla, comenzó a fomentar sin el menor titubeo la fantástica idea de que en el interior de aquella caverna debía de encontrarse un tesoro de preciosas joyas y valorativas monedas, y quién le había ocultado sabe Dios cuando, seguramente habría perdido aquel anillo que por casualidad yo encontrara. Así pues, ya firmemente convencido, adentreme temerariamente sin el menor temor por la angosta cueva con las miras de apoderarme de aquella inmensa riqueza que según mi soñativa imaginación me había hecho comprender que en su interior me estaba aguardando. Pero aquel día no conseguí mi feliz propósito, porque era la caverna más larga de lo que había pensado y la oscuridad que en ella reinaba me hacía ciego de toda luz. Senteme en su entrada muy desilusionado al no poder lograr lo que había soñado, pero pronto mi mente empezó a dibujarme mil dispares tesoros, pues por el rastro que descubriera seguramente que dentro de la gruta se hallaría escondida alguna chalga (tesoro) guardado con toda seguridad por una Xana, Xumiciu, Trasgu o Culiebru (dioses de la Mitología asturiana), pues al decir de el abuelo Nicomedes cuando en las largas veladas de los inviernos y sin jamás interrumpirle con grande contentura le escuchábamos las leyendas, cuentos e historias que él lúcida y socarronamente nos contaba, afirmándonos siempre que eran tan ciertos sus relatos, como que todos habíamos nacido para morir. Y cuando hablaba de las chalgas aseguraba que tal o cual vecino, morador de esta o aquella aldea, se había hecho de la noche a la mañana rico al haber encontrado una chalga. También afirmaba poniéndose muy serio alegando unos razonamientos que convencían, que las montañas que rodeaban nuestra aldea había muchas chalgas escondidas, que fueron sepultadas hacía muchos siglos por los invasores moros, que al ser vencidos por los astures y al no poder huir con tan pesados tesoros, los ocultaban en las montañas con las miras de poder regresar algún día a desenterrarlos. Como cuento, yo en aquellos momentos vivía alborozado, sumergido en una disloca alegría al saberme ya dueño de aquella incontable riqueza, haciendo que mis inocentes ojos sonriesen felices inmersos en la imaginativa dicha de poder muy pronto liberar a mi madre de la pobreza y quitarla del agobiador trabajo que faenaba trabajando en los eros de los vecinos de estrella a estrella por un miserable sueldo andechandu (en cuadrilla) todos los días. Y así pensando todas las dichas que mi infantil mente podía imaginar, rodeado por el sepulcral silencio que envolvía la grandiosidad de las montañas, rasgado de vez en cuando por el potente y agudo graznido que desde los peñascos más inaccesibles, o desde los infinitos espacios donde con majestuosidad planeaban, lanzaban las útres (águilas), que con ojos inquisitivos oteaban con hambrientas intenciones los escabrosos riscos y las empinadas fistietchas (pequeños valles encajonados entre las peñas), con la esperanza achuquinante (asesina) de poder atrapar con la rapidez del rayo, algún recental que se hubiese xebrau (apartado) de su madre. También aquel silencio que invitaba a la meditación era con más continuidad cortado, por el dinámico tañir del zumbiétchu (pequeño cencerro) que colgaba del brioso cuello del macho cabrio, conductor y semental del rebaño. Como cuento, allí permanecía ensimismada mi mente en el soñar despierto, fabricando sin trabas de la misma nada, las más disparatadas y fabulosas dichas, que harían la felicidad de mi madre junto con la mía. Llegó casi sin enterarme el atapecer del día (al oscurecer) y fue entonces cuando desperté con prisa del maravilloso soñar donde vivía, y raudo, con agilidad y destreza que hoy al recordarla me causa dicha, reuní en pocos minutos mi rebaño, ayudado con eficacia por Pelayu, mi fiel, obediente, valiente y amaestrado perro, que no le tenía miedo a nada ni a nadie si exceptuamos al siempre mal intencionado y vigoroso macho semental de la reciétcha que yo allindiaba (ganado menudo que yo cuidaba). Y cuando ya el día agonizaba entre las negras vestimentas de la noche, entré en mi aldea conduciendo orgullosamente mi rebaño. A la entrada del pueblo sentado plácidamente fumándose un cigarro, estaba esperándome mi amo preocupado por mi tardanza y acercándose a mí, con palabras desaforadas e insultantes, a la par que me reprendía con dureza, me preguntaba el por qué me había demorado tanto. No recuerdo lo que le contesté, ni la historia que le largué, lo que si sé, que no se creyó de ella nada, pues todas las gentes que me conocían bien sabían, que yo confundía la verdad con la mentira haciendo con entrambas las más inverosímiles y dislocadas historias. Sin embargo, lo que yo sabía muy bien, era que aquel miserable labriego de mi aldea, que tenía la desgracia de cuidarle sus ganados, por la triste desgracia de una comida infame y peor vestimenta, no le incomodaba en absoluto que yo llegase tarde o que me despeñara desde un serapu (peña) y me escontonara la motchera (rompiera la cabeza), lo único que le preocupaba al condenado, era que llegasen a su teixada (casa) sanos y fartus (hartos) todos sus ganados. Al siguiente día bien de mañana como de continuo hacía, con un poco de sabadiegu (chorizo malo) un cantezu (pedazo) de pan moreno y cuatro manzanas dentro de mi zurrón, salí de mi aldea afaluchandu (arreando) el rebaño, y con aquellas miserables viandas que llevaba en mi morral, tenía que aguantar todo el día en el monte corriendo sin descanso tras aquella veceira (rebaño) de cabras. Lo que no sabía el condenado de mi amo, era que yo siempre que tenía hambre, le ordeñaba sus cabras dentro de una lata que tenía escondida en la montaña, hartándome tanto yo como mi fiel Pelayu de espumosa y fresca leche hasta el golifar (hastiar). Si el bastruya (zafio) de mi amo tan sólo hubiese sospechado que le mucía (ordeñaba) sus cabras todos los días, me hubiera eszarapau (despedazado) mi frágil cuerpo con un mamplén de cibiétchazus (con muchos palos). Espatuxaba (caminaba) yo muy contento aquella mañana, quizás lo hiciera mucho más feliz que nunca, arreaba mi rebaño con desacostumbrada prisa, porque ansias locas tenía de llegar a la montaña, para entrar de nuevo en la misteriosa cueva, pues ahora ya no tendría problemas con la obscuridad que en ella reinaba, ya que conmigo llevaba una caja de cerillas y un pequeño candil que le había arrapiegáu (hurtado, quitado) de la corte (cuadra, establo) a mi amo, y con aquella luz, sería capaz de bajar hasta las mismas entrañas de la tierra, si a tal lugar la caverna se extendiese. Aquella noche había dormido poco y soñado mucho, tanto despierto como dentro del desvelado sueño, y tanto de una manera como de la otra, siempre llegaba a la conclusión, de que dentro de aquella para mi misteriosa gruta se ocultaba una fabulosa chalga de la que iba ser yo su señor y dueño, y cuando tal me sucediese, ya no sería yo más criado de ningún rapiegu (zorro) amo, ni tampoco a mi querida madre se le encallecerían jamás las manos, efectuando esclavizantes trabajos, nunca para el prójimo bien servidos y siempre por él peor pagados, ni se partiría sus costillas refrescándose el cansancio en su propio sudor por las fincas de nuestros vecinos, por donde se arreventaba todos los días del año, por la mezquina soldada de una fuente no muy grande de harina, un cesto de patatas, o cualquier otra vianda que mitigase el enorme fantasma del hambre, que desde el fin de la guerra se había enseñoreado de nuestro indigente char (lar), que nos obligaba despiadadamente a unos ayunos tan sumamente raquíticos, que el día que comíamos algo en traza (algo mas), tal parecía que habíamos cometido un grave pecado. Cuando yo fuese dueño de aquel tesoro, (abanzaba seguido de Pelayu arreando con prisa los ganados camino de la argutosa «abrupta» montaña, a la par que imaginativamente iba pensando), compraremos una casa decente, buenas fincas y mejores ganados, y entonces nuestros vecinos nos mirarán con respeto, y no nos tratarán con el menosprecio y la esclavitud a que ahora nos someten. Llegué al fin hasta el lugar que por costumbre tenía de enveredar el ganado para que a su aire subiesen guareciendu (pastiando) como siempre hacían hasta llegar al final de la tarde que era cuando el rebaño solía alcanzar lo más alto de la montaña. Pero aquel día no seguí yo al redil como siempre hacía, sino que me adelante a él corriendo sin el menor cansancio laderas arriba, hasta que por fin sudoroso y galopante en la alegría llegué a la vecindad de la caverna. Pude comprobar sonriente a la par que cariñosamente acariciaba a Pelayu, cómo éste me miraba contrariado al ver que yo por primera vez había cambiado todos mis cotidianos hábitos. Ya que siempre nada más llegar al monte y dejar a las cabras a su albedrío pastiando, nos sentábamos en el lugar acostumbrado, y zampábamos sin pérdida de tiempo a partes iguales como buenos compañeros, la miserable comida que nos había servido nuestro amo. Después jugábamos incansablemente en mil dispares entretenimientos hasta quedarnos rendidos, y muchas veces tras de nuestros juegos, los dos juntos abrazados nos quedábamos profundamente dormidos y al despertarnos sino avistábamos el rebaño, corríamos alocados por la preocupación, por entre los abruptos riscos, y las espinosas malezas hasta lograr encontrarlo. Después otra vez gozosos retornábamos a nuestros juegos, o yo me quedaba mirando a las montañas ensimismado pensando, mientras que Pelayu se entretenía cazando grillos, u otros insectos, y otras veces con sus blancos y poderosos colmillos recorría con rabia su pelambrudo cuerpo, diezmando la cabanada (rebaño) de pulgas y otros parásitos que con su sangre se alimentaban. Como cuento, aquella mañana mi fiel Pelayu me miraba preocupado, pudiendo yo observar en sus vivarachos, picarescos e inteligentes ojos, una recriminación que me estaba haciendo, por su forma de ponerme sus fuertes patas en mi pecho, a la vez que me lamía entre pequeños y cariñosos ladridos mi rostro. Si con sus ladridos pudiese hablar mi lenguaje, seguramente que me diría. —No seas un iluso soñador, mi más querido y preciado compañero, no llegues con tu fantástico pensamiento hasta el extremo de acariciar ni tan siquiera cuanto te has imaginado. Comámonos con la alegría de que hacemos gala todos los días, esa mezquina comida que nos da nuestro despreciable amo, y juguemos con la inocente felicidad de siempre, ya que éste será el más grande tesoro que jamás podrás superar en tu vida. ¿Dónde podrás hallar una riqueza que se pueda comparar a la natural y sencilla felicidad que hoy gozas, aunque ésta se haga su camino dentro de la gran pobreza que te acompaña? Pero hoy yo sé fijamente, que aunque mi perro pudiese hablar, haciendo que en tal momento me asustase al presenciar tan grande milagro, y me dijese que no entrase en la cueva, porque lo que dentro de ella iba a encontrar sería mi propia muerte, la verdad es, que ni al mismo Faidor (Dios) en aquellos momentos yo no obedecería, y así de resuelto, encendí el candil, y sin el menor asomo de miedo, ya que la ilusión y la alegría que poblaban mi espíritu en aquel encaldar (hacer) eran tan inmensos, que empequeñecían hasta el ignoro cualquier otro sentimiento. Adentreme en la cueva que era iluminada tenuemente con la pobre luz que el candil despedía, siempre acompañado de Pelayu que tras de mí, el muy tuno de mi aventura se reía, no era larga la caverna, pues a treinta metros no alcanzaría, y cuando llegué al final, no encontré ni las Xanas, ni los Trasgus ni Xumicius, ni la chalga, preciado tesoro que yo perseguía, sólo había muchos cascos de avellanas y de nueces, algunas latas de conservas ya vacías, unos trapos manchados de sangre, unas mantas viejas y apoyadas en la rocosa y húmeda pared de la cueva, había varias armas de fuego que pronto me hicieron olvidar la riqueza que en un principio había imaginado que allí me aguardaría. Por primera vez en mi vida iba a tener juguetes, auténticos juguetes de verdad de los que usaban los hombres para asesinarse vilmente al igual que hacen los lobos cuando por su cuenta cogen un apacible rebano de ovejas. Dejé el candil en el suelo y elegí entre todas aquellas armas una brillante escopeta, lleno de contentura me senté encima de aquellas mantas y empecé a maniobrar con aquel peligroso juguete, yo sabía cómo se manejaba supuesto que mi amo tenía una escopeta muy parecida y le había visto limpiarla y cazar con ella algunas veces, durante algún tiempo estuve jugando con ella, de una canana que allí había saqué dos cartuchos que metía y sacaba dentro de su recámara, yo me creía en aquellos mis felices instantes el más grande cazador del universo. Pelayu que ya se había cansado de husmear por todas las partes y no habiendo encontrado nada donde llancái el diente (hincar) se tumbó en el suelo frente a mi mirándome sonriente y burlonamente, (porque aunque ustedes no lo crean, yo sé que los chuchos saben sonreir). Enojeme de Pelayu al ver como tan descaradamente se mofaba de mí, por eso encañonele con la escopeta con ánimo de amenazarle, pero cambió Pelayu de gesto rápidamente, levantose con rapidez del lugar donde estaba achucáu (costado), enseñome los clientes ladrándome muy enfadado y a la velocidad del rayo salió de la cueva, quizás porque el inteligente animal presentía, de que alguna desgracia iba a lleldar (hacer) yo con aquel mortífero artefacto, y no quería ser él quien primeramente la recibiese en su cuerpo. Aun permanecí algún tiempo en la gruta jugando a mi manera con las armas, y solamente cuando el candil por su guiños me hizo comprender que su luz ya se le estaba escosando (terminando), salí de la caverna con la escopeta en una mano, dos cartuchos en su recámara y el candil en la otra. En el exterior Pelayu correteaba detrás de los grillos y las camporinas (mariposas) al parecer ya libre de todo enfado. Ya cansado de jugar dejé la escopeta en el suelo y senteme tranquilamente al lado del zurrón, y en cuanto mi perro vio que ya había abandonado el arma, vino corriendo hacia mí, moviendo la cola y sonriéndome amigablemente. Allá abajo en la mitad del valle pude ver a mi rebaño cómo subía espenandu (comiendo) los pochitcus (enanas encinas), y yo de nuevo me volví a sentir feliz y contento a pesar de no encontrar la chalga que tanto con su riqueza había soñado e ideado. Comimos a hora desacostumbrada mi perro y yo aquella pobreza de comida, y tras de jugar un rato, él se quedó adormilado y yo comencé a pensar de quién serían aquellas armas. No me cabía la menor duda de que aquel arsenal de armas debía de ser de los fugáus (huidos), seguramente que eran de aquellos cuatro rapazones (mozos) que se entregaran a los soldados que estaban destacados en mi aldea. Yo los había visto en el cuartel que los militares tenían que era en la escuela de mi aldea, un amplio edificio que fuera regalado a la parroquia por unos indianos del chugar (lugar) que retornaran de las américas con la corexa betchá de cuartus (con la cartera llena de dineros). Recuerdo que aquel día que yo los vi, un soldado que de seguro sería el barbero, les estaba cortando el abundante pelo que lucían, y uno de los rapazus le dijo sonrientemente al militar. ¡No hace falta que te molestes mucho camarada, pues cuando un día de estos nos trasladeís a la cárcel de Oviedo, allí lo más seguro es que nos rebanen el pescuezo! EL MACHO CABRÍO Güelgu coyer el filu dóu d'endenantes m'enduébitchaba algamiandu na miou motchera alcuerdancies de cundu you yera guaxe, ya comu tóus non se puén cuntar per filera, per ísu xebreme d'aquín, pa dir p'acuchá, perque toes les couxes tienen la sou xaceda, ya non la quixéramus cataye nuexotrus. (Volviendo coger el hilo de los aconteceres que anteriormente en mi cerebro se barajaban dentro de las añoranzas de mi niñez, y como todos estos acaeceres no se pueden relatar en hilera, por eso me marché de éste, para ir al de más allá, que es de donde vengo ahora, porque todas las cosas tienen su propia postura, y no la que quisiéramos darle nosotros). Y aunque parecía que me había perdido por estar tan llargu lonxe (tan largo lejos) la verdad es que yo no pierdo el tiempo adornando los hechos que no deben de ser adornados, nin fiéndume en xebraures que van esfaese 'n probeces, perque 'l que non ye llicenciáu 'n filloxofía e lletres, non pué faer munches froritures con les pallabres nin les lletres, ya per ístu, tien que encaldase 'n aforrador d'istus dellicáus y'artifixusus monumentus, perque si lus mesmus que güéi día que lus manexan y'atreinan, la metá de les veces non xapien lu que falen, ya llanquen el focicu fasta les urées en telares de Pachu 'l Xabadiegu betcháus de poxa y'escosáus del granu que ye pelu que tóus muramus nista engochá vida, ¿qué fairé you que 'deprendí namái que tres meses nuna escola pública? (Ni me hondeo en deserciones que se deshagan en pobrezas, porque quienes no son licenciados en filosofía y letras, no pueden hacer muchas florituras con las palabras y las letras, y por esta razón, tienen que hacerse ahorrativos de estos delicados y artificiosos monumentos, porque si los mismos que hoy en día los manejan y cuidan, la mitad de las veces no saben muy bien ni la mitad de lo que escriben, ni otra pareja parte de lo que hablan, y meten por estos menesteres el hocico hasta las orejas, en cuestiones que los imposibilitan para después resolverlas, y si se aproximan a este nivelamiento, lo hacen sembrando una hierba productora de mermado grano, que es el punto primordial que todos intentamos recoger en esta cerda vida. Como cuento, si estos señores eruditos en estas materias se equivocan ¿qué puedo hacer yo, ¡pobre de mí!, que tan solamente he tenido la suerte de ir al colegio público tan sólo tres meses?). Cuento yo que me hallaba en aquellos mis infantiles pensares intentando saber a qué huidos pertenecían aquellas armas, y así dejé tal perder el mucho tiempo que me sobraba, cuando mis ojos retrataron el gran combate que a baja altura, muy por debajo de donde yo me encontraba, sostenían tres cuervos, que despiadada y valientemente le atacaban a un águila real, y ésta piando quizás por el dolor que le inferían los efectivos picotazos de los cuervos, o tal vez en su lenguaje maldiciéndoles llena de rabia por el no poder repeler el ataque de que era objeto. No podía defenderse de sus tenaces atacantes, porque todo su cuerpo en gran tensión estaba, ya que al volar tan bajo, todas sus enormes energías las precisaba para mover sin el menor descanso sus grandes alas, con el apremiante fin de salir de aquel espacio que al parecer pertenecía a los belicosos cuervos, que con ardorosa valentía y enquina ofensiva, disputaban tal natural privilegio, a las mismas soberanas de los cielos. Había yo presenciado muchas veces batallas entre las águilas y los cuervos, y siempre éstos las perseguían atacándoles por su parte posterior, hasta la altura donde el águila ya no necesitase mover sus alas para sostenerse, cuando esto sucedía, los cuervos precipitadamente abandonaban el combate, porque ellos sabían, que donde el águila pudiese planear, todo animal viviente que se acercara, encontraría entre sus poderosas garras una rápida muerte. Queriendo yo saber como es natural el por qué los cuervos atacaban a las águilas, un día que cuidando sus cabras junto a mí estaba un paisano llamado Máximo, que por apodo se le llamaba el «Puchegu», porque tenía tantas razones en sus hablares como palabras por su boca se alumbraran, a pesar de que el Puchegu no sabía leer ni escribir, sabía de cuentos más que el mismísimo Quevedo, e igual hacía cuando se le necesitaba de veterinario que de médico, atinaba casi siempre cuando iba a llover o hacer buen tiempo, en fin, que era Máximu el Puchegu en todas aquellas aldeas de mis amores, una Enciclopedia que aventajaría en mucho a todas las que en nuestros días nos sirven las grandes editoriales, industriadas por hombres estudiosos de las ciencias. Empezó mi amigo el Puchegu explicándome, que son los cuervos de las abruptosas montañas más bregáus (valientes) que los que moran en las valladas o pequeñas lomas, y todo porque la escasez de alimentos en las rocosas cumbres, es muy inferior a los que existen en los valles o montículos, y así como a los hombres la abundancia los hace temerosos y a veces hasta pusilánimes, y la necesidad o privaciones los vuelve por ley de vida temerarios y osados, en los animales ocurre en igual medida lo mismo, así pues, el cuervo defiende su pitanza no permitiendo que las águilas cacen a menor altura que la que les pertenece, y si desde tal situación descubren una pieza, y bajan con su endemoniado vuelo de alas plegadas la apresan y luego vuelven a elevarse al lugar que les corresponde, los cuervos no osarán ni tan siquiera molestarlas, pero si por el contrario descienden para dedicarse a cazar desde el lugar que no les pertenece, entonces los cuervos las atacan con verdadera saña y valentía y siempre logran hacerlas ascender hasta la posición que ellos consideran justa. Esto es así, porque desde tal altura las águilas sólo pueden divisar en tierra una pieza que ellos no cazan nunca, como puede ser un conejo, una pequeña res, un zorro, y hasta inclusive el mismo perro que con el pastor cuida el rebano, y también se han dado casos en que las águilas hasta han cazado un lobo, y con él entre sus garras han subido hasta sus utreras (nidos) donde le devoraban con la misma satisfacción que pudieran hacer cuando se afestinaban con las tiernas carnes de un inocente corderillo. Si las águilas pudiesen volar más bajo sin ser por los cuervos molestadas, también podrían cazar con gran facilidad, lagartos, culebras, etc., etc., y es ésta precisamente la comida que el cuervo defiende, por eso ataca al águila cuando ésta intenta apoderarse de la que él cree que es su exclusiva pertenencia. Terminó el águila al fin tras el ardoroso acoso a que la sometieron los cuervos de subir hasta la altura que ellos consideraron lícita, y rápidamente éstos plegando sus alas la abandonaron y en vertiginoso vuelo buscaron el abrigo de los arbustos de sus montañas. Terminó para mí aquel día el maravilloso espectáculo que la soberana del cielo y los bravos cuervos me habían ofrecido, y fue entonces cuando me incorporé del lugar donde me hallaba sentado, para mirar a mis cabras que guarecían (pastiaban) por encima de donde yo estaba a la corta distancia de unos cincuenta metros, lo primero que mis ojos retrataron fue el orgulloso y antipático macho cabrío, que empericotáu (subido) en un cuetaron (peñasco) a la par que espenucaba (arrancaba) las fuéas d'un pótchiscu (hojas de una enana encina), mientras que las enguyía, parecíame a mí que me estaba mirando desafiadora y despreciativamente, con sus grandes y retorcidos cuernos, su larga perilla y enorme cencerro, se me representaba como el diablo que sonriéndose ladinamente se guasaba de mi humilde persona, a la par que de mi buen Pelayu, pues a entrambos y dos el condenado nos había hecho correr infinidad de veces, por eso, tanto Pelayu como yo siempre que teníamos ocasión y traicioneramente, él le mordía sañudamente en sus cadríles (patas) y yo le atizaba barganazus (estacazos) y pedradas donde mejor encaldase (terciase). Ocurriósele a mi mente en aquellos momentos el darle un buen susto a aquel demonio con cuernos y cencerro, por eso así la escopeta con determinación, y cargada como se encontraba con dos cartuchos, apunté por debajo de donde él se hallaba con el firme propósito de tan sólo darle un susto que no olvidase en su vida, y ya sonriéndome adelantadamente por el resultado de la idea que sin más pérdida de tiempo iba llevar a la práctica, apreté los gatillos de la escopeta, y una doble y potente explosión originose que dio conmigo en el suelo por la fuerte sacudida que el arma emburrióu (empujó) con dolor en mi cuerpo. Pero escosóseme d'afechu (marchóseme del todo) tal dolor, cuando entre el repilar (ecos) de la montaña por la explosión, sentí al macho cabrío lanzar al viento grandes berridas, que hiciéronme con preocupada prontitud deducir, que aquel demonio odioso no se quejaba por el susto que pudiera recibir, sino por la perdigonada que sin yo proponérmelo le había albergado en su pelambroso y maloliente cuerpo, levanteme sin demora del pedregoso lecho donde la escopeta con su duro empujón me había acostado, y aún tuve tiempo de ver cómo el semental de mi rebano rodaba por entre los cuetus del xerrapeiru (peñas de la sierra) infiriéndose más heridas en su cuerpo que las que yo por equivocación con los dos disparos le había inferido, siendo quizás su muerte no la perdigonada que le había desequilibrado, sino los argutoxus cuetus (agudos peñascos) que cual cuchillos al rodar su pesado cuerpo por entre ellos le apuñalaban mortíferamente, por eso al detenerse en su poleamientu (rodar) detrás de un pótchiscu (encina) que encontró en su paso, dejó de berrar en el instante, que su vigoroso cuerpo perdiera la vida. Fuime yo corriendo acompañado de Pelayu que me ganó la palma en la carrera, hasta el lugar de aquel desgraciado suceso, y cuando llegué donde el chivo estingarráu (tirado, acostado) ya no contaba como enemigo vivo, vi cómo a torrentes se desangraba, a la par que Pelayu con su nutritiva sangre se fartaba (hartaba). Pensé yo con gran temor cómo decirle a mi amo lo que había pasado, él que sentía por su chivo un orgullo y continuo ponderado casi desmedido, pues siempre que la ocasión se le brindaba cuando con sus vecinos dialogaba, soliales afarrucado (faroleándose, chuleándose) decir, que no había en toda la comarca un macho cabrío que ni con mucho en raza y estatura, se le pudiese parecer al suyo. Era ya casi la hora de afalar (retornar arreando el ganado para casa) cuando se me ocurrió la idea de decirle a mi amo que el chivo por si sólo se había despeñado, así que guardé la escopeta en la cueva y apresuradamente yo temeroso y preocupado y Pelayu contento por hallarse harto, reunimos el rebaño y nos encaminamos hacia la aldea, parecía que hasta las mismas cabras que en otras ocasiones se mostraban rebeldes y saltarinas, aquel desdichado día caminaban cabizbajas y avizorantes, observando en todas las direcciones con pronunciosa alteración, buscando aquel macho cabrío que las dirigía y dominaba con su orgullosa presencia, haciéndose notar en todo momento, por el continuo tañir de su zumbiétchu (cencerro), que por primera vez en el rebaño no se sentía el caidonante ruxíu (dirigente sonido). Pienso yo que solo contento caminaba vigilante mi fiel Pelayu, porque ya nadie en el rebaño se atrevía a discutirle sus ladridos o frágiles mordiscos, cuando por orden mía a las cabras con eficiencia les infería. Más sin embargo yo, al igual que a mis cabras, algo me tenía también apresado, algo extraño para mí, por primera vez a mi espíritu esclavizaba, que ni era tristeza ni pena, pero sí era miedo y grande desesperanza. Siempre que retornaba con mi rebaño a la aldea, cuando en las atardecidas la montaña abandonaba, mi corazón ameruxáu d'allegría (rebosante de alegría) a mi garganta un torrente de cante le rogaba, y ésta inocente y falta de todo perjuicio, sintiéndose tan dichosa como los mismos celestiales ángeles, cantaba recias asturianadas, mientras que todo mi ente, afanosamente afalaba (arreaba) las cabras. Quizás cantara yo aquellas horas con más gracia que en todo el día por alegre que fuera y pudiera tener, porque por así decirlo me acercaba al sencillo y noble vivir de las gentes de mi aldea, pues diez o doce horas en la continua soledad que en las montañas me acompañaba, para un rapacín como yo era, eran muchas horas desamparado de la comunidad humana, y sobre manera yo, que con ser mi cuerpo ágil y fuerte hasta casi rayar en el desuso, empequeñecido se quedaba si le comparaba con mi espíritu tan ensoñador e imaginativo, que todas las cosas al engrandecerlas confundía, menos el miserable pan de la maxera (artesa) que mi amo me entregaba, que a pesar de ser tan escaso, jamás supe imaginar nada para engrandecerle. Estaba mi amo a la entrada de la aldea esperándome como siempre hacía para ayudarme a xebrar el rebaño, ya que como eran tantas cabras, no cogían todas en la misma corte (establo), y había que llevar parte de ellas a otra cortexa (cuadra pequeña) que estaba en la parte opuesta de la aldea. Entretenía siempre su espera el condenado de mi amo, hablando con un artesano del lugar, que se dedicaba a la fabricación de yugos y madreñas, que tenía su taller montado debajo de un hórreo, que estaba asentado a la salida de la aldea, mismamente en la desembocadura del pedregoso y empinado sendero que venía de la montaña. Desde tal lugar él sentía con antelación el potente tañir del zumbiérchu (cencerro) que ximielgaba (movía) con fuerza y hasta con orgullo el estupendo semental de su rebaño, entonces él liquidaba por el momento con el madreñeiru la conversación que estuviesen embargando, y dedicaba toda su atención a su rebano, observando con avarienta atención, en el propiar si sus ganados venían fartus óu famientus (hartos o hambrientos), o si alguna de sus cabras venía coxa (coja) por mor de haberle caído una piedra o cualquier otro accidente que hubiera acaecido, como solía ser normal algunas veces. Pero aquel inolvidable para mi atapecer (atardecer) vio antes sus cabras que escuchara el ya inexistente zumbiétchu, por eso con su vozarrón de trueno, y como una centella por mí temido, me preguntó a la distancia de una piedra lanzada cuesta abajo: —¿Qué fói lu que pasóu Xulín...? —¿El chivu perdiu 'l mayuelu...? —Quería decirme, que si el cencerro que llevaba su chivo, había perdido el majuelo, o pequeño péndulo que lleva dentro el cencerro. —Esto también era frecuente que sucediese. Contestele yo desde aquella altura con mucho menos miedo que si me encontrase ante su presencia, diciéndole que el chivo se había despeñado, y arriba en la montaña se encontraba muerto. Estas mis palabras que en el viento camino de la aldea mi voz empujó con fuerza, fueron escuchadas por mi amo que se encaricotóu (encendió) en una rabiosa tristeza, que si pudiese desahogarla, seguro que en mi persona haría él su complacencia. También la desgracia del chivo, que por mí a voces era anunciada, fue oída por algunos otros vecinos a parte del madreñeiru, y como aquel semental de macho cabrío había sido siempre tan aponderado e idolatrado por el babayu (bocazas, charlatán) de mi amo, que con su dichoso cabrón los vecinos de la aldea ya habían pescado la costumbre de decir siempre que alguien ponderaba una cosa, ¡non si paezme a mín, que moren más castrones que Manín na nuesa aldea! Bueno pues como estoy contando, todo el lugar en pocos minutos se había enterado y en parte congregado a la salida del camino que bajaba de la montaña, ya que la muerte de aquel chivo que había ya dejado entre ellos la ya dicha cantinela, les había algunos los más envidiosos y vengatibles alegrado, y a los otros los más sentimentales y nobles les entristecía la muerte de tan comentado castrón. (También se suele llamar castrones a los chivos muy grandes). Al fin entré yo en la aldea quizás con el mayor recibimiento que jamás a nadie le hicieran, y todos atropelladamente me preguntaban lo que con el dichoso castrón me había sucedido, y yo les repetía a la par que intentaba xebrar las cabras para llevarlas a sus respectivas cuadras, que se había despeñado y que todo descuatramindáu (deshecho, desarmado) se quedara en la montaña. Un ratiquín (un tiempo) más tarde, y ya siendo casi la oscurecida, tres vecinos del lugar haciendo cuadrilla con mi amo, caminaban en pos de Pelayu y mía, otra vez camino de la montaña, para enseñarles donde estaba estrapayáu (aplastado) el chivo, con el propósito de bajarle para casa, con el fin de aprovechar su piel y carnes, que serían curadas bajo las barras del xardu (secadero) una estupendísima cecina. Llegamos a la postre ya con la noche tan negra como la boca de el lobo, al xeitu (sitio) donde el chivo fechu 'n chaceiru (hecho un deshecho) ya en el frío de la muerte sin despertarse dormía, tanto Manín que yera mi amo, como los tres vecinos que le hacían compañía, sudorosos y respirando medio ahogados por el tremendo esfuerzo que suponía subir con tanta rapidez hasta tamaña altura, sin perder un momento amarraron el animal por las cuatro patas juntas haciendo cucara (en montón, juntándolas todas) con una cuerda que para tal menester ya traían, y colgándolas de un fuerte y largo palo del que también venían poseídos, echáronselo al hombro entre dos, y con menor rapidez y mayor precaución, relevándose entre ellos conseguimos llegar sin novedad a la aldea. A pesar de ser casi la media noche, aun había algunos vecinos en reunión dentro de al parecer amena charla que quizás tuviese mucho que ver con el castrón, Manín y con mi desventurada persona, esperándonos en el lugar donde el madreñeiru trabajaba. Entramos todos en procesión rumorosa en la corralada de la casa de Manín, detrás del cabrón que colgado del baral sofitado en los hombros de dos vecinos se xiringaba (balanceaba), vigilado siempre con sonrisa ladina por mi fiel Pelayu, que comprendía que al no tardar, iba a saciarse hasta el no poder manducar más, con los rojos hígados de quien en vida, le hubiera hecho correr con cierto temor con el rabo entre sus piernas. Mientras que mi amo y sus serviciales vecinos se disponían a desfoyar (desollar) colgado de unos garfios que había debajo del hórreo al desgraciado chivo, la muyer (mujer) de Manín sin parar de condolerse, y hasta inclusive queriendo a mi endilgarme parte de la culpa, me dio de cenar una escudilla de farines (harina de maíz cocida) con una taza de leche de cabra, porque la leche de las vacas la tomaban ellos y la que sobraba la hacían en manteca, que tampoco yo nunca la probaba. Por primera vez no se hallaba sentado a mi lado sacando la lengua y relamiéndose, mirándome con sus ojos inteligentes en espera que yo le tirase delante de sus narices una cucharada de mi comida a mi fiel Pelayu, pues él sabía que al lado del castrón, tenía una fiesta grande con sobrada pitanza. Comía yo vorazmente aquellas puliendras (farinas), a tan desusada hora de la noche, sin que mi mente de pensar cesara, y antes de terminar mi miserable cena, una luz que me llenó de cierto temor en mi cerebro escendiose, para decirme con su claridad, que no iba a transcurrir mucho tiempo antes de descubrirse mi mentira, porque al esmianaye 'l pelleyu (quitarle el pellejo) al castrón, le encontrarían incrustadas en su cuerpo las postas que le habían matado, y me interrogarían sobre tal suceso, siendo yo al momento un cómplice y encubridor de la muerte del condenado cabrón, que según parecía me iba a dar guerra hasta después de ser muerto. Seguramente querrían saber el por qué les había mentido, haciéndoles creer que se despeñara, cuando a la prueba estaba que fuera abatido por un tremendo pistoletazo. Bajé después de cenar a la corralada donde los hombres andaban a vueltas en la desfoyadura del castrón, a la luz de un par de candiles de carburo y no llevarían un cuarto de hora reparándoles en su circunstancial oficio de carniceros, cuando Antonón el de la Cuandia dijo sorprendido mirando para mi amo que le alumbraba con el candil en la mano para que los otros vieran mejor en la faena que encalducaban (hacían). ¡Ah Manín, isti castrón non morrióu comu diz el tou criadín despeñáu, pos tién ente 'l coración ya lus polmanes un manegáu de postes llancades, asina que si quiés saber quién l'achuquinóu, pregúntaye 'l tou rapazacu, lu que axucedióu! ¿Qué ye lu que me tas diciendu...? ¿Quién diañus diba pegái 'n tiru 'l miou cabrón ? Antonón arrabucandu d'ente les asaures del chivu cuatru ou cincu postes que yeren de grandies comu arbeyinus rancuayus, díxole 'l miou amu metiénduyes per dellantri 'l focicu: ¡Mira Manín, ístu fói lu qu'achuquinóu 'l tou chivu! (Ah Manín, este cabrón no murió despeñado como dice tu criado, pues tiene entre el corazón y los pulmones un cesto de postas plantadas, así que si quieres saber quién le asesinó, pregúntale a tu muchacho lo que sucedió). (¿Qué es lo que me estás diciendo? ¿Quién demonios le iba a pegar un tiro a mi cabrón?). (Antonón arrancando de entre las asaduras del chivo cuatro o cinco postas que eran de grandes como pequeños guisantes, le dijo al mi amo mostrándoselas por delante de su hocico: ¡Mira Manín, esto ha sido lo que asesinó a tu chivo!). Hallábame yo detrás de ellos a media penumbra, por eso no pudieron ver cómo todo mi cuerpo temblaba, y mis mexiétchas (mejillas) se encendían como las mismas brasas cuando el viento las apuxa (atiza). Quizás si fuese a pleno día, me hubiesen sacado la verdad al descubrir yo mismo por mis síntomas externos la mentira, pero la noche, encubridora de toda claridad que profané sus negras vestiduras, me ayudó a ser firme e inamovible de mi primera mentira. Convencido mi amo de que le había engañado, acercose a mí con el candil en una mano, y llena su despreciable alma de ira, y enloquecida venganza, con la otra su mano, atizome un fatáu de morráes (varias galletas, tortas, guantazos) que dieron con mi cuerpo en el suelo, y antes de que yo pudiese huir del peligro que me rodeaba, levantome del suelo con la misma mano que tan vilmente me castigara, y a la par que alumbraba mi rostro donde la abundante sangre que manaba de mi nariz lo embadurnaba, me dijo mirándome con sus ojillos de bracu (cerdo) donde la maligua ira en un brillo salvaje se enseñoreaba: ¡Ahora mismo me vas a decir hijo de perra y de republicano asesino, que el día que asesinaron a tu padre que era lo mismo que tu un embustero y un bandido, te tenían que haber envenenado a ti, para que no pudieses hacer el mismo mal que hizo tu condenado padre, vamos, dime quién fue el que disparó contra mi chivo, dímelo pronto o terminaré contigo! Y al tenor que esto me estaba diciendo, su dura mano caía una y otra vez sobre mi rostro, y fue entonces cuando aquellos hombres de entre sus manos me arrancaron, pues al no hacerlo, quizás aquella bestia humana, que había luchado en defensa de la (PAZ DE ESPAÑA) fácil me hubiera asesinado, como seguramente acostumbrado debía de estarlo, al haber practicado tal demoníaco proceder, con otros indefensos inocentes, de los miles que asesinados fueron en Nuestra Patria, por cobardes, dañinos y miserables hombres, como lo era mi despreciable amo. Fue curado con agua fresca mi amoratado y sangrante rostro por Antonón de la Cuandia, que me aconsejaba cariñosamente, les dijese lo que con el cabrón me había en la montaña sucedido, y que no tuviera ningún miedo de contar la verdad que se buscaba, pues ella misma me protegería de quien me hubiera amedrantado para que no le delatara. Cuéntanos hijo si fueron los huidos quienes al chivo le dispararon, ya que nadie más que ellos pudo hacer tal cosa, y ten presente que si no nos lo dices ahora, mañana vendrán los guardias y ya verás cómo con ellos no puedes seguir negando. Díjele a Antonón el de la Cuandia, que yo estaba dormido, y que me desperté cuando sentí al cabrón bramar desesperado al tenor que bajaba rodando por entre los peñascos, siendo aquello todo cuanto yo había visto y oído. Volvió otra vez ya más sosegado mi amo a insultarme y amenazarme, y a la postre me ordenó que abandonara su casa, pues él no fartaba bribones que lejos de cuidar su rebaño, permitían que personas tan canallas como yo lo era se lo asesinaran. Marcheme de aquella casa de noche, maltrecho mi cuerpo y deshecha de sufrimientos mi infantil alma, sin más pertrechos que los que llevaba a costillas, que eran los únicos que poseía, y que constaban de un mono de caqui hecho de la guerrera de un soldado, con más remiendinos que de plumas tiene una gallina y de todos los colores que imaginarse puede, calzado con unas alpargatas de esparto donde los calcaños se asentaban en el suelo y los dedos lo mismo hacían por no quedar de las alpargatas nada más que la parte del centro. Por primera vez desde hacía varios meses que Pelayu era o mejor dicho había sido compañero inseparable de hambres y fatigas, de juegos y caricias, de largas soledades entre ambos repartidas, por primera vez digo, mi fiel compañero ya no me seguía, me traicionaba el muy ladino por unas piltrafas que de vez en cuando aquellos hombres que carniceraban en el cabrón, le arrojaban en el empolvado suelo de la corralada, para él valía en aquellos momentos más la asquerosa pitanza, que todo el cariño que yo pudiera brindarle, ya no se recordaba el muy desagradecido de que yo repartía con él a partes iguales la escasa comida que para mi sólo me entregaba el llabascón (cerdo grande) de mi amo, en una palabra, Pelayu era un desagradecido y egoísta, propiedad que en mayor o menor cuantía, va fusionada en el instinto de todo ser mamífero de la Tierra. Llegué aquella primera noche de mi vida, que había sido maltratado, insultado, golpeado, pisoteado, arrastrado y ofendido a tan gran profundidad y altura, que dudo que a mis años en todo el mundo, a nadie le hubiera sucedido tan inhumana atrocidad, cuento yo, que hice mi entrada en la casa de mi madre, que en la sazón se encontraba trabajando en una alejada aldea, en el caserío de otra viuda que su marido había sido asesinado en el cementerio de San Salvador de Oviedo la misma noche y en el mismo paredón que fusilaran a mi padre, así pues, hallábame yo sólo en casa y eso enormemente en aquellos momentos me alegraba, pues si mi madre hubiera estado en la casa, le haría sufrir aviñonándome yo de pena, y quizás ocurriesen peores cosas, ya que mi madre era, y aun sigue siendo, y Dios me la conserve muchos años, pues fue lo mejor y lo único que he tenido en mi existencia, mujer de duro carácter, intrépida y valiente hasta no tener el más pequeño temor, de pelearse ella sólo contra todos los moradores de la aldea. ¡Cómo mi madre, nacen en un siglo pocas mujeres! Al día siguiente que era domingo, y por tener en la parroquia a que pertenecía mi aldea, un cura que para demonio había nacido, ya que el muy condenado había conseguido de las autoridades una ley, que no se quién se la había fabricado, pero el caso es que existía, y condenaba a todos los vecinos a oír la Santa Misa, y a no trabajar ni en las tierras, ni en los prados, ni en nada, bajo pena de una multa que la ley considerara justa por ser injusta. Como yo ya no tenía trabajo, pues cuidar los ganados estaba permitido, y aquel gochu de mi antiguo amo desde aquel día tendría que hacer el trabajo que como un miserable esclavo yo le hacía, me levanté tarde del único xergón de fuéa (jergón de hoja) que en la casa había, que lo había industriado de unos sacos, porque todo cuanto poseíamos que era bien poco, al terminar la guerra el honrado vencedor nos lo había robado, y no contentos con esto, todavía fusilaron a mi padre, acusándole de haber robado grandes cantidades de dinero, de haber hecho esto, lo otro, y lo demás allá, y todo porque se le querían cargar cuatro caciques, como se ha hecho en todos los lugares de mi Patria buena. Noté que me dolía el rostro y que le tenía ensangrentado, no pude mirármelo al espejo. porque éste era un lujo que en mi casa no existía, así pues, me fui hasta el río que por detrás de mi casa pasaba, y me lavé como mejor pude, secándome después a las sucias y ásperas mangas de mi mono, y sin desayunar nada, porque en la casa no habla ni la más mínima consolación de comida, me dirigí a oír la misa, ya que yo de pequeñín era muy creyente y religioso. Estando yo enredando (jugando) con algunos otros guaxinus (niños) de mi aldea, en espera que tocase la última campanada para entrar en la iglesia, vi llegar la pareja de la guardia civil y un vuelco de temor revolvió mi ánimo, que casi consiguió ordenarme que saliese corriendo, huyendo pronto de aquel nuevo peligro que me acechaba. Sin embargo no lo hice, porque o no era lo suficientemente valiente, o lo necesariamente cobarde para hacer tal cosa, lo cierto es que cesé de jugar y me quedé mirando para ellos, lleno de temor, de tristeza, de pena. Preguntaron a alguien quién era yo, uno de mis vecinos me señaló, entonces los guardias me llamaron, y yo hacia ellos avancé, cabizbajo, temeroso y desamparado, igual los niños que los vecinos me miraban sin urniar (decir) palabra, muy posible muchos de ellos, tanto fascistas como rojos, vencedores o vencidos, sintiesen una profunda pena al ver aquel niño, desventurado e inocente ruina que dejó la vil venganza de la posguerra, avanzar sin protección ni cariño de nadie hacia los guardias, al fin llegué junto a ellos y me los quedé mirando, no me gustaron sus rostros, que me parecieron dos demonios, entrambos se quedaron mirando unos momentos en silencio mi rostro, en el que se podía leer la despreciable cobardía y nefastosas intenciones, que se enraizaban en el podrido sentimiento de mi amo, pude comprobar que esbozaban una tenue sonrisa, y no pude descifrar, si era que les alegraba observar el sello del martirio anclado en mi cara, o si por todo lo contrario, me dedicaban un consuelo de lastimosa consideración. Qué enano era yo físicamente en aquella lejana y para mi inolvidable, desgraciada y maestrosa mala época, si desde mi distancia también en el momento mi señora prisionera, proyectó mi mente siempre libre, como el misterioso dios que en cada mente humana vive, cuento yo que si me observé ante toda aquella gente, asustados los unos, hartos de maltratos, satisfechos los otros, por formar parte del mando, e indiferentes los restantes por no contar nada en ningún bando, digo que si me vi tan insignificante en mayor cuantía todos cuantos me rodeaban eran, ya que ninguno de ellos optó, en defender a un niño inocente y lleno de temor, que no había cometido más delito que el matar sin querer a un chivo, que era menos cabrón que todos aquellos papalbus humanos. Uno de los guardias con el mosquetón en la mano, me acarició mi corta y jamás peinada cabellera, pues nada más que tenía dos dedos de larga, mi madre me la rapaba al cero para que los abundantes piojos en ella no sembraran la descendencia de sus miserias, y a la par que esto hacía tan despreciable celador de una ley muy poco justiciera, con palabras que pretendían ser cariñosas y amables me dijo: —Ya veo por las caricias que luces en tu rostro, que con todo merecimiento y sin ninguna duda el señor Manín te ha hecho, que eres un niño rebelde, desobediente y malo, que te niegas a decir la verdad, y por lo tanto por todos estos endemoniados pecados irás al infierno, así es, que si ahora mismo no me dices quién fue el que disparó contra el chivo de tu amo, yo también tendré que castigarte. En esto estábamos el guardia y yo rodeados por los vecinos que no decían ni pío, cuando hizo acto de presencia el señor cura, que relevando a la autoridad de su palabra no así de mi persona, me aconsejó apoyando sus frases en la Divinidad de Señor, para que les contase la verdad que me liberaría de todos mis sufrimientos. Díjele al cura lo mismo que al guardia que yo estaba dormido, y que sólo me había despertado al oír al chivo berrar a la par que bajaba por entre los peñascos rodando. La ruda mano de aquel guardia, que seguramente había sido toda su vida un rústico campesino y que la guerra le había liberado de tan honrado lugar para colocarle en el más delicado de los oficios, como es el de servir con dignidad a la Justicia, cuento yo que aquella pesada mano de aquel hombre que pensaba que las personas había que tratarlas como a las bestias con las que él hubiera vivido siempre, dejó de acariciar mi cabeza y sus dedos se aferraron como si fuesen fuertes murgazas (tenazas) a una de mis uréas (orejas), y sonriéndose como si me estuviese el muy hipócrita acariciándome, a la par que me rogaba que le contase la verdad, me apretujaba con tal fuerza, que el dolor que me inyectaba me hacía ver todas las estrellas. Creo que lo que más le molestaba aquel cobarde representante de la ley, no de la Justicia, era que yo, que la vida ya me había forjado en saber llevar el sufrimiento, ni llorara, ni gritara ni menos me quejara de nada, por eso el infame seguía despiadamente con todas sus fuerzas apretándome, aun es hoy el día, que cada vez que me recuerdo de aquel momento mi oreja se pone tan rápidamente colorada, que hasta me molesta el calor que alumbra. Así en este atroz sufrimiento yo me debatía, sin que nadie de los allí reunidos por mí intercediera, dentro del horripilante dolor que me producía aquel estrapayáu d'uréas (retorcimiento, aplastamiento de orejas), cuando llegó mi madre ante la concurrencia, pues como era domingo, bajaba la pobre de aquella aldea donde toda la semana había estado trabajando, trayendo encima de la cabeza una manieguina (cesta) llena de viandas que en el caserío le habían dado a cuenta de su esfuerzo. Cuando mi madre me vio a mí, en tal escarnecimiento, tiró la manieguca al suelo, y llena de una fuerza airada que la multiplicaba, se acercó tan randa como una centella hasta mi verdugo y arrancándole el mosquetón de un fuerte tirón de entre su mano, le pegó con él tamaño golpe encima de sus costillas, que dio con él como si se tratara de un muñeco de trapo en tierra. Antes de seguir con esta cierta historia, voy hacer un inciso, para describir muy someramente cómo era mi madre en aquella época. Era joven, aun no llegaría a los cuarenta años, y a pesar de su juventud, ya había perdido la pobrecita dentro de los mayores sufrimientos que se puedan imaginar, a dos hijos que luchaban en la guerra, a su marido que fuera fusilado y a todo cuanto poseía. Mi madre como perteneciente a la más ancestral raza astur, era rubia, con el pelo del color de la miel, o de la escanda sazonada, tan abundante lo tenía, que cuando lo llevaba suelto y se acuruxaba (agachaba) le tapaba todo su cuerpo como si lo cubriera con una preciosa manta. Sus ojos eran a veces tan azules como el transparente cielo de una mañana de primavera, y en ocasiones eran tan verdes como los mismos campos de nuestra aldea. Era tan pura y recia como la misma madre naturaleza, inamovible en sus decisiones, honrada y justiciera. Era una auténtica astur procedente de la primera raza que pobló las ubérrimas montañas de mi noble tierra, y no una mistificación como somos hoy en día más del noventa por ciento de las gentes asturianas, enraizados con todos los colonizadores de nuestra tierra. Mi madre enojada era una invencible fiera, y tranquila y serena, era tan hermosa y dulce como incomparablemente lo es mi asturiana tierra. Y ya dicho con suficiente claridad como era esta excepcional mujer, vuelvo a centrarme en el desaguisado que mi madre justicieramente preparara, con una valentía y decisión tal, que dejó a todos perplejos y anonadados, pues el guardia que en posición ridícula espanzarrado moraba en el suelo, desde tal lugar miraba con ojos desorbitados a mi madre que con el mosquetón en la mano y a la par que se lo arrojaba con fuerza y mala sangre contra su pecho le decía: ¡Yes un llimiagu, lu mesmu que toes istes xentes que conxentíen, qu'dellantri de la mesma ilexia del Faedor, y'en prexencia d'isti cura escosáu de coyones ya xusticieres razones, lú mesmu que tous vuexotrus que sois una cabaná de baldreyus, que tu que yes un cachiparru, martirizares a isti nenín pequenu, ya s'ístu faedis con miou fíu qu'entavía 'l probitín non sabe dúnde come, ¿qué faeredis con les prexones mayores? (Eres un rastrero baboso, lo mismo que todas estas gentes que te consienten, que delante de la iglesia de Dios y ante la presencia de este cura que no tiene ni cojones, ni justicieras razones, lo mismo que todos vosotros, que no sois nada más que un rebaño de cobardes, que tú que no eres nada más que un parásito martirizaras a este pequeño niño. Y si esto haceís con mi hijo, que todavía el pobrecito no sabe de dónde come, ¿qué hareis con las personas mayores...?). El otro guardia que sin lugar a dudas parecía un hombre con mejores sentimientos que el gusano que me había martirizado, intentaba sujetar a mi madre propinándole palabras que le aconsejaban que no complicara más las cosas, mientras que su repugnante compañero se levantaba del suelo, y ya con el arma entre sus manos, la enarboló por encima de su cabeza en amago de dejarla caer encima de mi madre a la sazón que con una inquina maligna y cobardosa le decía: ¡Si fuese usted un hombre, ahora mismo le partía la cabeza en dos para que al final de su existencia comprendiera usted, que el deber de todo ciudadano es respetar a la ley! A lo que mi madre le respondió de la siguiente manera: —Si you fora un home, a usté había qu'allevantalu dóu tá, p'ancuandiálu debaxu tierra, que ye 'l llugar quéi cuerresponde a la xentuza baldreyante comu ye usté. Ya tocante a la ley que reprexenta, que ye tan betchá de maldáes comu usté mesmu, pásula you ya toes les prexones decentes pente les piernes ya mexamus per echa. ¡Perque isa lley que tantu cacaréa achuquinóu ya t'achuquinandu a fatáus d'iñocentes, sin respetar nin al vietchu que t'encantu la xepoltura, nin al xoven qu'entavía non golióu 'l tafu de papalbus ya rapiegus que tienen tous los comedores que la endubiechan y'esmarachen! (Si yo fuese un hombre, a usted había que levantarle del lugar donde se encuentra para enterrarle bajo tierra, que es el sitio que le corresponde a la gentuza cobarde como lo es usted. Y tocante a la ley que tanto cacarea, que está tan rica de maldades como usted mismo, la paso yo y todas las personas decentes por entre las piernas y meamos por ella). (¡Porque esa ley que usted representa, ha asesinado y está asesinando a muchos inocentes, sin respetar ni al viejo que ya se encuentra al borde de su sepultura, ni tampoco al joven que todavía no se ha olido, el característico mal hedor que emana de los comedores, indeseables y ladrones que la han hecho, así como ustedes que atropelladamente obligan a punta de pistola y látigo a que se cumpla!). Aun puedo ver en los rostros de todas aquellas gentes que nos rodeaban, desde esta asquerosa celda donde viviendo el presente que me aprisiona en esclavo de unas injustas ordenanzas, mi mente desdoblándose en dimensiones pasadas, añora con tristezas y alegrías, las primeras alumbradoras fuentes de toda mi desgracia. Sí, veo los ojos asustados de algunos de mis convecinos, que al escuchar aquellas graves y acusadoras palabras que mi madre airada, enloquecida y por toparse en su justo desquiciada, le decía a aquel guardia que tan cobardemente la amenazaba. Sí, veo como todos ellos con tristeza pensaban, que mi madre no iba a salir de aquel asunto bien librada. Pues en aquellos tiempos por menor delito, al paredón de fusilamiento llevaban a personas más recomendadas. Vi los ojos de aquel guardia ruin y rastrero, vilos cómo se llenaban de una alegría satánica, quizás en otras ocasiones ya por él vivida, cuando a tantos inocentes martirizaba o asesinaba. Vi cómo dejó de amenazar a mi madre, cómo colgó el mosquetón de su hombro, y metiendo la mano sonriendo canallescamente en su macuto, sacó unas relucientes esposas con las que se disponía a encadenar a mi madre en el lleldar (acaecer) que le decía: —La voy a llevar a usted y a su hijo detenidos hasta el cuartelillo, y allí, le enseñaremos a usted a respetar la ley y el orden, ya verá usted cómo cuando nosotros la dejemos, no se le ocurrirá jamás ofender a la ley y al régimen, ni aun en su propio pensamiento. Y en cuanto a su cachorro, que parece ser tiene su misma casta, también le enseñaremos a decir la verdad aunque tengamos que arrancarle la lengua. Fue entonces cuando uno de los dos principales caciques de la aldea, que también ye menester que cuando encarte les diga cómo eran, le dijo al guardia con palabras amenazadoras: ¡Dexe tranquíl ista muyer ya 'l sou fíu, pos güéi mesmu vou cuntaye you 'l sou xefe la clás de guardia que ta fechu. (Deje tranquila a esta mujer y a su hijo, y hoy mismo le voy a contar a su jefe la clase de guardia que está hecho, que se ha dejado desarmar por una mujer cuando cobardemente usted martirizaba a su hijo, poco puedo poder yo si no le hago catar covixu noitre ufixu (oficio), perque nisti de guardia paeme amindi que nun ten llixa (arte, valer, etc.). La fuerza y poder que tenían aquellos desalmados caciques en aquellos tiempos de desalmados vivires, achindi mesmu xuntu lus mious güétchus (allí mismo frente a mis ojos) quedaba bien claro, porque aquel guardia aviñonáu de miéu (lleno de miedo), se justificaba rastrera y servilmente pidiéndole perdón aquel hombre que no había sido en toda su vida nada más que un verdadero canalla, per ístu miou má noxá fasta cuaxí la llocura dista maneira le falóu (por esto mi madre enojada hasta casi la locura de esta manera le habló). —Lu que me faltaba per uyír, que tena que debéi cumplíus a isti baldrayu d'achuquín, que dexóu la nuexa 'ldina xemá de güerfaninus dexamparáus de la mán del Faidor ya de lus homes. (Lo que me faltaba por escuchar, que tenga yo que deberle favores a este cobarde de asesino que dejó la aldea sembrada de huérfanos desamparados de la mano de Dios y de los hombres). ¿Nun foste tóu sou banduerru de lus enfermus el que denuncióu 'l miou home paque me l'achuquinaren na cárxel d'Uviéu? (¿No has sido tu comedor, canalla de los infiernos el que ha denunciado a mi marido para que me lo asesinasen en la cárcel de Oviedo?). ¿Ya con lus fíus de Manolón el Gocheiru...? ¿Qué foi lu que fixiste conechus baldrayán? Que yeren un par de rapazus más bonus qu'el pan d'escanda qu'enxamás fixerun mal a naide, ya cundu taben per aquíndi de millicianus, ya tóu t'encovaxabes fugáu per les branes, tóus xapiemus na cabana que t'empayaretabes, ya tantu nuexóitres perque yeras veicín comu aquechus ñocentinus rapazus qu’achuquinasti deximiémuste xempre pa que nun te prendieren. Que fatiquinus forun lus probetayus rapazus, y'anxín pagarun con las sous vides les sous fatezas, pos se te viexen deñunciáu, nistes gores tabes fechu 'n meruxéiru de merucus, xustamente lu que yes, y'echus taríen vivus al lláu de lus sous pás. (¿Y qué has hecho con los hijos del Cerdero?, que eran un par de mozos más buenos que el pan de escanda, que no han hecho más mal los pobrecitos, que cuando fueron al servicio militar por la quinta; y estuvieron por estos contornos de milicianos, mientras que tu andabas por la braña huido, y sabiendo nosotros en la cabaña donde te refugiabas, no te hemos denunciado porque eras nuestro vecino, aunque tuvieras la idea política que te diera la gana, que no debe de ser ninguna, porque te parió tu madre canalla desde la entraña, pues como te estoy diciendo, tanto aquellos grandes rapazos como nosotros, te olvidábamos siempre para que nunca te cazaran. ¡Qué tontos fueron aquellos pobres y desgraciadinos muchachos, y así pagaron con sus vidas sus tontezas, pues si te hubiesen denunciado, a estas horas, tu estarías hecho una verbena de gusanos, que ni más ni menos es lo que eres, y ellos estarían vivos al lado de sus desesperantes padres!). Todos escuchaban a mi madre silenciosos y asustados, considerando algunos con tristeza, que mi madre se había vuelto turulata (loca) para atraverse a manifestar acusadoramente ante los guardias, el cura y el pueblo, lo que todas las gentes de la aldea sabían que era cierto, pero no se detuvo mi madre en el acuse que le hacía aquel villano de todas sus bellaquerías, pues al no encontrar nadie que la importunara, siguió con su palabra y con igual fuerza mortificándole de esta manera: —E nus tiempus d'endenantes, cundu lus roxus mandaben lu mesmu que vuexotrus facedis nagora, non trañia l'esquilona de l'ilexa p'axuntanus en conceyu p'uyír la misa tres el cura, perque pieschada taba la casa del Faidor, ya con lus curas lus roxus nagua querían, peru a pesar de tar tan lexus del Faidor, a naide s'achuquinóu n'aldea, ya se morrierun un par de rapazus, fói nel frenti, peru nagora que tenemus l’ilexa 'l entestate, y'un cura que coyius de la man quiér chevanus a tóus pel atayu de non sei que Dios, ya non sei que cielu, pos con tou isti telar, entremedáu de cures, ya caciques comu lu yes tóu, de confexones, mises ya xermones, achuquinasteis n'aldea 'n poucus dies, más xentes que de mala manera, enxamás de lus xamases en Asturies murrierun. Se tóu xupiés so lladrón achuquinante, lu mesmu que toes istes xentes que m'acorrelan, lu que you tenu xufriu nes comunicaciones de la muerte que se encaldaben na cárxel d'Uvieu, dúnde 'l miéu ya 'l espavoríu facien fuercia, únde 'l fríu enxenebráu la entraña te queimaba, únde les chárimes esbocáes en el glayíu xapoixaben, atristeyáus ya dollores qu'eszarapicaben, tous lus xentíus de cuantus escuchaban. Non puéu apoixar de mious videtches, lus güeyus enfervecíus de aquechus homes, qu'agoxáes allumbraben engafuráes chárimes, con les manes tembluqueántes per el miéu, acoyendu con desesperación las rexes de fierru, que non lus dexaben en postreira vez, abrazar a la sou muyer ya lus sous fíus, qu'ameruxáus de cariñu, ya betcháus de dollor, choraben ya glayaben, xiringáus per el amore que profexaben naquel home, que yera 'l pá de lus fíus, el mantín desous quereres, y’l caidonal del sou llare. Naide algamía per mor de aqueches rexes de fierru entemedades, falagar cómu postreira despedida, a la muyer nin al home, nin lus pequeninus fíus, que güerfaninus naquecha nueche diben quedaré, perque banduerrus baldreyus lu mesmu que tóu, lus deñunciaben y'acusaben de faer fatáus de couxes, que ni nel xoñéu lus probetayus dacuandu lleldaren. Tóus nun mirabamus atristeyáus per debaxu la borrina qu'acobertoriaba lus güeyus encarnispáus pe les chárimes, ya lexus de falanus tantes couxes, nel tiempu tan escosu que nus daben, esfaíamonus en playíus choramiqueirus llastimeirus e nes fanes más mortales. Enclicáus tous per un dollor que nes entrañes esquiciáu t'esgarduñaba, tabamus fatáus de xocenes muyeres que güéi toes viudes y'esgraciaínes semos, enlloquecides y'engarrinchades a les rexes que a la llibertá ya la xusticia trincotiaben. Nagua podiamus decinus, perque la pallabra afogábase na conguetcha qu’el alma esfaída pe la tristieza sacupaba, sous penares nel gargüélu, a munchus el dollor añuedábayes el celebru con tal prietura, que esmurgazábanse col xentíu perdíu nel enllabanáu xuelu. Alcuérdume comu s’agora mesmu fora, ya xamás de lus xamases tal desxusticiáu, endiañáu, baldreyóuxu ya chuquinamientu de xentes abondes d'eches tan iñocentes comu isti rapacín, que la mesma lley qu'achuquinóu a suo padre, martirizóulu a él, ante 'l cura, que mangonéa la mitá la aldea, y'isti banduerru de cacique dumeña entrambas partes, ya tous voxoutrus qu'empaparáus per el miéu, olvidósebus defender tou lo güenu per lu que lus vuesus homes llucharun ya morrierun ¡Sin alcuerdume d'aqueches canallesques comunicaciones que se lleldaben na cárxel d'Uvieu, ya non esborraránseme de les mious vidatches metantu que la vida me acompañe! (En los tiempos ya pasados, cuando los rojos mandaban lo mismo que vosotros hacéis ahora, no tañía la campana de la iglesia, para llamarnos y rejuntarnos a todos en fraternal comunidad, para escuchar la misa detrás de un cura, porque cerrada estaba la Casa de Dios, y con los curas los rojos no querían saber nada. Pero a pesar según parecía de que se encontraban muy lejos del Hacedor, a nadie asesinaron en la aldea, y si han muerto un par de jóvenes, ha sido luchando en el frente. Sin embargo ahora, que tenemos la iglesia siempre abierta y un cura que asidos de la mano, quiere llevarnos a todos por el camino más corto para alcanzar, no sé a qué dios, ni tampoco a qué cielo, pues con todos estos sucederes que ahora están pasando, entretejidos por los curas, y por caciques como lo eres tú, de confesiones, misas y sermones, habéis asesinado en la aldea en pocos días, más gentes que de mala manera, jamás de los jamases no contando estos tiempos, en todo Asturias han muerto. Si tu supieras so ladrón y asesino, lo mismo que todas estas gentes que nos rodean, lo que yo he sufrido en las famosas comunicaciones de la muerte que se hacían en la cárcel de Oviedo, donde el miedo y el pavor, hacían fuerza, donde el helado frío que el temor producía, al mismo tiempo las entrañas te quemaba, donde las lágrimas deslocadas en gritos lastimeros se posaban, haciendo tristezas y dolores tan inmensos, que despedazaban todos los sentidos de cuantos escuchaban. No puedo apear de mi cerebro los ojos enardecidos de aquellos hombres, que a cestadas alumbraban envenenadoras lágrimas, y con sus manos temblorosas por el miedo, cogían con desesperación las rejas de hierro, que les prohibían por última vez, abrazar a sus mujeres e hijos, que llenos de cariño y ricos de dolor, lloraban y gritaban desesperadamente, movidos por el amor que profesaban a aquel hombre, que era el padre de los hijos que quedarían ya para siempre desamparados, el amante esposo de sus quereres, y el fuerte guía de sus lares. Nadie alcanzaba por la causa de aquellas rejas de hierro fuertemente entretejidas, halagar como última despedida, a la mujer ni al hombre, ni a los amados y pequeños hijos, que huerfanitos aquella noche si iban a quedar, porque indeseables cobardes lo mismo que tu eres, les habían denunciado y acusado, de haber hecho muchas y malas cosas, que ni en el sueño los pobrecitos, jamás ni habían pensado. Todos nos mirábamos entristecidos, por debajo de la niebla que nublaba los ojos enrojecidos por las lágrimas, y lejos de hablar de tantas cosas en el tiempo tan corto que nos daban, nos deshacíamos en lamentos lastimosos, que nos precipitaban en los abismos más mortales. Agachados todos por un dolor que en nuestras entrañas enloquecido sin piedad las arañaba, estábamos en aquella triste ocasión, muchas jóvenes mujeres que hoy todas viudas y desgraciadas somos, enloquecidas y agarradas con desespero a aquellas rejas, que a la Libertad y a la Justicia pisoteaban. Nada podíamos decirnos, porque las palabras ahogábanse en la garganta, que el alma deshecha por la tristeza, vertía en ella sus penares. A muchos el dolor les aprisionaba el cerebro con tal fuerza, que se desvanecían privados del sentido entre las losas que poblaban el suelo. Recuerdo como si ahora mismo estuviese sucediendo, y nunca jamás, tal injusticia, endiablada cobardía, y canallesco asesinamiento de gentes, muchas de ellas tan inocentes como este pequeño, que la misma ley que asesinó a su padre, le está martirizando ahora, precisamente ante la presencia del cura, que es el dueño de la mitad de la aldea, y de este indeseable de cacique, que domina entrambas partes, y de todos vosotros que llenos y dominados por el miedo, os olvidasteis de defender todo lo bueno y hermoso, por lo que vuestros hombres lucharon y murieron). (¡Sí recuerdo aquellas canallescas comunicaciones que se hacían en la cárcel de Oviedo, y que ya nunca podrán borrarse de mis sienes, mientras que la vida me acompañe!). Recuerdo perfectamente cómo todas aquellas gentes escuchaban a mi madre entre asombrados, y compasivos, entre temerosos avergonzados y ofendidos, y quizás hubiesen escuchado muchas más injusticias que habían hecho no los caballeros y valientes soldados, que denodadamente lucharon hasta conseguir la victoria, ni tampoco las juventudes que militaban en el partido triunfador, sino las gentes maduras, caciques que habían conservado la vida en entrambos bandos, que llenas de un odio vengativo y endiablado, habían hecho ellas más muertes criminales en la paz de la posguerra que todos los leales luchadores de enemigos bandos. Digo yo que mi madre con su cordura de mente les hubiese seguido acusando, si el cura, muy oportuno y diplomático, como son todos los religiosos de carrera larga, no se ausentara sin decir palabra, y ordenara al sacristán que tocase la última campanada, para entrar a la iglesia con el fin de escuchar la misa. Y ahora diré, que mal dicho está que yo diga que el sacristán tocase la campana, porque no había tal campana, ni en la iglesia de mi aldea ni en ninguna otra en todo el valle, ya que los rojos, se las habían llevado todas, no sé con qué fin ni propósito, como tampoco puedo comprender porque quemaban los santos que jamás les harían ningún daño, y dejaban con vida a indeseables como los caciques asesinos de mi aldea. Lo cierto es, que como campana de la vieja iglesia de mi aldea, había un trozo de raíl colgado del pórtico con una alambre, donde aporreaba el sacristán, con un martillo medio deshecho de los de cabruñar la guadaña. Nada más que el toque comenzó hacerse sentir, fueron las gentes desfilando tras la llamada de la postrera campanada, sin que nadie se osara replicarle a mi madre ni tan sola una palabra, bien fuese de desagrado o de conformidad con cuanto había enardecidamente manifestado. Todos se adentraron en la casa del Señor donde yo creo, que si el Nazareno pudiese apoixase (apearse) de la Cruz, no dudo que a todos ellos una tocata de barganazus les esfargayara. (Paliza de palos que en ellos prodigara). Dejó mi madre de reñir a voz en grito, pero siguió haciéndolo muy quedadamente, a la par que con gran remango recogía su cesta, que colocándola esta vez debajo el brazo, nos encaminamos para nuestro lar, mientras que aquellas gentes, culpables unas e inocentes las otras, le rogaban a Dios, los unos por sus pecados monstruosos ya cometidos, que en El no habían pensado cuando los ordenaban, los otros, quizás le pidieran paz y prosperidad para ellos, sus cosechas y ganados, pero Dios no escucharía ni menos ayudaría, ni al pecador tal vez arrepentido, ni al inocente libre de pecado, y lo sé por propia experiencia, porque yo, tantas veces le he llamado, suplicado y rogado, siempre a cuestas con el temor, la miseria y el desprecio que el mundo en mi había sembrado, y jamás El se dignó ni tan siquiera escucharme, porque si me hubiese escuchado, y no remediara con prontitud ni nefastoso sufrimiento, yo diría ya sin el menor equívoco, que el Dios que todos tememos y adoramos, no es nada más que un diablo. Y esto sin lugar a dudas es así, porque Nuestro Señor está harto de nosotros hasta la misma coronilla, y por eso pensó ya en inmemoriales tiempos, que o liquidarnos a todos, y olvidarse sin pena y con prontitud del mal invento que había industriado, o dejarnos vivir a nuestro aire, sin preocuparse ya para nada de nuestros haceres, hasta que la muerte nos lleve a su presencia. Caminaba yo detrás de mi madre, sujetándome con la mano mi dolorosa y sangrante oreja, que más doloroso sufrimiento me había reportado, cuando aquel imbécil y canalla de guardia me la había retorcido, que si me hubiesen molido todo mi cuerpo a palos. Llegamos a la postre a nuestra humilde casa, y siempre sin parar de reñir mi madre, de maldecir y de amenazar, estongóu 'l llar (limpió la cocina) de añejas cenizas, y con la rapidez con que ella solía hacer las cosas, tizóu ‘l fuéu (prendió el fuego) y después, puso un cazo lleno de agua con sal y unas hierbas (que ahora no sé cómo se llaman, pero que son muy buenas para las heridas) a hervir, y mientras que hervía, s'encaldóu nel trabayu de pulgar patacas (se hizo en el trabajo de mondar patatas), de las que había traído de la aldea de donde venía. Cuando el agua estuvo en su punto, que fue en el momento que ella terminara de aliñar las patatas ya listas para ser fritas, se dispuso mi madre a curarme, y al tenor que lo estaba haciendo, y viendo yo en su rostro retratado el cariñoso sufrimiento que por mí sentía, ella como siempre intentando disimular toda emoción, me preguntó dando muestras de un enfado cariñoso, ¿que qué era lo que había sucedido, o en qué líos me había yo alojado, para que los guardias me hubiesen puesto el rostro como un Ecce Homo? —Díjele a mi madre que el guardia no me había hecho nada más que estrapayáu l'uréa (deshecho la oreja), y que las otras heridas me las proporcionara el amo Manín, por las causas del condenado cabrón que ustedes ya saben. —Vi cómo las recias manos de mi madre temblaban al tenor que a mis heridas con aquella agua milagrosa me lavaba, sentí cómo su voz enardecida juraba y perjuraba contra aquel Manín de los infiernos, al cual ella decía, le iba a colgar la foiz (hoz) del pescuezo. Dio por terminada mi cura y en instantes me preparó la comida, que consistía en un buen cazo de patatas fritas con grasa de tocino, un gran cantezu (pedazo) de pan de escanda, y un escudiecháu de lleiche con borona (taza de leche con pan de maíz), y ya fartuquín fasta ‘l rutiar (harto hasta el eructo), preguntele que si podía ir a dar una vuelta por la aldea, a lo que ella me respondió afirmativamente, recordándome con amenazas, el que non m'engarricra con lus oitres rapacinus. (Que no me pelease con los otros niños). Cuando me dirigía al lugar donde todos los chicos por costumbre teníamos de reunirnos para enredar (jugar), en una de las callejas de mi aldea, me topé con Pelayu, que seguramente habría abandonado a su amo en el monte, por el extraño de no verme a mi como sucedía siempre. ¿Porque qué animal o persona con sentimientos nobles y cariñosos, podría vivir en la soledad del monte en la compañía de una repugnante bestia, como lo era Manín nuestro amo...? Viome primero Pelayu que yo a él le avistara, y casi estoy por asegurar, que me había olfateado antes de que yo desembocara en la calleja, donde él buscándose la vida por todos los rincones husmeaba. Porque yo jamás había visto a Manín, darle al pobre de Pelayu de comer nada, ya que Manín solía decir dándoselas siempre de razonero eficiente, que el perro no se le podía dar la esllaba óu llabaza de fregar lus cacíus (las aguas sucias residuos de lavar los cacharros de la cocina) porque estaban los bracus na cobil urniándu per llapalas (cerdos en el cubil gruñendo por tomarlas), que al perro lo único que se le podía dar, era aquello que no tuviese aprovechamiento para nada, como les llixes de les vaques cundu betchaban, de las uvées ya les cabras, óu cuallesquier oitra molicie que paque nún fediera menester yera encuandiála (como las libraduras de las vacas, de las ovejas y las cabras cuando parían, o cualquier otra porquería que para que no oliese mal, fuera necesario enterrarla). Vino Pelayu hacia mí envuelta su alma perruna por una gozasa alegría, pero me di cuenta con pena profunda, que no hacía tal acercamiento dentro del desenfado y gracial camaradería que en todas las ocasiones él conmigo usara, pues por primera vez mi buen Pelayu, para acercarse a mí, rastreramente se arrastraba, no era por el miedo de que yo le apaleara, ya que jamás ni de palabra le había ofendido, era sin duda porque se sentía muy avergonzado de haberme abandonado la pasada noche, cuando tan triste y solo me encontraba, y quizás más le necesitara. ¡Pobre Pelayu! ¡Qué alma más humana tenía, y a cuántos humanos, el alma de los rabiosos perros les dirigía! Me agabuxé (agaché) a su lado, envuelto yo por una sana, jovial, y angelical alegría, le besé su rostro varias veces entusiasmado, y acaricié con gozo su fino y sedoso cuerpo, y olvidándonos entrambos él de su cobardía y yo del rencor que pudiera por su gesto guardarle, nos fusionamos en un abrazo risueño y cariñoso, donde él dando pequeños ladridos por los que manifestaba su alegría y pena, me lamía una y mil veces las heridas que adornaban mis mexietchas (mejillas), y quizás se estuviese jurando, que aunque le costase la vida, nunca de mi lado se alejaría. Toda aquella tarde, estuve jugando al «llanque» y a la «palombietcha» con el único amigo de verdad que en la aldea tenía que se llamaba Muel. Pobre amigo mío, murió cuando apenas tenía veintiocho años, reventado por el más duro y esclavizante trabajo, que desde su niñez y en mi compañía, fustigados por el hambre y la necesidad, entrambos y dos a las severas órdenes de su padre, como serradores en casi todos los montes de mi Asturias, habíamos llevado a cabo, al final, su cuerpo ya deshecho, explotado y gastado, fue consumiéndose en la triste soledad del sanatorio del Naranco, donde murió devorado por una tisis galopante. Tenía Muel dos o tres años más que yo, y sin embargo éramos los dos de la misma estatura, y empezamos a serrar madera manualmente los dos en el mismo día, teniendo yo en la sazón, tan sólo trece años, fue nuestro maestro su propio padre, y nos trataba como nadie se puede imaginar, ya que no había día, que no nos untara ‘l focicu (nos azotaba) por lo menos un par de veces. No es que aquel hombre y excepcional trabajador fuese malo, no nada de eso, es que el pobre precisaba por fuerza mayor, para poder desarrollar el duro trabajo del serrador, que nosotros hiciésemos el trabajo de hombres y no éramos nada más que dos niños. Digo yo que aquella tarde, le conté a mi amigo Muel, como había encontrado en la montaña la cueva de las armas, y así hablando de nuestros proyectos, acordamos que al día siguiente subiríamos hasta ella, para jugar hasta cansarnos con aquellos juguetes de verdad. Así es que a la oscurecida retornamos cada uno para su casa, saboreando por adelantado lo felices que al día siguiente habíamos de ser. Caminaba en pos de mí, tan contento y satisfecho como siempre mi buen Pelayu, sin preocuparse para nada de que él, era un esclavo de Manín, y no un ser libre que pudiese hacer lo que más le conviniese, pero al llegar a la esplanada donde asentada estaba la bolera, lugar clave donde se reunían todos los vecinos de la aldea, después que concluían sus trabajos, bien fuese para charlas y cambiar impresiones, o para jugar unas partidas a los bolos, como cuento, allí estaba Manín, en diálogo con unos vecinos, ya de retirada para su casa después de haber encerrado las cabras, cuando vio a su desleal Pelayu, que muy contento y moviendo con gran felicidad su rabo, me acompañaba a mí, como si yo fuese en vez de él su amo, dejó a su contertulio con la palabra en la boca, y cambiando su pacífica charla por la riña loca, embistiome a mi con ofensiva y pecaminosa palabra, al mismo tiempo que con la vara que portaba en su mano, descargó sobre el confiado Pelayu tal varazo, que a quedarse el pobre tan sólo un segundo condoliéndose del acuciante dolor que en su cuerpo se anidaba, seguramente que hubiese llevado sobrada ración de varazos, que fácil la dejarían sin vida in situ. Pero no hizo tal cosa mi buen Pelayu, sino que salió huyendo como alma que se lleva el diablo, lanzando en el aire ladridos, que yo creo que no eran por el profundo sufrir que le proporcionara el castigo, sino que en su lenguaje, seguramente maldeciría aquella bestia con figura humana, que era capaz de azotar despiadadamente a un inocente niño, o de asesinarle a él mismo, que no se encontraba con más culpa, que de despreciar a su amo, por canalla y miserable. Y lo propio que Pelayu hizo, no lo dejé yo para más pensado, y a la vez que me perdía en la carrera, huyendo de aquel reptil repugnante y asqueroso, recuerdo que con rabia enloquecida yo le dije: ¡Fíu de put, baldreyu, llimiagu! (Hijo de puta, cobarde, rastrero, baboso..., etc., etc.). Pero miren ustedes por donde, estaba mi madre allí cerca en casa de una vecina hablando de sus cosas tranquilamente, cuando al sentir al Manín que me ofendía, al perro ladrar por la caricia que había recibido, y a mi insultándole poniéndole como un pingayu (de lo peor), salió mi madre de casa de su vecina, con todos sus muchos ánimos aviesporáus (envenenados, aguijoniantes), y cogiendo un palo que allí a mano había, bien seco y sudado, porque hiciera su servicio sirviéndole de mango a una fexoria (azada), se dirigió con extrema rapidez y silenciosamente al lugar donde Manín estaba, y sin decirle ni una sola palabra, empezó a darle palos con aquel formidable mango, que la suerte a Manín le cupió de que nuestros vecinos la detuvieran, porque sino, creo que le hubiese matado. «LA MULTA O EL REFORMATORIO» Al día siguiente, mi amigo Muel, yo y Pelayu, subíamos alegremente hacia la montaña, con locas ansias de llegar pronto a la cueva, con el infantil y firme deseo, de jugar hasta saciarnos con aquellas armas, recuerdo a mi querido amigo, futuro candidato al igual que yo, a la penosa esclavitud que como serradores nos aguardaba, la veo con su sana sonrisa, pintada en sus pequeños y vivarachos ojillos azules, acariciar una y otra vez, con una alegría inmensa aquellas armas, no existía para nosotros en el mundo, en aquellos felices momentos, nada que pudiésemos apreciar tanto, como aquellos mortíferos juguetes, de los que en la sazón, éramos los únicos señores y dueños, nos hallábamos fuera de la cueva, enredando cada uno con su escopeta, y una canana repleta de cartuchos colgada del hombro a la bandolera, Pelayu, desentendiéndose de nosotros mitigaba su hambre cazando grillos y mariposas, o cualquier otro insecto que plugiérale y fuérale rentable para entretener su enflaquecido estómago. Después de cansarnos de hacer la instrucción marcando el paso con la escopeta al hombro, emulando a los soldados cuando hacían prácticas en nuestra aldea, yo le dije a mi amigo señalándole el lugar, que desde aquel mismo sitio, yo había tumbado de dos certeros disparos al cabrón de mi amo. Muel, sacando dos cartuchos de la canana y metiéndolos dentro de la recámara de su escopeta, me dijo que él también pudiera haberlo hecho, y para asegurármelo de que no marraría el tiro, me señaló una piedra rojiza que había muy cerca de donde muriera el chivo, y a la par que se ponía la escopeta en el hombro para materializar lo que había asegurado, me decía ilusionado: —¡Fíxate Xulín!, ya veras cómu la desfaigu nun fatáu de cachiquinus—. (—¡Fíjate Julín!, ya verás como la deshago en mil pedazos—). El doble disparo retumbó dentro del natural silencio de la montaña, como si se tratase de un ruidoso trueno de las tormentas de los veranos, las águilas y los cuervos, así como todos los pájaros y animales que moraban por aquellos aledaños, moviéronse de sus lugares, graznando las aves al levantar el vuelo, y quizás las alimañas agudizasen al oído para saber el peligro que pudiese traerles aquel espanto. Hasta Pelayu dejó su caza insectívora para ladrar desaforado, como si presintiera que otro cabrón había sido abatido, que le haría de nuevo volver a hartarse, o tal vez nos estuviese reprimiendo, queriendo con su lenguaje decirnos, que aquella xuxeante folixa (crecido ruido, alegría, juerga, etc., etc.) que tan amanicomiadamente entamábamos (enloquecido ruido que hacíamos) no iba a reportarnos buenos resultados. Lo cierto fue que mi querido amigo Muel, no atinó a deshacer aquella rojiza piedra contra la que había disparado, y yo alegrándome por su fracaso, cargué con rapidez mi escopeta, me la puse en el hombro, y disparé contra aquel blanco otros dos disparos, tampoco pude yo hacer puntería, y él mofándose de mí, cargó de nuevo su escopeta con notoria alegría, a la vez que me aseguraba que de aquella no fallaría, volvía a disparar sin importarle para nada el tremendo culatazo que nos solían dar aquellos guerreros artefactos. Y así, una y otra vez, atenazados por un gozo y felicidad que nunca con tanta fuerza a nuestros juveniles espíritus había con entera libertad creado, disparábamos con alegría ilusionada contra aquel aproxetáu cuctu (enrojecida piedra), creyéndonos guerreros invencibles, o cazadores afamados. Muy posible yo me creyera un jefe poderoso, justiciero y honrado, que cada disparo que hacía, l'eszarapaba les vidatches d'uno de lus baldreyus homes, que habíen achuquináu ‘l miou padre. (Le deshacía las sienes de algunos de los cobardes hombres que habían asesinado a mi padre). Lo cierto fue, que tras de quemar veintitantos cartuchos cada uno, la piedra seguía en su sitio, y nosotros un poco desilusionados, hicimos un pequeño descanso, en el que acordamos cambiar de blanco. Disponíamos de nuevo hacer más atinadas prácticas sobre el rugoso y fuerte tronco de una encina, cuando Pelayu salió de junto nosotros y con apremiante prisa ladrando, contra un intruso que nos visitaba, guiado al parecer por el atronador ruido, que con nuestros alegrativos disparos formábamos. Era nuestro mal recibido visitador un rapazacu (mozalbete) que andaba por aquellos montes a la caza de la perdiz, que había endemasía nutridos bandos, que bajaban a veces hasta los sembrados d'arbeyinus y'oitres semáus (de guisante y otros sembrados) más alejados de la aldea, y ni el gran espantapáxaru tenía llixa de xebrayus (espantapájaros tenía fuerza para espantarlos). Jerónimo se llamaba aquel jovenzuelo indeseable, que había heredado de su padre toda la cobardía y males tales, que muchas gentes de mis lugares, le estarían rabiosa y odiativa, despreciable y asquerosamente maldiciendo, hasta que el Hacedor les llevara de este mundo tan poco lleno de humanidades. Era hijo de este sujeto tan maldecido, cacique de mi aldea con vuelos tales, que no del todo satisfecho con enviar para el otro barrio algunos de sus inocentes convecinos, en el acaecer se dedicaba, a que a sus vecinos la ley, que había, muy moldeable para dar por buenas todas las denuncias avaladas por caciques facciosos como él, se ensañara con crecidas multas, que al no tener dinero la gente aldeana para satisfacerlas, tenían que vender parte de sus ganados, y sabedores los tratantes por ser lobos de la misma camada aunque con diferente collor (color), que los campesinos tenían que vender sus reses con abonda priexa (mucha prisa) para satisfacer aquellas multas antes que se enrodietcharen (enredaran) peores males, pues como cuento, aquellas aves de rapiña de tratantes, se unían todos de tal manera, que lograban desbaratar los mercados hasta tal punto, que más que comprar, lo que hacían, era robar dentro de la ley a los aflijidos y siempre maltratados campesinos. Al quedarse los desdichados aldeanos sin sus ganados, por la causa de aquellas multas, que la verdad era nadie sabía que era lo que castigaban, aquellas asesinantes multas que la ley les inxertaba (injertaba), que les hacía dentro del acuciante temor que en aquel lleldar (ácaecer) era aterrante, deshacerse de sus ganados para pagar tan diabólicas y desnaturalizantes sanciones. Y como los campesinos, por lo menos en todas las embrujadoras aldeas de mi melgueira tierrina (dulce tierra), y me supongo que tal sucederá en todas las aldeyuelas del mundo, sin ganados de tiro no pueden trabajar sus erus (tierras), tenían que por fuerza mayor, agenciárselo aunque fuese dentro de las más viles condiciones, y así, el canalla de cacique de mi aldea, daba vacas, yegüas, cabras, y ovejas a la comuña (condición) que tan sólo el agobio de la desesperante necesidad hacíales aceptar, con lo que se condenaban a ser esclavos de un ganado que no era de ellos, siendo en la mayor parte de las ocasiones las ganancias completamente nulas, pues si una res se moría, se despeñaba, la mataban los lobos o la devoraba el oso, no la perdía el dueño, sino el comuñero, y así, de esta miserable forma, este canalla de cacique, explotaba vilmente a muchos campesinos que por imperativa necesidad, eran comuñeros de este indeseable asesino, que no había hecho la guerra en las trincheras, porque su cobardía era tan grande, que le había obligado a pasar toda la contienda escondido en los montes, y ahora que la guerra ya terminara, era cuando él verdaderamente la hacía, en la entristecida y enlutada paz que poseían las gentes de mis aldeas. ¿Cuántos despreciables seres como este nefasto individuo había en mi Patria... ? ¡¡Yo creo que honradamente debemos todos de reconocer, que había un par de ellos en cada aldea, y en las villas y ciudades me supongo que morarían muchos más!! Cuento que llegó el Jerónimo con su escopeta al hombro acompañado de su perro perdiguero ante la nuestra presencia, y ufanándose altaneramente quizás pensando que nos iba a hacer, lo que le diera la gana, nos dijo con apariencia muy enojada, al mismo tiempo que nos ofendía con sus palabras: ¡Haber decirme pronto, ¿dónde habéis robado estas escopetas?, si no queréis que vos falague ‘l llombu con ista bardiaca! (que nos moliera a palos todo el cuerpo con una vara que portába en sus manos). No despegó sus labios en el momento mi amigo Muel, porque el padre de aquel llabasquín (cerdo pequeño) era el dueño de los ganados de su casa, y por aquello de que el amo siempre, sin la razón con la ganancia anda, no le refutó pequeña palabra. Pero yo que ya me había creído que aquel babayu de guaxón (farolero, fantasma de mozalbete) se iba apoderar de mis armas, las que yo creía que eran de mi entera propiedad, le dije sin miedo y desafiantemente, que aquellas escopetas eran mías, y que ni él ni nadie sería capaz de quitármelas. Entonces Jerónimo mirándome acusadoramente me replicó seguidamente con estas palabras que me condenaban: ¡Entonces... tu fuiste el que mató antes de ayer al chivo de Manín? ¡Si yo fui!, le dije envalentonado y poseído de una airada rabia, a la vez que le encañonaba con la escopeta y amenazándole firmemente le aconsejaba: ¡Fáinus el favore de dexanus nel nuexu antroxu, ya colar pel mesmu xeitu per únde sen chamate 'llegasti, se nun quiés que faiga nel tou ventrón, el mesmu buracu quei fexe nus fégadus del cabrón de Manín! (¡Haznos el favor de dejarnos con nuestra alegría, y márchate por el mismo sitio, por donde sin llamarte has llegado, si no quieres que haga en tu barriga, un orificio parecido, al que le hice en los hígados del cabrón de Manín!). —Y fue entonces cuando Muel valientemente apoyándome con su amenazante escopeta y con sus advertientes palabras le dijo: ¡Mira Jerónimo, no tiene nada que ver que mi padre se arrastre frente a vosotros, por el miedo de que le quitéis el ganado, pero yo ahora no soy mi padre, y si no sales en el momento corriendo como una exhalación (centella, rápido), me parece a mí, que te vamos a coser a perdigonazos! Justificándose Jerónimo con el atropello que en el miedo se cosecha, dio media vuelta y casi a las carreras, tomó las de villadiego, a la par que se alejaba murmurando no se qué amenazas. Su perro, quedose unos instantes olisqueándose con Pelayu, al que yo achuché (azuzé), y Pelayu que para engarradiercharse (pelearse) era una ardorosa fiera, saltó como un león, atacando con un furor endemoniado al fino can perdigonero, y si no es por Muel, me parece que allí en el mismo lugar que había muerto el chivo, Pelayu hubiera despachado, aquel hermoso, cariñoso e inocente perro. Quedámonos muy satisfechos y gozosos, a la par que en nuestros espíritus, navegaba el orgullo perfumándose con la vanidad Humana, y todo, por haber acoyanáu ya féchule moscar ameruxáu de miéu (acojonado y haberle hecho huir, lleno de miedo) al hijo de uno de los amos de la aldea, que en un principio se había creído, que le sería sencillo hacer con nosotros cuanto le viniese en gana. Durante algún tiempo, estuvimos llindiándu (vigilando, cuidando) a Jerónimo por ver el camino que se tomaba, pues teníamos el temor que se ocultara para después sorprendernos, pero no fue así, y al final muy contentos ya le vimos corriendo que se las pelaba en compañía de su perro, desembocando en el pedregoso camino que le conducía a la aldea. Sabiéndonos libres del temor del adefesio de Jerónimo, y olvidándonos en el mismo instante de cuanto con él nos había acontecido, volvimos a nuestro peligroso juego, de disparar las escopetas contra diferentes blancos, y así, hablando de nuestras cosas con satisfacción que nos embargaba dentro de una felicidad pasajera, deslizábase el tiempo sin enterarnos, hasta que a la postre, dimos fin a todos los cartuchos que teníamos, y fue entonces, cuando decidimos esconder las armas en la cueva, y con los hombros doloridos por las sacudidas que nos propinaban las escopetas por los disparos, disponíamosnos muy contentos en el regreso para nuestras casas, y para simular que veníamos de la leña, agenciámosnos unos tochacus de pochiscus (leños de encina) y poniéndonoslos al hombro, bajamos corriendo por entre los vericuetos y las serpenteantes sendas, hasta llegar al camino real que nos conduciría a la aldea. El ubérrimo valle de alegría alborazada, que poblaba por entero nuestros espíritus, viose en unos segundos nublado y con rapidez cubierto, por un zozobrante y temeroso manto, nacido del retrato que nuestros ojos hicieran, cuando a la entrada de la aldea, justamente en el mismo lugar donde por costumbre, mi amo solía esperarme para xebrar (apartar) sus cabras, estaban aguardándonos los guardias, en la alegre compañía de Jerónimo, que poseyendo las mismas indeseables zunas (costumbres) que su padre, no había perdido ningún tiempo en ir hasta el cuartelillo para delatarnos. Yo tentado estuve cuando me percaté que eran los mismos guardias que el día anterior me habían cobardosamente martirizado, de tirar los garbetus (leños) que llevaba en el hombro, y salir corriendo para huir de aquel verdugo que sonriéndose ladinamente, quizás estuviese pensando su enrevesada y nefastosamente, el volver a esforgayame (arrancarme, estriparme, deshacerme) la única oreja que me quedaba sana. Sin embargo, logré dominar el miedo, y dejando a Muel que abriera la marcha, llegamos a la postre ante la presencia de ellos, y aquel canalla de guardia, no se dirigió a Muel a pesar que unos metros delante de mí iba, sino que vino sonriendo malignamente hacia mí, con las mismas asesinas intenciones que el hambriento lobo lleva, cuando para satisfacer sus ansias del espíritu y la carne, sin el menor miedo se lanza, sobre el inocente corderillo que no tiene a nadie que le defienda. Antes de dirigirme la palabra, aquel demonio con tricornio, que a fe mía desprestigiaban, porque hermosa para el pueblo es la esclava de la Justicia, cuando todas sus obligaciones y credos justamente da cumplidas. Digo yo, que lo primero que hizo fue cogerme mi oreja sana, apretarme un poco para ponerme en atención, y luego mirándome altanera y sonrientemente me dijo: ¡Ahora ya no me negarás de que no has sido tu quien disparó sobre el cabrón de tu amo, y me supongo que también me dirás, dónde has conseguido las armas, maldito pilluelo, hijo de una bruja y de un rojo republicano, o comunista sin entrañas! Tiré los tochucus (leños secos) al suelo apremiado por el dolor que de rabia me desencaldaba (deshacía), con tan mala fortuna que por mí no había sido pensada, que diéronle en las piernas de aquella fiera uniformada, y gran dolor en él tuvo que lleldarse (hacerse), porque dejó de esfarugarme (deshacerme la oreja), para acariciar con gestos de dolor la caña de una de sus piernas, al mismo tiempo que yo hacía lo propio con mi oreja, que ya colorada como una guinda, me resquemaba como si estuviese ardiendo. Mirome con ojos extraviados por la rabia que le enloquecía, y siendo mayor la fuerza de su cobardosa entraña ya en poder de las iras que lo movilizaban, que el dolor que su cuerpo sentía, soltome de revés dos guantazos, que dieron conmigo en tierra, con el rostro manando abundante sangre. Fácil siguiese abofeteándome, pues ya estaba enclicándose (agachándose) para hacer conmigo vayan ustedes saber qué, cuando intercedió su compañero que asiéndole por un hombro, con desprecio y enfado le dijo: ¡Lo que terminas de hacer con este pequeño es una canallada, y como otra vez intentes tocarle del pelo la ropa, te las vas a entender conmigo! ¡¡Estoy harto de tus abusos, y de tus odios y desprecios por todas las gentes desgraciadas!! Ayudome aquel buen guardia a levantarme, y después con su propio pañuelo limpiábame el rostro de sangre, y al parojo que esto hacía cariñosamente me decía: ¡Te juro que nadie te volverá a martirizar más pequeño, y ahora si tu quieres, y que conste que ni te ordeno ni te obligo a contarnos nada, dinos de una vez dónde están esas malditas armas que tanto doloroso daño te han originado! Dime cuenta pronto que de seguir negando no sacaría en limpio nada, ya que el baldroyán (cobarde) de Jerónimo había descubierto ya todo, y a poco listos que fuesen, nada más que les conduciese al lugar donde nos había sorprendido, darían pronto con la cueva, donde se ocultaban las armas. Así que acompañado de Muel y de Pelayu, y seguido de cerca por los dos guardias y el delator de Jerónimo, guielos a paso rápido por entre las vegetativas y pedregosas sendas que serpenteaban por casi inaccesibles lugares, pronto me alegré al comprobar cómo aquel despreciable guardia que tan sañudamente me había martirizado, abarquinaba (respiraba) con penoso trabajo, al mismo tiempo que se deshacía en copiosos sudores el condenado, lo mismo que la manteca fresca expuesta al sol en el verano. Al observar el penoso esfuerzo que aquel guardia repugnante y gordo, imbécil y malvado, tenía que realizar para seguirnos, apreté más aun el paso, que casi se convirtió en carrera y que sólo Muel y Pelayu pudieron aguantarme alejándanos en cuestión de segundos un largo trecho de nuestros enemigos, que en el lleldar (acontecer), ya se habían detenido para hacer acopio de energías unos momentos. Aproximadamente aun no habíamos caminado ni una décima parte del trayecto que nos separaba de la cueva, y ya el llimiagu (baboso) de aquel guardia, se encontraba casi d'afechu despaxaretáu (deshecho), seguramente que antes de llegar al final, en la mente de aquel fucheiru (estercolero) humano, se dibujaría el ruin pensamiento, de maldecir a la ley que como enyordiáu pioyu (sucio piojo) servía, al cachiparru (parásito) que me había delatado, y a mí, por no haber seguido negando. Muel y yo con satisfacción nos reíamos de aquellas gentes, que en nuestras infantiles y sin cultivar mentes, habíamos retratado como personas que tenían menos llixa (fuerza, arte, valer, etc.) que un mure entre las zarpas de un gato. Estaríamos como a la mitad de la andadura, cuando la distancia que nos separaba ya era enorme, y a pesar que de continuo nos ordenaban que no corriésemos tanto y que procuráramos ir siempre a su lado, la verdad es, que ya les habíamos perdido todo miedo y que no les hacíamos el menor caso. Fue entonces cuando se me ocurrió la idea de decirle a mi amigo Muel, que cuando llegásemos al potchisquéiru (encinal), yo me adelantaría corriendo con todas mis fuerzas, para volver aquel mismo lugar antes que ellos lo hicieran, pero después de haber ya ido a la cueva, para poder esconder para nosotros, dos pistolinas muy atongadetas (bonitas, curiosas), que era una pena que se llevaran los guardias, y que nosotros podíamos esconder en cualquier lado. Y así lo hice, y logré regresar, mucho antes de que ellos, llegaran escadriláus (derrengados), claro que descontando a Jerónimo, porque éste andaba tanto como con la lengua si quisiera andarlo. El caso fue que los guardias aquel día se llevaron las armas, y a los cinco o seis días, regresaron a la aldea preguntando por mi madre y el padre de Muel, para llevarles hasta el cuartelillo, con el fin de no sé qué preguntarles o darles. Cuando mi madre en compañía del padre de Muel regresaron del cuartel, estábamos nosotros xugaretiándu (jugando) debajo del ñoceón (nogal grande) que había a la entrada de la aldea, que tanto como tenía de frondoso y grande, eran de pequeñas, escasas e insípidas sus nueces. De donde viene un adagio asturiano que dice: ¡Mucher grandie ande óu non ande, peru tantu s'espatuxa, comu senún lu fixera, en dalgún lláu fae bona atongadura! (Mujer grande, ande, o no ande, pero tanto si camina, como si no lo hace, por grande en todos los lugares estorba). «Claro que se me olvidó decir, que menos en el catre, para añuedar el cibietchu cundu nun hay oitra, pequenina, atongaina ya melgucira». (Para hacer el amor, cuando no hay otra, pequeñita, bien hecha, y tan dulce como lo que debe ser vivir en la gloria). Digo yo que al ver nuestros padres corrimos hacia ellos, y cuando ante su presencia nos encontramos, casi sin darme cuenta vi a mi amigo rodar por el suelo, por la fuerza vigorosa del tremendo castañazo que su padre le llantó nuna mexietcha (le plantó en una mejilla), pero antes de que yo me percatara del peligro que sobre mí se cernía, vime acochetáu (cojido, sacudido) por mi madre, que me allumbróu (alumbró) un mamplenáu (muchos) pescozones, tan seguidos y atinados, que me parecía que todos me llegaban en ringlera, no teniendo que esperar uno por el otro, para que no se enfadasen ninguno. Y allí mismo por este procedimiento que nuestros progenitores nos hacían, comprendimos que nada bueno los guardias a nuestros padres les habían hecho. Y claro que no era nada respetable ni justo, sino un atropello despiadado, inhumano, mezquino, repugnante y apartado de la Justicia a tanta distancia, como la que existe desde la Tierra hasta el Infinito Cielo. Resulta que la canallesca ley que en aquella para mí inolvidable época existía, nos había condenado a ir a un reformatorio, o a que pagasen nuestros padres una multa de ciento cincuenta pesetas en papel del Estado, en el término de treinta días. Y fue entonces cuando yo empecé a preguntarme, ¿que qué era lo que tenían que reformar en mi...? ¿Acaso entraba en la reforma que aquella ley que estaba por todos los rincones de la Patria haciendo encima de los vencidos y sus descendientes, asesinar a nuestros padres, hermanos, parientes y hasta madres, privarnos de nuestra libertad, y robarnos cuánto teníamos? —¿Aquella ley digo, todavía tenía que reformar algo más en mí, que en un principio ya no hubiese inhumana y endemoniadamente reformado? Yo que era en aquel lleldar un pobre niño de poco más de ocho años, condenado precisamente por la misma ley, a no tener jamás ya el amoroso cariño de mi padre, yo que había sido condenado como todos los jóvenes hijos de los vencidos y encarcelados y asesinados padres, yo que estaba lleno de hambre, de miseria, de sufrimiento y de una soledad inconsolable, yo que si quería comer un trozo de pan duro, tenía que caminar descalzo y medio desnudo, por entre las zarzas y guijarros de las montañas, esclavizando mi cuerpo y mis sentidos, en el cuidado de unos ganados que no eran míos, a mí, a un ser así de natural, puro, desamparado y desgraciado, ¿aún quería aquella entroyada (sucia) ley reformarme por considerarme malo? —Yo nunca he sido político, pienso ahora, ni tampoco con mis palabras harto vulgares y aldeanescas, pretendo fomentar el odio hacia nadie, soy ante todo un liberal disciplinado, que ama a mi Patria, por la que estoy en cualquier momento dispuesto a morir, pero me creo con el suficiente derecho de contar al mundo de cuanto yo he sufrido, que es el retrato de tantos otros huérfanos de guerra que lo mismo que yo tanto sufrieron, aunque más en duda, pongo que lo hubieran hecho, quiero contar todo lo que considero que siendo verdad, no debe ser olvidado, y desearía con toda mi alma, que mis palabras tuviesen repílos (ecos) más clarividentes, que los que en su origen se formaron, para que llegasen a todos los oídos, y en sus mentes gigantesca Humanidad digna y justa edificasen, que diera paso a una libertad liberal y disciplinada, que atrancase (cerrase, peslase) sus puertas a todo cuanto no fuese digno y honrado, de esta sencilla y natural manera, la fraternidad sería por primera vez, el tesoro más puro, luminoso y deseado, que la Humanidad en toda su existencia hubiese conquistado. En este relato, que para muchos críticos comedores, que sólo saben fartase comu gochus (comer como cerdos) e intentar con sus medios deshacer lo que alguien con más capacidad creativa que ellos, más bien o peor ha edificado, digo yo, que muchos críticos fanáticos defensores de normas idealísticas, que con sus leyes en la ocasión asquerosamente convencionales, que lograron deshacer el destino que a mi vida creo que le pertenecía, al igual que a toda la generación de los hijos de los perdedores, no les agradara en absoluto, que un hombre que fue despojado de cuanto poseía, y empujado vengativa y canallescamente al arroyo, cuando él por ser un niño, no podía defenderse, tenga ahora la osadía, con sus pobres medios culturales, d’abayucar la trelda (revolver la porquería), que nadie hasta el presente, tan ajustada y verídicamente pudiera contar jamás. Digo porquerías, pues es eso precisamente lo que suelen dejar las secuelas de una guerra civil, y pobre de aquellos países que la sufran, porque sus hijos quedarán divididos, y los perdedores, tendrán que soportar un yugo, que más flojo, o menos prieto, esclavizándolos los ha de postergar. En este relato retrato yo, al vencedor y al vencido, menos al perdedor de quien soy hijo, ya que he tenido la desgracia de conocerle cuando el desventurado ya era un vencido, pero con el vencedor he vivido siempre, sirviéndole con decencia y honradez, silenciosamente observándole siempre, y no recibiendo de él, nada más que calamidades y ofensas, y sin embargo, nunca le odié, siempre disciplinadamente le serví, y si en el lleldar se siente ofendido por lo que de verdad digo, espero que se comporte conmigo, de la misma manera que con él siempre yo he hecho. Sé que estas narraciones no se han de publicar en mi Patria, porque la censura no permitirá que el hijo más humilde, cuente una verdad que denigra no a mi querida y noble España, sino algunos de sus inamovibles sistemas, pero tengo la firme certeza, que algún querido hermano país, sin el menor odio ni rencor sí ha de hacerlo, y con esta mi voz del pueblo, sencilla y natural, ubérrima y estéril, millones de seres de la Tierra habrán de saber, que hoy todavía, vive en mi Patria, la mitad de una generación, descendiente de los perdedores de la sanguinaria Guerra Civil que empobreció a la más maravillosa nación del mundo como es mi España, apartados de todo acceso a cualquier puesto de responsabilidad, bien en el gobierno, en los sindicatos, o en cualquier otro lugar, de responsabilidad de la Patria. Y desde aquí, invito a todos los españoles para que investiguen esto que he dicho, y ya verán como es una verdad, que no admite discusión posible. Cuánto placer sentiría yo si me pudiese expresar con ustedes en la maravillosa, ancestral y rica Lengua Asturiana, pues para mí, decir las cosas en Castellano es un verdadero fastidio, con tantos puntos y comas, y demás signos ortográficos, que para un hombre sin estudios de ninguna clase como yo, es una verdadera tortura, pues mi imaginación que idea y piensa con la fuerza de un enorme río enloquecido, a la hora de querer contar estas copiosas cosechas, que hasta en los mismos sueños me alumbra, cuando me pongo a escribir todos estos pensamientos y acaeceres, al expresarlos en español, meto la pata hasta los corbétchones, por esto ruego me perdonen, y háganse a la idea, de quién les está hablando, no es nada más que un humilde aldeano, sin más escuela que la siempre dura universidad de la vida. Y con la fortuna o desgracia de haber nacido con el embrujador duende de ser soñador, no por aparentar, por ocio o por estudio, sino con la intima necesidad que me tortura el alma, al mismo tiempo que me embarga dentro de una felicidad, que me hace en ocasiones ser dichoso, sin jamás haber sido feliz, y en otras dimensiones me llena de tal tristeza, que en apariencia sin sucederme nada, me encuentro tan apenado y deprimido, que todo cuanto me rodea y hasta yo mismo, me parece la pestilente porquería, con que se harta sin jamás hastiarse, el nefasto diablo al que entusiasmados y egoístas servimos. Enteponíu colaba you dellantre de miou madre, espatuxandu caleya adiantre, afalau per las engafuráes pallabres de miou má, camín de la nuesa teixá. (Conducido corría yo delante de mi madre, caminando rápido calleja arriba, arreado por las envenenadoras palabras que mi madre me dirigía, a la vez que hacia nuestro hogar nos acercábamos. Yo miraba arisco para ella, pensando que me iba alcanzar presto, para propinarme ante mis vecinos, otra somanta (paliza) como la que de aun mi cuerpo se condolía. Al fin llegamos a nuestra casa, y ya en ella encoyíu (encogido) por el temor, aguardaba resignado que mi madre calmara su furia dándome una nueva cuera, que mereciéndola, no la merecía. Estaba visto que llevaba unos días, que todos los golpes me habían elegido a mí para sus descansos, primero el cobarde de mi amo, que con sus asquerosas manos, me había puesto el rostro, tan descalabrado que no había en él un lugar sano donde coyera una guya (cupiera una aguja), después el canalla del guardia, que me dejara las orejas tan maltratadas, que me parecía que no eran mías, y para finalizar mi madre con aquella argurtóuxa tocata que m'apurriera (alta paliza que me propinara), que según me parecía, no había sido nada más que la parba (desayuno breve) de la que se esperaba Furibunda y desesperada asiome mi madre por mis maltrechos hombros, y al mirarme yo en sus hermosos y enojudos ojos, pude ver en lo más profundo de ellos, el desmesurado amor que la pobre me tenía, y lejos de azotarme como yo pensaba, sólo me preguntó muy apenada y preocupada: ¿De dónde vamos a sacar esas ciento cincuenta pesetas Xulín? ¡En alguna parte hijo, nos las agenciaremos, porque yo no permitiré que esta canallesca ley, hecha por indeseables sin entrañas, te lleven al reformatorio, donde ellos se tenían primero que reformar, para no seguir sembrando entre los desventurados vencidos, tanta vengativa y nefastosa canallada! Al día siguiente al rayar el alba, después de desayunar el rabón, (leche ácida cocida con harina de maíz) del que yo sí que me harté, pero ella la pobre apenas comió unas cucharadas, armada mi madre de un azáu (hacha) que había pedido prestado a un vecino, y yo de una foiceta (hoz) de podar la leña, fuimos al monte comunal a baltiar (cortar) leña, pues un carro de leña de encina, roble y espinero, que pesaba más de tres mil kilos, pagaba el maestro panadero, de la única panadería que había en el concejo, cincuenta pesetas por él, así que teníamos todo un mes por delante, para preparar los nueve mil kilos de leña, que nos proporcionarían las ciento cincuenta pesetas, con las que calmaríamos las iras de aquella inhumana ley, que tan despiadadamente nos había castigado. Parecía que mi madre poseía la fuerza del más intrépido de los hombres, talmente era un gigante que con una fiereza incomparable, chorreando sudor y espelurciada su rubia cabellera al viento, cortaba sin el menor descanso encinas, robles y espineros, mientras que yo imitándola en cuanto podía, podaba aquellos arbustos con el más grande de todos mis entusiasmos. Serían las tres de la tarde y no habíamos hecho aun el más pequeño descanso, cuando mi madre me dijo que buscase caracoles, que se criaban en abundancia por aquellos lugares, tal cosa hice mientras que ella prendía un buen fuego, y allí asamos los caracoles que al ser atacados por el calor, estiraban su cuerpo asándose perfectamente, y fue aquella asquerosa comida la que mitigó nuestra hambre. Y así un día, y quince, y veinte, hasta que logramos preparar sin desfallecer ni descansar, los tres carros de leña, acarreándolos a las costillas, en otras ocasiones poleándolos (haciéndoles rodar) por entre los zarzales y las peñas, hasta poder llegar con tan copiosa cantidad de leña, al estratégico lugar donde el panadero con su carro, pudiera cargar la leña. Estábamos embalagándola (apilándola) mi madre y yo muy ufanos y satisfechos, de la difícil victoria que habíamos en tan escaso tiempo conseguido, porque en duda pongo, que pocas gentes en todo el Universo en las circunstancias que nosotros nos encontrábamos hubieran podido lograrlo. Digo yo que en tal trabajo nos encontrábamos amontonando aquella leña, que todos los tochos (leños) medio descortezados por la cantidad de veces, que fue menester rodarlos por entre los cuetus (piedras) que poblaban aquel xerrapeíru (sierra) daban señales y no por los cortes de las herramientas, de haber sufrido lo indecible por encontrarse despeyexáus (despellejados) hasta casi el total emporricamiento (desnudez) de las arnas (cortezas) que los cubrían. Nuestras físicas humanidades se encontraban tan maltrechas después de tantos días de sobrehumano trabajo y de raquíticos y deplorables alimentos, que tal parecía que éramos cadabres (cadáveres) vivientes, sino supiesen cuantos nos conocían, que éramos dos invencibles barras del más puro acero. Yo descalzo de afechu (del todo) y mi madre con las alpargatas dándoles vueltas alrededor del tobillo, imposibilitadas del menor encatesu (remiendo) todas nuestras escasas vestiduras lucíanse tan acuchilladas, como si fatáus (muchos) puñales anárquicamente las hubieran rasgado. Y nuestras pieles por todos los lados se encontraban arraguñáes (arañadas), pinchadas, magulladas, en definitiva martirizadas por las piedras, por los espinos, por la infinidad de arbustos que en aquella sierra casi inaccesible para las mismas cabras, yo y mi madre como dos guerreros invencibles, cortamos aquellos tres carros de leña, que al decir de mi madre, servirían estupendísimamente bien para amagostar (asar) a la propia ley, y a los sinvergüenzas y deshumanizadores fascistones que la vieran fechu (hubieran hecho). Y en postura tan deplorable se empobrecían nuestros desventurados cuerpos, por todo lo contrario, nuestros espíritus se lucían sanos y fortalecidos, orgullosos y alegres, por haber conseguido aquel trabajoso y casi imposible triunfo. También solía decir mi madre dentro de una rabia y desilusión enfurecida, que si los «roxus» (rojos) hubiesen batallado con el mismo ardor, e indómito entusiasmo que nosotros habíamos puesto, todos los fascistones de Europa serían nada para vencerlos, ni en lo más mínimo. Vuelvo a repetir, que concluíamos mi madre y yo de empericotar (apilar) los cuatro leños que faltaban para dar por terminada aquella proeza, cuando la diosa fortuna nos vino a visitar en la forma de Falu el maderero, que más o menos, esto fue lo que nos hizo, y nos dijo: ¡Buenas tardes Lluza!, que así era como llamaban en asturiano a mi madre, ya que en castellano su gracia es Luzdivina. ¡Se ‘l tou home allevantara la motchera, ya te viera a tí ya ‘l tuo fiyiquín, nel estáu que vus deixó la llamazoúsa ley del venceor, paime amín, qu'el probetayu espavoríu per tan grandie inxusticia, oitra vez se morrería! (Si tu marido volviera al mundo y te viera a ti y a tu pequeño hijo, en la situación que os ha dejado la fangosa ley del vencedor, me parece a mí, que el pobre lleno de un enloquecedor pavor por tan grande injusticia, otra vez se volvería a morir). —Recuerdo yo muy bien, lo mismo que si en este momento de nuevo lo estuviese viviendo, lo que me ha hecho esta canallesca ley que ahora a ti te martiriza, cuando en los frentes de Teruel me cogieron prisionero. Me internaron en un campo de concentración, y me dieron más palos que días me quedan de vida, aunque muerra tan viétchu (muera tan viejo) como Marcelín el de Fresnedo, que le llevó Dios cuando pasaba de los ciento diez años. Como comida nos daban una lata redonda de sardinas o bonito, que los prisioneros le llamábamos «el reloj», ya que así era de pequeña. Cuando te salía podre, que sucedía la mayor parte de las veces, te pasabas el día haciendo vigilia. ¿Cuánto te va a dar el panadero por esta leña Lluza? ¡Hombre yo creo que son tres carros buenos, y como está pagándose a diez duros el carro, pues me dará treinta! ¿Algamate? (alcánzate para la multa). ¡Sí Falu, ye lu xustu! (Es lo justo). Rafael, que así se llamaba Falu, (uno de los hombres más honrados, trabajadores y enteros que yo he conocido), a la vez que del bolsillo interior de su chaqueta sacaba la cartera dijo: ¡Mera compañera, voy a venir con el camión de la compañía maderera y llevar toda esta montaña de leña a Trubia, yo te voy a entregar ahora por ella trescientas pesetas, si después vale más, ya te daré el resto, y si vale menos, considera ese dinero que te di, como regalo de un roxu decente ya honráu comu tú le yes miou neña! (Rojo decente y honrado como tú lo eres mujer). Al día siguiente que era feria semanal en la capital del concejo, pidiole mi madre prestado a una buena vecina amiga suya un paxiechacu (traje, vestido) y unas zapatillas, y así vestida de prestado la pobre, se trasladó bien de mañana a la Villa, pagó la multa a aquellos canallas que servían a una ley tan ultrajante, que a los vencidos y sus inocentes descendientes peor que a apestosos esclavos nos trataba. Luego, después, compró ella un paxietyín (un vestidito), unas zapatillas y unas madreñas, para mí, un buzo, que era la vestimenta que entre los pobres se estilaba, unas alpargatinas y unas fuertes madreñas, y después de mercar algunas cosas necesarias, vino para casa la mar de contenta y satisfecha. Y ahora yo me pregunto a muchos años de distancia, viviendo aquellos por mí vividos pisoteados y vengativos tiempos, ¿a qué asesinas, sucias y cobardosas manos, irían a parar, aquellos nuestros dineros, ganados con el sobrehumano esfuerzo y la más justa honradez, manchados por la sangre de nuestras heridas producidas en el agotador trabajo, y mojados por tantas gotas de sudor, como de estrellas debe de haber en el infinito cielo? ¿No se dan cuenta amigos lectores, que injusticias como ésta, o de otra índole aun mayores, deben de contarse al Mundo, pese a quien pese, para quienes las escuchan forjen en sus sentimientos, de que en toda guerra, y sobre todo las civiles, dejan tras de sí, primeramente el dolor más deshumanizante, después las venganzas más pervertidas, que darán vida con fuerza ilimitada, a la repugnante, sanguinaria y odiosa fiera, que todo ser humano, desde los primitivos tiempos de su nacencia, lleva celosamente escondida, en el apartamiento más oscuro y más brillante de su espíritu, donde se mueve gozoso el sentimiento humano, tras de saber que a su Prójimo bien le ha hecho, y se revuelve envilecido, encanallado y airado por el odio y las iras endiabladas, cuando también comprende que a sus semejantes, en el dolor y el sufrimiento los ha sumergido. Y fue precisamente a estos desatinados sentimientos, manejantes en aquellos tristes momentos, de las inhumanas leyes que regían los destinos de mi Patria, donde fueron a parar mis dineros, mis primeros dineros, ganados con más santidad y honradez, que pueda llevar dentro la propia Hostia Santa, que es tanto como decir, que sólo los mismos demonios faltos de toda conciencia y sin el más mínimo sentimiento de honestidad, podrían sin sentir asco de sus propias personas, apoderarse de los honrados y muy fatigosos trabajos, de una viuda de los roxus (izquierdistas, rojos, por el mismo estilo), y de un huérfano de los mismos. ¡¡Yo creo, que como aún no habían satisfecho sus ansias asesinas, con la muerte de mi padre y de tantos inocentes, precisaban en el momento que preciso les venía, afestinarse en postres con el esfuerzo y sufrimiento de sus deudos!! Durante algunos días viví yo jugueteando por la aldea, mi vida sin ninguna preocupación, muy contento porque iba vestido con aquel mono nuevo, más delgado que un papel de fumar, ya que se me había esgazáu (roto) por más de media docena de lugares, pero aún así, a mí me parecía que llevaba puesto, mejores galas que el mismo vencedor, que poco lucía sobre sus costillas, que se le pudiera denominar verdaderamente honrado. Mi madre mientras tanto, seguía incansablemente trabajando por las tierras de los vecinos, sin jamás cobrarles ni una peseta de sueldo, pues ella tan sólo quería, que al cambio de sus sudores le dieran una cestina de patatas, una fontadina de farina, ou de fabes lu mesmu foran prietes que blanques, d'arbeyinus ou d'oitra cebeira, dalgún terreñaín de lleiche, mazá, tarabazá, ‘n culiestrus ou cabantes de brañar. (Una fuente de harina, o de alubias de cualquier marca o color que fueran, de guisantes o de cualquier otro cereal que fuera, algún jarro de leche, desnatada, cuajada, o la que alumbran las vacas recién paridas, o de la que terminasen de ordeñar a una vaca de leche). Ella llegaba todos los atardeceres a nuestra casa, sudorosa y cansada, pero resplandeciente de alegría, porque en su mandil traía mi comida. Luego, después de que yo me hartaba, nos acostábamos los dos en aquel jergón de sacos, repleto de hojas de maíz y también de pulgas, y abrazada a mí, se quedaba muy pronto profundamente dormida. Yo que desde niño he dormido poco siempre, quizás para hacer bueno el dicho que de camino me invento, que considera al que poco duerme más infeliz, que quienes tienen la dicha de dormir prácticamente, dentro de estos mis desvelos, en la silenciosa tranquilidad de la noche de aquella amplia sala desmueblada, cuyas paredes y techo estaban del sarro que deja el humo, y plagadas de arroxetáus (enrubiecidos) goterones, que ponían al descubierto las primeras pinturas que habían tenido, fendíu (cortado) de continuo este silencio, por el risueño y sórdido murmullo que alumbraba el pequeño río que vertiginosamente se deslizaba a menos de diez metros de nuestra casa, y otras veces también era enruxeráu (alterado) aquel silencio, por los ladridos de los perros de la aldea, o por el cante siempre misterioso y apabullador que hacen las curuxas (buhos) en la noche, cuento yo en que estos desvelos, observaba el placenteroso dormir de mi madre, con su respirar acompasado, fuerte y sano, con todos sus acerosos músculos, con naturalidad relajados, talmente parecía mi madre del todo inofensiva, mas sin embargo, aquel perfecto y vigoroso cuerpo que acoplaba fuerzas en el descanso, de la misma natural manera que agigantadamente dormido descansaba, cuando despierto se hallaba, se transformaba en un invencible e incansable guerrero, condenada ya a luchar en l'engarradiétcha del trabayu (la pelea del trabajo), todos los momentos de su vida, por los mismos endemoniados vencedores, que primeramente le habían achuquináu ‘l sou home ya lus sous fíus. (Asesinado a su marido y a sus hijos). Y ahora que ya todo ha pasado, y lejos de olvidarlo se agiganta cada día más en mi mente, yo me pregunto, que si mi madre no hubiese sido así de luchadora, de brava, de valiente y honrada, qué seria de mí y de ella misma, acosados en todo momento por la ley insana del vencedor, y xunius (uncidos) también para siempre, en el desventuroso carro de la esclavitud bien vigilada, por el látigo y la pistola del triunfador.

    Primer Diccionario Enciclopédicu de la Llingua Asturiana > carraca

  • 6 ver

    v.
    1 to perceive.
    Veo a tu hermana muy cansado I see your sister very tired.
    2 to have eyesight.
    Mis ojos ven bien My eyes see fine.
    3 to understand.
    4 to be witness of, to witness.
    5 to see, to look at, sight, to view.
    ¿ves algo? can you see anything?
    he estado viendo tu trabajo I've been looking at your work
    ya veo que estás de mal humor I can see you're in a bad mood
    ¿ves lo que quiero decir? do you see what I mean?
    ir a ver lo que pasa to go and see what's going on
    es una manera de ver las cosas that's one way of looking at it
    yo no lo veo tan mal I don't think it's that bad
    Ellos ven los cuadros They see the pictures.
    Ellas ven los cuadros They see the pictures.
    María ve la gravedad del asunto Mary sees the seriousness of the situation.
    Mis ojos ven bien My eyes see fine.
    Veo a tu hermano muy cansado I see your brother very tired.
    * * *
    Present Indicative
    veo, ves, ve, vemos, veis, ven.
    Past Indicative
    Imperfect Subjunctive
    Future Subjunctive
    Imperative
    ve (tú), vea (él/Vd.), veamos (nos.), ved (vos.), vean (ellos/Vds.).
    Past Participle
    visto,-a.
    * * *
    verb
    * * *
    Para las expresiones ver visiones, no ver tres en un burro, ver el sustantivo.
    1. VERBO TRANSITIVO
    1) (=percibir)
    a) [+ persona, objeto] to see

    me acuerdo como si lo estuviera viendo — I remember it as if I were seeing it now, I remember it as if it were yesterday

    ¡hubieran visto qué casa! — (Méx) you should have seen the house!

    dejarse ver, este año Pedro no se ha dejado ver por aquí — we haven't seen much of Pedro this year

    si te he visto no me acuerdo —

    le pedí que me ayudara, pero si te he visto no me acuerdo — I asked him to help me but he (just) didn't want to know

    ver algn/algo venir —

    -¿que ha dimitido? -eso ya lo veía venir — "he's resigned?" - "well, you could see it coming"

    ya te veo venir, ¿a que quieres que te preste el coche? — I know what you're after, you want to borrow the car, don't you?

    b) [+ gerund]
    c) [+ infin]
    d) [+ adj]
    2) (=mirar) [+ televisión, programa, partido] to watch

    anoche vi una película en la teleI saw o watched a film on TV last night

    es (digno) de ver — it's worth seeing

    no poder (ni) ver a algn —

    ¡cuánto tiempo sin verte! — I haven't seen you for ages!

    ¡hasta más ver! — see you again!

    4) (=visitar) to see
    5) (=imaginar) to see, imagine

    lo estoy viendo de almiranteI can just see o imagine him as an admiral

    6) (=vivir) to live through

    y usted que lo vea, y tú que lo veas —

    -¡a celebrarlo con salud el año próximo! - ¡y usted que lo vea! — "many happy returns!" - "thank you!"

    7) (=examinar) to look at
    8) (=comprobar) to see

    ¡verás como al final te caerás! — you'll fall, you just wait and see!

    ya verás como al final tengo que hacerlo yo — I'll end up doing it myself, you'll see

    habrá que ver, habrá que ver lo que les habrá contado — we'll have to see what he's told them

    voy a ver si está en su despacho — I'll see if he's in his office

    9) (=notar) to see

    -¿ves que no son iguales? -pues, no lo veo — "can't you see they're not the same?" - "no, I can't"

    -gana más de cien mil al mes -¡ya ves! — "she earns more than 100,000 a month" - "well, there you go!"

    dejarse ver, los efectos de la crisis se dejaron ver meses después — the effects of the crisis were felt months later

    echar de ver algo — to notice sth

    por lo que veo — from what I can see

    10) (=entender) to see

    ¿no ves que...? — don't o can't you see that...?

    hacer ver algo a algn — to point sth out to sb

    11) (=encontrar) to see
    12) (Jur) [+ pleito] to hear, try

    -es demasiado pequeño -¿y eso qué tiene que ver? — "it's too small" - "what's that got to do with it?"

    14) a ver

    a ver niños, ¿cuál es la capital de Francia? — now, children, what is the capital of France?

    -mira, tú sales en la foto -¿a ver? — "look, you're in the photo" - "let's have a look" o"let's see"

    a ver ese niño, que no se quede solo — don't leave that child on his own

    -estás estudiando mucho -¡a ver, no queda más remedio! — "you're doing a lot of studying" - "well, I haven't got much choice!"

    ¡a ver, cállate ya! — shut up, will you!

    ¿a ver? — (And) (Telec) hello?

    a ver si..., a ver si acabas pronto — see if you can finish this off quickly

    ¡a ver si te crees que no lo sé! — surely you don't think I don't know about it!

    2. VERBO INTRANSITIVO
    1) (=percibir) to see

    eso está por ver — that remains to be seen

    que no veo *

    ver y callar —

    no digas nada, tú solo ver y callar — you'd better keep your mouth shut about this

    2) (=comprobar) to see

    según voy viendo... — as I am beginning to see...

    -¿quién ha venido? -no sé, voy a ver — "who is it?" -"I don't know, I'll go and see"

    - al final siempre me toca hacerlo a mi -ya veo — "in the end it's always me that has to do it" - "so I see"

    3) (=entender) to see

    ¿ves?, así es mucho más fácil — you see? it's much easier like this

    a mi modo de ver — as I see it, the way I see it

    ¿viste? — ( Cono Sur) right?, are you with me?

    4)

    ver de hacer algo — to see about doing sth, try to do sth

    tenemos que ver de solucionar este problemawe must try to o and find a solution to this problem

    veremos de salir temprano — we'll see if we can leave early, we'll try to o and leave early

    ¡hay que ver!, ¡hay que ver lo que te pareces a tu madre! — gosh! how like your mother you are o look!

    ¡hay que ver lo que ha cambiado la ciudad! — it's incredible o you wouldn't believe how much the town has changed!

    ¡ para que veas!, ha aprobado todas las asignaturas, ¡para que veas! — she passed all her exams, how about that!

    no solo no perdí, sino que arrasé, ¡para que veas! — not only did I not lose, but I won by a mile, so there!

    lo dijo de por ver — ( Cono Sur) he was just trying it on *

    eso está o queda en veremos — it's not certain yet

    vamos a ver — let's see..., let me see...

    -¿esto tiene arreglo? -no sé, vamos a ver — "can this be repaired?" - "I don't know, let's see o let me see"

    ¿por qué no me llamaste, vamos a ver? — why didn't you call me, I'd like to know?

    ya veremos — we'll see

    -¿podré ir a la fiesta? -ya veremos — "can I go to the party?" - "we'll see"

    3.
    See:
    * * *
    I
    1) ( aspecto)

    de buen ver — good-looking, attractive

    2) ( opinión)

    a mi/su ver — in my/his view

    II 1.
    verbo transitivo
    1)

    ¿ves algo? — can you see anything?

    es como si lo estuviera viendo — it's as if I were seeing him/it now

    ver algo/a alguien + inf — to see something/somebody + inf

    si te he visto no me acuerdo — (fam) he/she doesn't/didn't want to know

    ver venir algoto see something coming

    b) ( mirar) <programa/partido> to watch

    no poder (ni) ver a alguien: no puede ni verla or no la puede ver — he can't stand her

    c) ( imaginar) to see, picture
    2) (entender, notar) to see

    ¿no ves lo que está pasando? — don't o can't you see what's happening?

    se la ve feliz/preocupada — she looks happy/worried

    hacerse ver — (RPl) to show off

    echar de ver — (Esp) to realize

    3)
    a) (constatar, comprobar) to see

    no me olvidé para que veas! — I didn't forget, see?

    le gané para que veas! — I beat him, so there!

    b) ( ser testigo de) to see

    es tan bonita, si vieras... — she's so pretty, you should see her

    vieras or hubieras visto cómo se asustaron...! — (AmL) you should have seen the fright they got!

    ya ves, aquí me tienes — well, here I am

    hay que ver lo que ha crecido!wow o gosh! hasn't he grown!

    que no veas — (Esp fam)

    que no veo — (AmL fam)

    tengo un hambre que no veo — (fam) I'm absolutely starving (colloq)

    tengo un sueño que no veoI'm so tired I can hardly keep my eyes open

    4)

    a ver: (vamos) a ver ¿de qué se trata? OK o all right, now, what's the problem?; aquí está en el periódico - ¿a ver? it's here in the newspaper - let's see; ¿a ver qué tienes ahí? let me see what you've got there; apriétalo a ver qué pasa press it and let's see what happens; a ver si me entienden ( justificando) don't get me wrong; ( explicando) let me make myself clear; a ver si estudias más I'd think about studying harder; a ver si escribes pronto make sure you write soon; cállate, a ver si alguien te oye! shut up, somebody might hear you; a ver cuándo vienes a visitarnos — come and see us soon

    5)
    a) ( estudiar)
    b) médico ( examinar) to see

    ¿la ha visto un médico? — has she been seen by a doctor yet?

    se hizo ver por un especialista — (AmS) she saw a specialist

    c) (Der) < causa> to try, hear
    6)
    a) (juzgar, considerar)

    a mi modo or manera de ver — the way I see it

    b) ( encontrar) to see
    7) (visitar, entrevistarse con) <amigo/pariente> to see, visit; <médico/jefe> to see

    cuánto tiempo sin verte! — I haven't seen you for ages!, long time, no see (colloq)

    8)

    tener... que ver: ¿y eso qué tiene que ver? and what does that have to do with it?; no tengo nada que ver con él I have nothing to do with him; ¿tuviste algo que ver en esto? did you have anything to do with this?; ¿qué tiene que ver que sea sábado? what difference does it make that it's Saturday?; ¿tendrán algo que ver con los Zamora? — are they related in any way to the Zamoras?

    2.
    ver vi

    enciende la luz que no veo — turn on the light, I can't see

    no veo bien de lejos/de cerca — I'm shortsighted/longsighted

    2) ( constatar)

    ¿hay cerveza? - no sé, voy a ver — is there any beer? - I don't know, I'll have a look

    ¿está Juan? - voy a ver — is Juan in? - I'll go and see

    verás, no quería decírtelo, pero... — look, I didn't want to tell you, but...

    pues verás, todo empezó cuando... — well you see, the whole thing began when...

    3) ( pensar) to see

    ¿vas a decir que sí? - ya veré — are you going to accept? - I'll see

    estar/seguir en veremos — (AmL fam)

    seguimos en veremoswe still don't know anything

    3.
    verse v pron
    1) (refl)
    a) ( percibirse) to see oneself
    b) ( imaginarse) to see oneself
    2)
    a) ( hallarse) (+ compl) to find oneself

    vérselas venir — (fam)

    me las veía venirI could see it coming

    b) (frml) ( ser)

    este problema se ha visto agravado por... — this problem has been made worse by...

    3) ( dejar ver) (+ me/te/le etc)
    4) (esp AmL) ( parecer)
    5) (recípr) ( encontrarse) to meet; ( visitarse) to see each other

    nos vemos a las sieteI'll meet o see you at seven

    nos vemos! — (esp AmL) see you!

    vérselas con alguien: tendrá que vérselas conmigo — he'll have me to deal with

    * * *
    = descry, discern, see, spot, view, view, witness, check out, make out, look down over, look down on/upon, catch + sight of.
    Ex. He looked up and descried a gym class, all wet and draggled, scurrying back across the sodden football field.
    Ex. Such variations also make it difficult for a cataloguer inserting a new heading for local use to discern the principles which should be heeded in the construction of such a heading.
    Ex. Where the conference cannot be seen to have a name, then the work will normally be treated as a collection.
    Ex. When all necessary amendments have been spotted, edit the draft abstract and make any improvements to the style that are possible.
    Ex. Thus it is possible in an author sequence to view easily the works of one author.
    Ex. Many librarians viewed AACR1 as such a significant improvement upon its predecessors, that they were content.
    Ex. We sometimes only have to speak a word to witness a reaction in other people that should logically follow only if the object itself were present.
    Ex. Where problems do arise it is sensible to check out the training programme before blaming the assistant for poor performance of duties.
    Ex. She could just make out that he was standing against the wall near the door, ready to jump anyone who came out the door.
    Ex. There was one ram that was content to stay up in the cliffs and look down over his domain.
    Ex. The characters stand inside a mysterious domed structure looking down on the Earth watching the 19th century take shape.
    Ex. 'Good grief!', he cried, catching sight of the clock.
    ----
    * acercarse sin ser visto = sidle up to.
    * alcanzar a ver = glimpse.
    * algo digno de ver = a sight to behold.
    * al ver = at the sight of.
    * a mi modo de ver = in my books.
    * de buen ver = good looking.
    * dejar de ver = become + blind to.
    * dejarse ver = have + visibility.
    * dichosos los ojos que te ven = a sight for sore eyes.
    * donde fueres haz lo que vieres = when in Rome (do as the Romans do).
    * el ver televisión = television viewing.
    * estar mal visto = frown on/upon.
    * estar por ver = be an open question.
    * forma de ver las cosas = way of putting things together, bent of mind.
    * hacerse ver = gain + exposure.
    * hacer ver = alert to, bring to + Posesivo + attention, bring to + the attention, call + attention to, awaken, bring + home, open + Posesivo + eyes to, bring + attention to, bring to + Posesivo + notice, get across.
    * hacer ver claramente = hammer + home + message, show + clearly.
    * ir a ver = drop in on, check out.
    * ir a ver a Alguien = say + hi.
    * la forma de ver las cosas = the way + to see things.
    * los árboles no dejan ver el bosque = cannot see the forest for the trees.
    * manera de ver las cosas = line of thought.
    * no aguantar ver Algo o Alguien = can't stand + sight.
    * no poder ver a Alguien = have + it in for + Nombre.
    * no poder ver Algo o Alguien = can't stand + sight.
    * no querer tener nada que ver Algo = would not touch + Nombre + with a barge pole.
    * no querer tener nada que ver con = want + nothing to do with.
    * no tener nada que ver con = be irrelevant to.
    * no ver = be blind to.
    * no ver con buenos ojos = not take + kindly to.
    * no verse afectado = be none the worse for wear, be none the worse for (that).
    * no verse comprometido por = be uncompromised by.
    * no verse en peligro = be uncompromised by.
    * ojos que no ven corazón que no siente = ignorance is bliss.
    * ojos que no ven corazón que no siente = out of sight out of mind.
    * quedar por ver = be an open question, remain + to be seen.
    * referencia "véase" = see reference.
    * referencia "véase además" = see also reference.
    * salir sin ser visto = slip out, steal away.
    * según lo ve + Nombre = as seen through the eyes of + Nombre.
    * ser algo por ver = be an open question.
    * sin ser visto = undetected, unobserved.
    * tener algo que ver con = have + something to do with.
    * tener mucho que ver con = have + a great deal to do with.
    * tener poco que ver = have + little to do.
    * tener que ver con = be concerned with, concern, relate to, hold + a stake in, have + a stake in, be a question of.
    * una cosa no + tener + nada que ver con la otra = one thing + have + nothing to do with the other.
    * una vista digna de ver = a sight to behold.
    * un espectáculo digno de ver = a sight to behold.
    * véase = see under, SU, refer-to, qv (quod vide -latín).
    * véase además = see also.
    * véase como ejemplo = witness.
    * véase desde = see from, refer-from.
    * véase + Nombre + para más información = refer to + Nombre + for details.
    * Veo, Veo = I Spy.
    * ver Algo a través de los ojos de Alguien = look at + Nombre + through + Posesivo + eyes.
    * ver Algo con humor = a funny eye for.
    * ver Algo desde el punto de vista + Adjetivo = view + Nombre + through + Adjetivo + eyes.
    * ver Algo desde una nueva perspectiva = view + Nombre + in a new light, see + Nombre + in a new light.
    * ver Algo desde una perspectiva + Adjetivo = see + Nombre + in a + Adjetivo + light.
    * ver Algo venir = the (hand)writing + be + on the wall, see it + coming.
    * ver a través de = see through, see through.
    * ver bien = welcome.
    * ver con los mismos ojos = see + eye to eye (with/on).
    * ver con los prismáticos = glass.
    * ver con recelo = have + reservations (about).
    * ver con un ojo crítico = view with + a critical eye.
    * ver de antemano = preview.
    * ver desde una nueva perspectiva = shed + new light on.
    * ver desventajas = see + drawbacks.
    * ver de un vistazo = see + at a glance.
    * ver doble = see + double.
    * ver el motivo de Algo = glean + the reason for.
    * ver el mundo desde una perspectiva diferente = see + the world in a different light.
    * ver el porqué = see + the point.
    * ver el propósito = see + the point.
    * ver el sentido = see + the point.
    * ver en pantalla = scroll.
    * ver faltas en = see + faults in.
    * ver grabación en vídeo = video playback.
    * ver inconvenientes = see + drawbacks.
    * ver la finalidad = see + the point.
    * ver la luz = see + the light.
    * ver la luz al final del túnel = see + the light at the end of the tunnel.
    * ver la luz del día = see + the light of day.
    * ver la muerte de cerca = have + brushes with death.
    * ver la oportunidad = see + a chance.
    * ver la posibilidad = see + the possibility.
    * ver las cosas de diferente manera = see + things differently.
    * ver las cosas de diferente modo = see + things differently.
    * ver las cosas desde una perspectiva = see + things from + perspective.
    * ver las cosas de una manera diferente = see + things differently.
    * ver las cosas de un modo diferente = see + things differently.
    * ver las cosas en su conjunto = see + things as a whole.
    * ver las cosas en su totalidad = see + things as a whole.
    * ver las cosas positivas = look on + the bright side.
    * ver las cosas positivas de la vida = look on + the bright side of life.
    * ver las estrellas = see + stars.
    * ver la tele = watch + the telly.
    * ver la utilidad = see + the point.
    * verle las orejas al lobo = the (hand)writing + be + on the wall, see it + coming.
    * ver lo que Alguien realmente piensa = see into + Posesivo + heart.
    * ver lo que + avecinarse = the (hand)writing + be + on the wall, see it + coming.
    * ver lo que pasa = take it from there/here.
    * ver mundo = see + life, see + the world.
    * ver + Nombre + con nuevos ojos = view + Nombre + through fresh eyes.
    * ver + Nombre + desde la perspectiva de + Nombre = see + Nombre + through + Nombre + eyes.
    * verse en la necesidad = be constrained to.
    * verse en la necesidad de = be left with the need to.
    * verse en la necesidad urgente de = be hard pressed.
    * verse en la situación = find + Reflexivo + in the position.
    * verse en medio de = caught in the middle.
    * verse envuelto en = become + involved in, get + involved with/in.
    * verse frustrado = become + frustrated.
    * vérselas canutas = have + a devil of a time.
    * vérselas con = contend with.
    * vérselas negras = jump through + hoops, have + Posesivo + work cut out for + Pronombre, have + Posesivo + job cut out for + Pronombre, have + a devil of a time.
    * vérsele a Alguien el plumero = give + Reflexivo + away.
    * verse muy afectado por = have + a high stake in.
    * verse negro = have + Posesivo + work cut out for + Pronombre, have + Posesivo + job cut out for + Pronombre.
    * verse obligado a no + Infinitivo = be enjoined from + Gerundio.
    * verse superado sólo por = be second only to.
    * verse venir = be on the cards.
    * ver televisión = watch + television.
    * ver un fantasma = see + a ghost.
    * ver ventajas = see + advantages.
    * vistas desde fuera = outwardly.
    * visto desde la perspectiva de + Nombre = as seen through the eyes of + Nombre.
    * * *
    I
    1) ( aspecto)

    de buen ver — good-looking, attractive

    2) ( opinión)

    a mi/su ver — in my/his view

    II 1.
    verbo transitivo
    1)

    ¿ves algo? — can you see anything?

    es como si lo estuviera viendo — it's as if I were seeing him/it now

    ver algo/a alguien + inf — to see something/somebody + inf

    si te he visto no me acuerdo — (fam) he/she doesn't/didn't want to know

    ver venir algoto see something coming

    b) ( mirar) <programa/partido> to watch

    no poder (ni) ver a alguien: no puede ni verla or no la puede ver — he can't stand her

    c) ( imaginar) to see, picture
    2) (entender, notar) to see

    ¿no ves lo que está pasando? — don't o can't you see what's happening?

    se la ve feliz/preocupada — she looks happy/worried

    hacerse ver — (RPl) to show off

    echar de ver — (Esp) to realize

    3)
    a) (constatar, comprobar) to see

    no me olvidé para que veas! — I didn't forget, see?

    le gané para que veas! — I beat him, so there!

    b) ( ser testigo de) to see

    es tan bonita, si vieras... — she's so pretty, you should see her

    vieras or hubieras visto cómo se asustaron...! — (AmL) you should have seen the fright they got!

    ya ves, aquí me tienes — well, here I am

    hay que ver lo que ha crecido!wow o gosh! hasn't he grown!

    que no veas — (Esp fam)

    que no veo — (AmL fam)

    tengo un hambre que no veo — (fam) I'm absolutely starving (colloq)

    tengo un sueño que no veoI'm so tired I can hardly keep my eyes open

    4)

    a ver: (vamos) a ver ¿de qué se trata? OK o all right, now, what's the problem?; aquí está en el periódico - ¿a ver? it's here in the newspaper - let's see; ¿a ver qué tienes ahí? let me see what you've got there; apriétalo a ver qué pasa press it and let's see what happens; a ver si me entienden ( justificando) don't get me wrong; ( explicando) let me make myself clear; a ver si estudias más I'd think about studying harder; a ver si escribes pronto make sure you write soon; cállate, a ver si alguien te oye! shut up, somebody might hear you; a ver cuándo vienes a visitarnos — come and see us soon

    5)
    a) ( estudiar)
    b) médico ( examinar) to see

    ¿la ha visto un médico? — has she been seen by a doctor yet?

    se hizo ver por un especialista — (AmS) she saw a specialist

    c) (Der) < causa> to try, hear
    6)
    a) (juzgar, considerar)

    a mi modo or manera de ver — the way I see it

    b) ( encontrar) to see
    7) (visitar, entrevistarse con) <amigo/pariente> to see, visit; <médico/jefe> to see

    cuánto tiempo sin verte! — I haven't seen you for ages!, long time, no see (colloq)

    8)

    tener... que ver: ¿y eso qué tiene que ver? and what does that have to do with it?; no tengo nada que ver con él I have nothing to do with him; ¿tuviste algo que ver en esto? did you have anything to do with this?; ¿qué tiene que ver que sea sábado? what difference does it make that it's Saturday?; ¿tendrán algo que ver con los Zamora? — are they related in any way to the Zamoras?

    2.
    ver vi

    enciende la luz que no veo — turn on the light, I can't see

    no veo bien de lejos/de cerca — I'm shortsighted/longsighted

    2) ( constatar)

    ¿hay cerveza? - no sé, voy a ver — is there any beer? - I don't know, I'll have a look

    ¿está Juan? - voy a ver — is Juan in? - I'll go and see

    verás, no quería decírtelo, pero... — look, I didn't want to tell you, but...

    pues verás, todo empezó cuando... — well you see, the whole thing began when...

    3) ( pensar) to see

    ¿vas a decir que sí? - ya veré — are you going to accept? - I'll see

    estar/seguir en veremos — (AmL fam)

    seguimos en veremoswe still don't know anything

    3.
    verse v pron
    1) (refl)
    a) ( percibirse) to see oneself
    b) ( imaginarse) to see oneself
    2)
    a) ( hallarse) (+ compl) to find oneself

    vérselas venir — (fam)

    me las veía venirI could see it coming

    b) (frml) ( ser)

    este problema se ha visto agravado por... — this problem has been made worse by...

    3) ( dejar ver) (+ me/te/le etc)
    4) (esp AmL) ( parecer)
    5) (recípr) ( encontrarse) to meet; ( visitarse) to see each other

    nos vemos a las sieteI'll meet o see you at seven

    nos vemos! — (esp AmL) see you!

    vérselas con alguien: tendrá que vérselas conmigo — he'll have me to deal with

    * * *
    = descry, discern, see, spot, view, view, witness, check out, make out, look down over, look down on/upon, catch + sight of.

    Ex: He looked up and descried a gym class, all wet and draggled, scurrying back across the sodden football field.

    Ex: Such variations also make it difficult for a cataloguer inserting a new heading for local use to discern the principles which should be heeded in the construction of such a heading.
    Ex: Where the conference cannot be seen to have a name, then the work will normally be treated as a collection.
    Ex: When all necessary amendments have been spotted, edit the draft abstract and make any improvements to the style that are possible.
    Ex: Thus it is possible in an author sequence to view easily the works of one author.
    Ex: Many librarians viewed AACR1 as such a significant improvement upon its predecessors, that they were content.
    Ex: We sometimes only have to speak a word to witness a reaction in other people that should logically follow only if the object itself were present.
    Ex: Where problems do arise it is sensible to check out the training programme before blaming the assistant for poor performance of duties.
    Ex: She could just make out that he was standing against the wall near the door, ready to jump anyone who came out the door.
    Ex: There was one ram that was content to stay up in the cliffs and look down over his domain.
    Ex: The characters stand inside a mysterious domed structure looking down on the Earth watching the 19th century take shape.
    Ex: 'Good grief!', he cried, catching sight of the clock.
    * acercarse sin ser visto = sidle up to.
    * alcanzar a ver = glimpse.
    * algo digno de ver = a sight to behold.
    * al ver = at the sight of.
    * a mi modo de ver = in my books.
    * de buen ver = good looking.
    * dejar de ver = become + blind to.
    * dejarse ver = have + visibility.
    * dichosos los ojos que te ven = a sight for sore eyes.
    * donde fueres haz lo que vieres = when in Rome (do as the Romans do).
    * el ver televisión = television viewing.
    * estar mal visto = frown on/upon.
    * estar por ver = be an open question.
    * forma de ver las cosas = way of putting things together, bent of mind.
    * hacerse ver = gain + exposure.
    * hacer ver = alert to, bring to + Posesivo + attention, bring to + the attention, call + attention to, awaken, bring + home, open + Posesivo + eyes to, bring + attention to, bring to + Posesivo + notice, get across.
    * hacer ver claramente = hammer + home + message, show + clearly.
    * ir a ver = drop in on, check out.
    * ir a ver a Alguien = say + hi.
    * la forma de ver las cosas = the way + to see things.
    * los árboles no dejan ver el bosque = cannot see the forest for the trees.
    * manera de ver las cosas = line of thought.
    * no aguantar ver Algo o Alguien = can't stand + sight.
    * no poder ver a Alguien = have + it in for + Nombre.
    * no poder ver Algo o Alguien = can't stand + sight.
    * no querer tener nada que ver Algo = would not touch + Nombre + with a barge pole.
    * no querer tener nada que ver con = want + nothing to do with.
    * no tener nada que ver con = be irrelevant to.
    * no ver = be blind to.
    * no ver con buenos ojos = not take + kindly to.
    * no verse afectado = be none the worse for wear, be none the worse for (that).
    * no verse comprometido por = be uncompromised by.
    * no verse en peligro = be uncompromised by.
    * ojos que no ven corazón que no siente = ignorance is bliss.
    * ojos que no ven corazón que no siente = out of sight out of mind.
    * quedar por ver = be an open question, remain + to be seen.
    * referencia "véase" = see reference.
    * referencia "véase además" = see also reference.
    * salir sin ser visto = slip out, steal away.
    * según lo ve + Nombre = as seen through the eyes of + Nombre.
    * ser algo por ver = be an open question.
    * sin ser visto = undetected, unobserved.
    * tener algo que ver con = have + something to do with.
    * tener mucho que ver con = have + a great deal to do with.
    * tener poco que ver = have + little to do.
    * tener que ver con = be concerned with, concern, relate to, hold + a stake in, have + a stake in, be a question of.
    * una cosa no + tener + nada que ver con la otra = one thing + have + nothing to do with the other.
    * una vista digna de ver = a sight to behold.
    * un espectáculo digno de ver = a sight to behold.
    * véase = see under, SU, refer-to, qv (quod vide -latín).
    * véase además = see also.
    * véase como ejemplo = witness.
    * véase desde = see from, refer-from.
    * véase + Nombre + para más información = refer to + Nombre + for details.
    * Veo, Veo = I Spy.
    * ver Algo a través de los ojos de Alguien = look at + Nombre + through + Posesivo + eyes.
    * ver Algo con humor = a funny eye for.
    * ver Algo desde el punto de vista + Adjetivo = view + Nombre + through + Adjetivo + eyes.
    * ver Algo desde una nueva perspectiva = view + Nombre + in a new light, see + Nombre + in a new light.
    * ver Algo desde una perspectiva + Adjetivo = see + Nombre + in a + Adjetivo + light.
    * ver Algo venir = the (hand)writing + be + on the wall, see it + coming.
    * ver a través de = see through, see through.
    * ver bien = welcome.
    * ver con los mismos ojos = see + eye to eye (with/on).
    * ver con los prismáticos = glass.
    * ver con recelo = have + reservations (about).
    * ver con un ojo crítico = view with + a critical eye.
    * ver de antemano = preview.
    * ver desde una nueva perspectiva = shed + new light on.
    * ver desventajas = see + drawbacks.
    * ver de un vistazo = see + at a glance.
    * ver doble = see + double.
    * ver el motivo de Algo = glean + the reason for.
    * ver el mundo desde una perspectiva diferente = see + the world in a different light.
    * ver el porqué = see + the point.
    * ver el propósito = see + the point.
    * ver el sentido = see + the point.
    * ver en pantalla = scroll.
    * ver faltas en = see + faults in.
    * ver grabación en vídeo = video playback.
    * ver inconvenientes = see + drawbacks.
    * ver la finalidad = see + the point.
    * ver la luz = see + the light.
    * ver la luz al final del túnel = see + the light at the end of the tunnel.
    * ver la luz del día = see + the light of day.
    * ver la muerte de cerca = have + brushes with death.
    * ver la oportunidad = see + a chance.
    * ver la posibilidad = see + the possibility.
    * ver las cosas de diferente manera = see + things differently.
    * ver las cosas de diferente modo = see + things differently.
    * ver las cosas desde una perspectiva = see + things from + perspective.
    * ver las cosas de una manera diferente = see + things differently.
    * ver las cosas de un modo diferente = see + things differently.
    * ver las cosas en su conjunto = see + things as a whole.
    * ver las cosas en su totalidad = see + things as a whole.
    * ver las cosas positivas = look on + the bright side.
    * ver las cosas positivas de la vida = look on + the bright side of life.
    * ver las estrellas = see + stars.
    * ver la tele = watch + the telly.
    * ver la utilidad = see + the point.
    * verle las orejas al lobo = the (hand)writing + be + on the wall, see it + coming.
    * ver lo que Alguien realmente piensa = see into + Posesivo + heart.
    * ver lo que + avecinarse = the (hand)writing + be + on the wall, see it + coming.
    * ver lo que pasa = take it from there/here.
    * ver mundo = see + life, see + the world.
    * ver + Nombre + con nuevos ojos = view + Nombre + through fresh eyes.
    * ver + Nombre + desde la perspectiva de + Nombre = see + Nombre + through + Nombre + eyes.
    * verse en la necesidad = be constrained to.
    * verse en la necesidad de = be left with the need to.
    * verse en la necesidad urgente de = be hard pressed.
    * verse en la situación = find + Reflexivo + in the position.
    * verse en medio de = caught in the middle.
    * verse envuelto en = become + involved in, get + involved with/in.
    * verse frustrado = become + frustrated.
    * vérselas canutas = have + a devil of a time.
    * vérselas con = contend with.
    * vérselas negras = jump through + hoops, have + Posesivo + work cut out for + Pronombre, have + Posesivo + job cut out for + Pronombre, have + a devil of a time.
    * vérsele a Alguien el plumero = give + Reflexivo + away.
    * verse muy afectado por = have + a high stake in.
    * verse negro = have + Posesivo + work cut out for + Pronombre, have + Posesivo + job cut out for + Pronombre.
    * verse obligado a no + Infinitivo = be enjoined from + Gerundio.
    * verse superado sólo por = be second only to.
    * verse venir = be on the cards.
    * ver televisión = watch + television.
    * ver un fantasma = see + a ghost.
    * ver ventajas = see + advantages.
    * vistas desde fuera = outwardly.
    * visto desde la perspectiva de + Nombre = as seen through the eyes of + Nombre.

    * * *
    ver1
    A
    (aspecto): aún está de buen ver he's still good-looking o attractive, he still looks good
    no es de mal ver she's not bad-looking
    B
    (opinión): a mi/su ver in my/his view, as I see/he sees it
    ver2 [ E29 ]
    ■ ver (verbo transitivo)
    A
    1 percibir con la vista
    2 mirar
    3 imaginar
    B
    1 entender, notar
    2 echar de ver
    C
    1 constatar, comprobar
    2 ser testigo de
    D a ver
    E
    1 estudiar
    2 examinar: médico
    3 Derecho
    F
    1 juzgar, considerar
    2 encontrar
    G visitar, entrevistarse con
    H en el póquer
    I tener... que ver
    ■ ver (verbo intransitivo)
    A percibir con la vista
    B constatar
    C estudiar, pensar
    D a ver
    E ver de
    ■ verse (verbo pronominal)
    A
    1 percibirse
    2 imaginarse
    B
    1 hallarse
    2 ser
    C parecer
    D encontrarse
    vt
    A
    ¿ves el letrero allí enfrente? can o do you see that sign opposite?
    lo vi con mis propios ojos I saw it with my own eyes
    ¿ves algo? can you see anything?
    enciende la luz que no se ve nada switch on the light, I can't see a thing
    tú ves visiones, allí no hay nada you're seeing things, there's nothing there
    se te ve la combinación your slip is showing
    me acuerdo perfectamente, es como si lo estuviera viendo I remember it perfectly, as if I were seeing it now
    ver algo/a algn + INF/GER:
    la vi bailar en Londres hace años I saw her dance in London years ago
    la vi metérselo en el bolsillo I saw her put it into her pocket
    los vieron salir por la puerta trasera they were seen leaving by the back door
    lo vi hablando con ella I saw him talking to her
    ahí donde lo/la ves: ahí donde la ves tiene un genio … incredible though it may seem, she has a real temper …
    aquí donde me ves, tengo 90 años cumplidos believe it or not, I'm ninety years old
    no ver ni tres en un burro or ni un burro a tres pasos or ni jota ( fam): sin gafas no veo ni jota I can't see a thing without my glasses, without my glasses I'm as blind as a bat
    si te he visto no me acuerdo ( fam): en cuanto le pedí un favor, si te he visto no me acuerdo as soon as I asked a favor of him, he just didn't want to know
    ver venir algo/a algn: el fracaso se veía venir it was obvious o you could see it was going to fail
    te veía venir, ya sabía lo que me ibas a pedir I thought as much, I knew what you were going to ask me for
    ya lo veo venir, seguro que quiere una semana libre I know what he's after, I bet he wants a week off ( colloq)
    ¡y tú que lo veas!: ¡que cumplas muchos más! — ¡y tú que lo veas! many happy returns! — thank you very much
    van a bajar los impuestos — ¡y tú que lo veas! ( iró); they're going to cut taxes — do you think you'll live long enough to see it? ( iro)
    2 (mirar) to watch
    estaba viendo la televisión I was watching television
    esa película ya la he visto I've seen that movie before
    ¿te has hecho daño?, déjame ver have you hurt yourself? let me see
    un espectáculo que hay que ver a show which you must see o which is not to be missed o ( colloq) which is a must
    no poder (ni) ver a algn: no puede ni verla or no la puede ver he can't stand her, he can't stand the sight of her
    no lo puedo ver ni pintado or ni en pintura ( fam); I can't stand the sight of him
    3 (imaginar) to see, imagine, picture
    yo no la veo viviendo en el campo I can't see o imagine o picture her living in the country
    ya la veo tumbada en la arena sin hacer nada … I can see o picture her now lying on the sand doing nothing …
    B
    1 (entender, notar) to see
    ¿no ves que la situación es grave? don't o can't you see how serious the situation is?
    ¿ves qué amargo es? you see how bitter it is?
    no quiere ver la realidad he won't face up to reality
    sólo ve sus problemas he's only interested in his own problems
    se te ve en la cara I can tell by your face
    se le ve que disfruta con su trabajo you can see o tell she enjoys her work
    te veo preocupado ¿qué te pasa? you look worried, what's the matter?
    la veo muy contenta she looks o seems very happy
    es un poco complicado, ¿sabes? — ya se ve it's a bit complicated, you know — so I (can) see
    ya veo/ya se ve que no tienes mucha práctica en esto I can see o it's obvious you haven't had much practice at this, you obviously haven't had much practice at this
    hacerse ver ( RPl); to show off
    2
    echar de ver to realize, notice
    pronto echó de ver que le faltaba dinero he soon realized o noticed that some of his money was missing
    se echa de ver que está muy contento it's obvious he's very happy
    C
    1 (constatar, comprobar) to see
    ve a ver quién es go and see who it is
    ¡ya verás lo que es bueno si no me haces caso! you'll see what you get if you don't do as I say
    habrá que ver si cumple su promesa it remains to be seen o we'll have to see whether he keeps his promise
    verás como no viene he won't come, wait and see o you'll see
    ya no funciona ¿lo ves? or ¿viste? te dije que no lo tocaras now, it's not working any more. You see? I told you not to touch it
    ¡eso ya se verá! we'll see
    ¡eso está por ver! we'll see about that!
    ¡para que veas! ¡tú que decías que no iba a ser capaz! see? I did it! and you said I wouldn't be able to!
    gané por tres sets a cero ¡para que veas! I won by three sets to love, so there!
    vieron confirmadas sus sospechas they saw their suspicions confirmed, their suspicions were confirmed
    ¡nunca he visto cosa igual! I've never seen anything like it!
    ¡habráse visto semejante desfachatez! what a nerve! ( colloq)
    ¡si vieras lo mal que lo pasé! you can't imagine how awful it was!
    es tan bonita, si vieras … she's so pretty, you should see her
    ¡vieras or hubieras visto cómo se asustaron …! ( AmL); you should have seen the fright they got!
    tenías que haber visto lo furioso que se puso you should have seen how angry he got
    ¡hombre! ¿tú por aquí? — ya ves, no tenía otra cosa que hacer hello, what are you doing here? — well, I didn't have anything else to do
    pensaba tomarme el día libre pero ya ves, aquí me tienes I intended taking the day off but … well, here I am
    ¡hay que ver! ¡lo que son las cosas! well, well, well! o I don't know! would you believe it?
    ¡hay que ver! hasta se llevaron el dinero de los niños would you believe it! they even took the children's money
    ¡hay que ver lo que ha crecido! wow o gosh! hasn't he grown!
    hay que ver qué bien se portaron they behaved really well, it's amazing how well they behaved
    hay que ver lo grosera que es she's incredibly rude
    que no veas ( Esp fam): me echó una bronca que no veas she gave me such an earful! ( colloq), you wouldn't believe the earful she gave me! ( colloq)
    tenía una borrachera que no veas he was absolutely blind drunk
    tienen una cocina que no veas they have an incredible kitchen
    que no veo ( AmL fam): tengo un hambre que no veo ( fam); I'm absolutely starving ( colloq), I'm so hungry I could eat a horse ( colloq)
    tengo un sueño que no veo I'm so tired I can hardly keep my eyes open
    D
    a ver: (vamos) a ver ¿de qué se trata? OK o all right o well, now, what's the problem?
    a ver, el fórceps, rápido give me the forceps, quickly
    aquí está en el periódico — ¿a ver? it's here in the newspaper — let's see
    ¿a ver qué tienes ahí? let me see o show me what you've got there, what have you got there?
    aprieta el botón a ver qué pasa press the button and let's see what happens
    a ver si me entienden (justificando) don't get me wrong; (explicando) let me make myself clear
    a ver si arreglas esa lámpara when are you going to fix that light?
    a ver si escribes pronto write soon, make sure you write soon
    ¡cállate, a ver si alguien te oye! shut up, somebody might hear you
    ¡a ver si ahora se cree que se lo robé yo! I hope he doesn't think that I stole it!
    a ver cuándo vienes a visitarnos come and see us soon/one of these days
    ¡a ver! (AmC, Col) (al contestar el teléfono) hello?
    E
    1
    (estudiar): esto mejor que lo veas tú you'd better look at this o see this o have a look at this
    tengo que ver cómo lo arreglo I have to work out o see how I can fix it
    aún no lo sé, ya veré qué hago I still don't know, I'll decide what to do later
    véase el capítulo anterior see (the) previous chapter
    no vimos ese tema en clase we didn't look at o study o do that topic in class
    2
    «médico» (examinar): ¿la ha visto ya un médico? has she been seen by a doctor yet?, has she seen a doctor yet?
    ¿por qué no te haces ver por un especialista? ( AmS); why don't you see a specialist?
    3 ( Derecho) ‹causa› to try, hear
    F
    1
    (juzgar, considerar): yo eso no lo veo bien I don't think that's right
    cada uno ve las cosas a su manera everybody has their own point of view, everybody sees things differently
    a mi modo or manera de ver to my way of thinking, the way I see it
    2 (encontrar) to see
    no le veo salida a esta situación I can't see any way out of this situation
    ¿tú le ves algún inconveniente? can you see any drawbacks to it?
    no le veo la gracia I don't think it's funny, I don't find it funny
    no le veo nada de malo I can't see anything wrong in it
    no veo por qué no I don't see why not
    G
    (visitar, entrevistarse con): es mejor que vea a su propio médico it's better if you go to o see your own doctor
    hace tiempo que no lo veo I haven't seen him for some time
    ¡cuánto tiempo sin verte! I haven't seen you for ages!, long time, no see ( colloq)
    aún no he ido a ver a la abuela I still haven't been to see o visit grandmother
    ahora que vive lejos lo vemos menos we don't see so much of him now that he lives so far away
    H
    (en el póquer): las veo I'll see you
    I
    tener … que ver: eso no tiene nada que ver con lo que estamos discutiendo that has nothing to do with what we are discussing
    es muy joven — ¿y eso qué tiene que ver? he's very young — and what does that have to do with it?
    no tengo nada que ver con esa compañía I have nothing to do with that company, I have no connection with that company
    ¿tuviste algo que ver en ese asunto? did you have anything to do with o any connection with that business?, were you involved in that business?
    ¿qué tiene que ver que sea sábado? what difference does it make that it's Saturday?
    ¿tendrán algo que ver con los Icasuriaga de Zamora? are they related in any way to the Icasuriagas from Zamora?
    ■ ver
    vi
    no veo bien de lejos/de cerca I'm shortsighted/longsighted
    enciende la luz que no veo turn on the light, I can't see
    B
    (constatar): ¿hay cerveza? — no sé, voy a ver is there any beer? — I don't know, I'll have a look
    ¿está Juan? — voy a ver is Juan in? — I'll go and see
    verás, no quería engañarte pero … look, I wasn't trying to deceive you, it's just that …
    pues verás, la cosa empezó cuando … well you see, the whole thing began when …
    ver para creer seeing is believing
    C (estudiar, pensar) to see
    vamos a veror veamos, ¿dónde le duele? let's see now, where does it hurt?
    ¿vas a decir que sí? — ya veré, déjame pensarlo un poco are you going to accept? I'll see, let me think about it
    estar/seguir en veremos ( AmL fam): todavía está en veremos it isn't certain yet
    seguimos en veremos we still don't know anything, we're still in the dark
    D
    a ver see ver2 vt D.
    vean de que no se dé cuenta try to make sure he doesn't notice
    vamos a ver de hacerlo lo más rápido posible let's try to get it done o let's see if we can get it done as quickly as possible
    verse
    A ( refl)
    1 (percibirse) to see oneself
    ¿te quieres ver en el espejo? do you want to see yourself o look at yourself in the mirror?
    se vio reflejado en el agua he saw his reflection in the water
    2 (imaginarse) to see oneself
    ¿tú te ves viviendo allí? can you see yourself living there?
    B
    1 (hallarse) (+ compl) to find oneself
    me vi obligado a despedirlo I was obliged to dismiss him, I had no choice but to dismiss him
    se vio en la necesidad de pedir dinero prestado he found himself having to borrow money
    me vi en un aprieto I found myself in a tight spot
    vérselas venir ( fam): me las veía venir por eso tomé precauciones I saw it coming so I took precautions
    vérselas y deseárselas: me las vi y me las deseé estudiando y trabajando durante cinco años it was really tough o hard o it was a real struggle studying and working for five years
    verse venir algo to see sth coming
    2 ( frml)
    (ser): este problema se ha visto agravado por … this problem has been made worse by …
    las cifras se ven aumentadas al final del verano the figures rise at the end of the summer
    el país se verá beneficiado con este acuerdo the country will benefit from this agreement
    C ( esp AmL) (parecer) to look
    me veo gordísima con esta falda I look really fat in this skirt
    D ( recípr) (encontrarse) to meet
    se veían un par de veces al mes they used to see each other o meet a couple of times a month
    nos vemos a las siete I'll meet o see you at seven
    es mejor que no nos veamos durante un tiempo we'd better not see each other for a while
    ¡nos vemos! ( esp AmL); see you!, I'll be seeing you!
    verse CON algn to see sb
    ya no me veo con ellos I don't see them any more
    vérselas con algn: tendrá que vérselas conmigo como se atreva a molestarte he'll have me to deal with if he dares to bother you
    * * *

     

    ver 1 sustantivo masculino
    1 ( aspecto):
    ser de buen ver to be good-looking o attractive

    2 ( opinión):
    a mi/su ver in my/his view

    ver 2 ( conjugate ver) verbo transitivo
    1

    ¿ves algo? can you see anything?;

    no se ve nada aquí you can't see a thing in here;
    lo vi hablando con ella I saw him talking to her
    b) ( mirar) ‹programa/partido to watch;


    esa película ya la he visto I've seen that movie before;
    no poder (ni) ver a algn: no la puede ver he can't stand her
    2 (entender, notar) to see;
    ¿no ves lo que está pasando? don't o can't you see what's happening?;

    se la ve preocupada she looks worried;
    hacerse ver (RPl) to show off
    3
    a) (constatar, comprobar) to see;


    ¡ya verás lo que pasa! you'll see what happens;
    ¡ya se verá! we'll see

    ¡nunca he visto cosa igual! I've never seen anything like it!;

    ¡si vieras lo mal que lo pasé! you can't imagine how awful it was!;
    ¡hubieras visto cómo se asustaron! (AmL) you should have seen the fright they got!
    4
    a ver: (vamos) a ver ¿de qué se trata? OK o all right, now, what's the problem?;

    está aquí, en el periódico — ¿a ver? it's here in the newspaperlet's see;
    apriétalo a ver qué pasa press it and see what happens;
    a ver si escribes pronto make sure you write soon
    5
    a) ( estudiar):


    tengo que ver cómo lo arreglo I have to work out how I can fix it;
    ya veré qué hago I'll decide what to do later

    ¿la ha visto un médico? has she been seen by a doctor yet?

    6
    a) (juzgar, considerar):


    a mi modo or manera de ver the way I see it


    no le veo la gracia I don't think it's funny
    7 (visitar, entrevistarse con) ‹amigo/pariente to see, visit;
    médico/jefe to see;
    ¡cuánto tiempo sin verte! I haven't seen you for ages!

    8
    tener … que ver: ¿y eso qué tiene que ver? and what does that have to do with it?;

    no tengo nada que ver con él I have nothing to do with him;
    ¿qué tiene que ver que sea sábado? what difference does it make that it's Saturday?
    verbo intransitivo
    1 ( percibir con la vista) to see;

    no veo bien de lejos/de cerca I'm shortsighted/longsighted
    2 ( constatar):
    ¿hay cerveza? — no sé, voy a ver is there any beer? — I don't know, I'll have a look;

    pues verás, todo empezó cuando … well you see, the whole thing began when …
    3 ( pensar) to see;

    estar/seguir en veremos (AmL fam): todavía está en veremos it isn't certain yet;
    seguimos en veremos we still don't know anything
    verse verbo pronominal
    1 ( refl) (percibirse, imaginarse) to see oneself
    2 ( hallarse) (+ compl) to find oneself;

    me vi obligado a despedirlo I had no choice but to dismiss him
    3 (esp AmL) ( parecer):

    no se ve bien con ese peinado that hairdo doesn't suit her
    4 ( recípr)

    nos vemos a las siete I'll meet o see you at seven;

    ¡nos vemos! (esp AmL) see you!
    b) (visitarse, encontrarse) to see each other;


    verse con algn to see sb
    ver 1 m (aspecto exterior) aún estás de buen ver, you're still good-looking
    ver 2 I verbo transitivo
    1 to see: vi tu cartera sobre la mesa, I saw your wallet on the table
    no veo nada, I can't see anything
    puede ver tu casa desde aquí, he can see your house from here ➣ Ver nota en see; (mirar la televisión) to watch: estamos viendo las noticias de las tres, we are watching the three o'clock news
    (cine) me gustaría ver esa película, I'd like to see that film
    2 (entender) no veo por qué no te gusta, I can't see why you don't like it
    (considerar) a mi modo de ver, as far as I can see o as I see it
    tus padres no ven bien esa relación, your parents don't agree with that relationship
    (parecer) se te ve nervioso, you look nervous
    3 (averiguar) ya veremos qué sucede, we'll soon see what happens
    fam (uso enfático) ¡no veas qué sitio tan bonito!, you wouldn't believe what a beautiful place!
    4 a ver, let's see: a ver si acabamos este trabajo, let's see if we can finish this job
    me compré un compacto, - ¿a ver?, I bought a compact disc, - let's have a look!
    5 (ir a ver, visitar) to see, visit: le fui a ver al hospital, I visited him in hospital
    II verbo intransitivo
    1 to see: no ve bien de lejos, he's shortsighted, US nearsighted
    2 (dudar, pensar) ¿me prestas este libro?, - ya veré, will you lend me this book?, - I'll see
    3 (tener relación) no tengo nada que ver con ese asunto, I have nothing to do with that business
    solo tiene cincuenta años, - ¿y eso qué tiene qué ver?, he's only fifty, - so what?
    ♦ Locuciones: no poder ver a alguien: no puede (ni) verle, she can't stand him
    ¿To see, to watch o to look?
    Los tres verbos reflejan tres conceptos muy distintos. To see hace referencia a la capacidad visual y no es fruto de una acción deliberada. A menudo se usa con can o could: I can see the mountains from my bedroom. Puedo ver las montañas desde mi dormitorio.
    To look at implica una acción deliberada: I saw an old atlas, so I opened it and looked at the maps. Vi un atlas antiguo, así que lo abrí y miré los mapas.
    To watch también se refiere a una acción deliberada, a menudo cuando se tiene un interés especial por lo que ocurre: I watched the planes in the sky with great interest. Miraba los aviones en el cielo con gran interés. Igualmente puede indicar el paso del tiempo (we watched the animals playing for half an hour, durante media hora observamos cómo jugaban los animales), movimiento (they stood there watching the cars drive off into the distance, se quedaron allí de pie viendo cómo se marchaban los coches) o vigilancia (the policemen have been watching this house because they thought we were thieves, los policías estaban vigilando la casa porque pensaban que éramos ladrones).
    Para hablar de películas u obras de teatro usamos to see: Have you seen Hamlet?, ¿Has visto Hamlet? To watch se refiere a la televisión y los deportes en general: I always watch the television in the evening. Siempre veo la televisión por las noches. I like to watch football. Me gusta ver el fútbol. Al hablar de programas o partidos específicos podemos usar tanto to watch como to see: I like to see/watch the news at 9:00. Me gusta ver las noticias a las 9.00. Did you see/watch the match last night?, ¿Viste el partido anoche?
    ' ver' also found in these entries:
    Spanish:
    A
    - abundante
    - acabar
    - aclararse
    - aconsejar
    - acordar
    - acordarse
    - acostumbrada
    - acostumbrado
    - actual
    - actualmente
    - acuerdo
    - adentro
    - adición
    - advertir
    - agradecer
    - aguantar
    - aguardar
    - ahora
    - alegre
    - almuerzo
    - alquiler
    - alta
    - alto
    - amarilla
    - amarillo
    - americanada
    - amplia
    - amplio
    - añadir
    - anexa
    - anexo
    - añorar
    - apartamento
    - apellido
    - apetecer
    - apreciar
    - arrepentirse
    - arriesgarse
    - atreverse
    - aún
    - ausente
    - ayudar
    - bajar
    - bastante
    - burra
    - burro
    - cachorra
    - cachorro
    - caliente
    English:
    able
    - add
    - add up
    - addition
    - advertising
    - afloat
    - afraid
    - afternoon
    - aghast
    - ajar
    - akin
    - alight
    - alike
    - alive
    - all
    - allow
    - alone
    - already
    - although
    - among
    - amongst
    - and
    - another
    - apartment
    - appear
    - appendix
    - arouse
    - as
    - ashamed
    - asleep
    - assassin
    - assassinate
    - assassination
    - associate
    - attorney
    - averse
    - awake
    - awaken
    - aware
    - bar
    - barrister
    - bath
    - be
    - beat
    - beer
    - beg
    - benefit
    - between
    - billion
    - bite
    * * *
    nm
    1. [aspecto]
    estar de buen ver to be good-looking
    2. [opinión]
    a mi ver the way I see it
    vt
    1. [percibir con los ojos] to see;
    [mirar] to look at; [televisión, programa, espectáculo deportivo] to watch; [película, obra, concierto] to see;
    ¿ves algo? can you see anything?;
    yo no veo nada I can't see a thing;
    he estado viendo tu trabajo I've been looking at your work;
    ¿vemos la tele un rato? shall we watch some TV?;
    esta serie nunca la veo I never watch this series;
    ¿has visto el museo? have you been to the museum?;
    yo te veo más delgada you look thinner to me;
    Méx Fam
    ¿qué me ves? what are you looking at?;
    este edificio ha visto muchos sucesos históricos this building has seen a lot of historic events;
    los jubilados han visto aumentadas sus pensiones pensioners have had their pensions increased;
    ver a alguien hacer algo to see sb doing sth;
    los vi actuar en el festival I saw them acting at the festival;
    te vi bajar del autobús I saw you getting off the bus;
    los vieron discutir o [m5] discutiendo they were seen arguing;
    ¡nunca o [m5] jamás he visto cosa igual! I've never seen the like of it!;
    ¡si vieras qué bien lo pasamos! if only you knew what a good time we had!;
    ¡si vieras qué cara se le puso! you should have seen her face!;
    ver venir algo/a alguien: este problema ya lo veía venir I could see this problem coming;
    lo veo venir I can see what he's up to;
    verlas venir: él prefiere quedarse a verlas venir he prefers to wait and see;
    ¡quién lo ha visto y quién lo ve! it's amazing how much he's changed!;
    si no lo veo, no lo creo I'd never have believed it if I hadn't seen it with my own eyes;
    si te he visto no me acuerdo: pero ahora, si te he visto, no me acuerdo but now he/she/ etc doesn't want to know
    2. [entender, apreciar, considerar] to see;
    ya veo que estás de mal humor I can see you're in a bad mood;
    ¿no ves que trata de disculparse? can't you see o tell she's trying to apologize?;
    ¿ves lo que quiero decir? do you see what I mean?;
    ahora lo veo todo claro now I understand everything;
    a todo le ve pegas he sees problems in everything;
    yo no le veo solución a este problema I can't see a solution to this problem;
    ¿tú cómo lo ves? how do you see it?;
    yo lo veo así I see it this way o like this;
    es una manera de ver las cosas that's one way of looking at it;
    yo no lo veo tan mal I don't think it's that bad;
    ahí donde la ves, era muy guapa de joven she was very pretty when she was young, you know;
    dejarse ver (por un sitio) to show one's face (somewhere);
    ¿te gusta? – ¡a ver! do you like it? – of course I do!;
    ¡habráse visto!: ¡habráse visto qué cara dura/mal genio tiene! you'd never believe what a cheek/temper he has!;
    ¡hay que ver! [indica sorpresa] would you believe it!;
    [indica indignación] it makes me mad!;
    ¡hay que ver qué lista es! you wouldn't believe how clever she is!;
    ¡hay que ver cuánto se gasta estando de vacaciones! it's amazing how much you spend when you're on Br holiday o US vacation!;
    para que veas: no le tengo ningún rencor, ¡para que veas! I don't bear him any hard feelings, in case you were wondering;
    Fam
    no poder ver a alguien (ni en pintura): no lo puedo ver I can't stand (the sight of) him
    3. [imaginar] to see;
    ya veo tu foto en los periódicos I can (just) see your photo in the newspapers;
    francamente, yo no la veo casada to be honest, I find it hard to see her getting married
    4. [comprobar] to see;
    ir a ver lo que pasa to go and see what's going on;
    ve a ver si quedan cervezas go and see if o have a look if there are any beers left;
    veré qué puedo hacer I'll see what I can do;
    queda por ver si ésta es la mejor solución it remains to be seen whether this is the best solution;
    eso está por ver, eso habrá que verlo that remains to be seen;
    veamos let's see
    5. [tratar, estudiar] [tema, problema] to look at;
    el lunes veremos la lección 6 we'll do lesson 6 on Monday;
    como ya hemos visto en anteriores capítulos… as we have seen in previous chapters…
    6. [reconocer] [sujeto: médico, especialista] to have o take a look at;
    necesitas que te vea un médico, Andes, RP [m5] hazte ver por un médico you ought to see a doctor;
    Andes, RP
    el televisor no funciona, tengo que hacerlo ver the television's not working, I must get someone to have a look at it o get it seen to
    7. [visitar, citarse con] to see;
    tienes que ir a ver al médico you ought to see the doctor;
    ven a vernos cuando quieras come and see us any time you like;
    mañana vamos a ver a mis padres we're seeing my parents tomorrow;
    hace siglos que no la veo I haven't seen her for ages;
    últimamente no los veo mucho I haven't seen much of them recently
    8. Der [juzgar]
    ver un caso to hear a case
    9. [en juegos de naipes] to see;
    las veo I'll see you
    vi
    1. [percibir con los ojos] to see;
    ver bien/mal to have good/poor eyesight;
    no veo bien de cerca/de lejos I'm long-sighted/short-sighted;
    ¿ves bien ahí? can you see all right from there?;
    Fam
    que no veo: tengo un hambre/sueño que no veo I'm incredibly hungry/tired;
    Fam
    que no veas: hace un frío/calor que no veas it's incredibly cold/hot;
    los vecinos arman un ruido que no veas the neighbours are unbelievably noisy;
    hasta más ver [adiós] see you soon
    2. [hacer la comprobación] to see;
    la casa está en muy buenas condiciones – ya veo the house is in very good condition – so I see;
    es muy sencillo, ya verás it's quite simple, you'll see;
    creo que me queda uno en el almacén, iré a ver I think I have one left in the storeroom, I'll just go and see o look;
    vendrá en el periódico – voy a ver it'll be in the newspaper – I'll go and see o look;
    tú sigue sin estudiar y verás you'll soon see what happens if you carry on not studying;
    ¿ves?, te lo dije (you) see? I told you so;
    ver para creer seeing is believing
    3. [decidir]
    ¿lo harás? – ya veré will you do it? – I'll see;
    ya veremos we'll see
    4. [en juegos de naipes]
    ¡veo! I'll see you!
    5. [como muletilla]
    verás, tengo algo muy importante que decirte listen o look, I've got something very important to say to you;
    ¿qué ha pasado? – pues, verás, yo estaba… what happened? – well, you see, I was…
    6.
    a ver: a ver cuánto aguantas en esa postura let's see how long you can hold that position;
    a ver cuándo vienes a vernos you must come and see us some time;
    no subas al tejado, a ver si te vas a caer don't go up on the roof, you might fall;
    ¡a ver si tienes más cuidado con lo que dices! you should be a bit more careful what you say!;
    ¿a ver? [mirando con interés] let me see, let's have a look;
    Col
    ¡a ver! [al teléfono] hello?;
    a ver, ¿qué te pasa? let's see, what's wrong?;
    a ver, antes de empezar… let's see, right, before starting…;
    vamos a ver let's see
    * * *
    <part visto>
    I v/t
    1 L.Am. ( mirar) look at; televisión watch
    2 see;
    sin ser visto unseen, without being seen;
    la vi ayer en la reunión I saw her yesterday at the meeting;
    no puede verla fig he can’t stand the sight of her;
    tengo un hambre que no veo fam I’m starving o
    ravenous;
    me lo veía venir I could see it coming;
    te veo venir fig I know what you’re after
    3 ( visitar)
    :
    fui a ver al médico I went to see the doctor
    4 ( opinar)
    :
    ¿cómo lo ves? what do you think?
    :
    me hizo ver que estaba equivocado she made me see that I was wrong;
    ¿(lo) ves? (do) you see?
    6 JUR pleito hear
    7
    :
    no tiene nada que ver con it doesn’t have anything to do with
    II v/i
    1 L.Am. ( mirar) look;
    ve aquí dentro look in here
    2 see;
    no veo bien sin gafas I don’t see too well without my glasses
    :
    está por ver that remains to be seen;
    ya veremos we’ll see;
    vamos a ver let’s see;
    a ver let’s see, now then
    :
    ¡hay que ver! would you believe it!;
    ¡para que veas! so there!
    * * *
    ver {88} vt
    1) : to see
    vimos la película: we saw the movie
    2) entender: to understand
    ya lo veo: now I get it
    3) examinar: to examine, to look into
    lo veré: I'll take a look at it
    4) juzgar: to see, to judge
    a mi manera de ver: to my way of thinking
    5) visitar: to meet with, to visit
    6) averiguar: to find out
    7)
    a ver or
    vamos a ver : let's see
    ver vi
    1) : to see
    2) enterarse: to learn, to find out
    3) entender: to understand
    * * *
    ver vb
    1. (en general) to see [pt. saw; pp. seen]
    2. (mirar) to watch
    3. (parecer) to look
    4. (considerar) to think [pt. & pp. thought]

    Spanish-English dictionary > ver

См. также в других словарях:

  • Causa — I (Del lat. causa.) ► sustantivo femenino 1 Hecho, fenómeno, situación o actitud que produce o provoca una acción: ■ la educación del niño era la causa de sus desvelos. SINÓNIMO base fundamento 2 Motivo o razón para realizar algo o para adoptar… …   Enciclopedia Universal

  • Cuento de una barrica — Jonathan Swift Cuento de una barrica (“A Tale of a Tub”), también conocida como Historia de una barrica o Cuento de un tonel, es la primera obra mayor de Jonathan Swift, compuesta entre 1694 y 1697 y publicada en 1704. Contenido …   Wikipedia Español

  • Hay alguien ahí — «¿Hay alguien ahí?» redirige aquí. Para el disco de la banda española Los Suaves, véase ¿Hay alguien ahí? (álbum). Hay alguien ahí Género Misterio Creado por Daniel Cebrian Torallas Joaquín Górriz Miguel Ángel Fernández Reparto Sonia Castelo… …   Wikipedia Español

  • proceder — (Del lat. procedere, adelantar.) ► sustantivo masculino 1 Modo de comportarse: ■ no me parece correcto su proceder en este asunto. SINÓNIMO actitud comportamiento ► verbo intransitivo 2 Tener una cosa su origen en otra: ■ el vino procede de la… …   Enciclopedia Universal

  • Wikipedia:Café (todos) — Atajos WP:CWP:C …   Wikipedia Español

  • Anexo:Sesgos cognitivos — El hombre en el centro ha cometido un error en sus pasos de baile, y choca contra la mujer, que se enoja y los demás murmuran. En la obra de Jane Austen Orgullo y prejuicio (1813) se muestra claramente el prejuicio de clases sociales y cómo el… …   Wikipedia Español

  • Wikipedia:Candidatos a artículos destacados — Ir a la tabla de contenidos Atajo WP:CADWP:CAD   [ …   Wikipedia Español

  • Argumento de Naruto — Anexo:Argumento de Naruto Saltar a navegación, búsqueda Naruto es originalmente un manga, obra de Masashi Kishimoto, cuyo éxito le permitió ser llevado al anime. La historia publicada hasta el momento puede separarse en dos temporadas: la primera …   Wikipedia Español

  • Prejuicio cognitivo — Saltar a navegación, búsqueda El hombre en el centro ha cometido un error en sus pasos de baile, y choca contra la mujer, que se enoja y los demás murmuran. Sólo las personas que vieron la miniserie Orgullo y prejuicio (1995) pueden entender el… …   Wikipedia Español

  • Monkey D. Luffy — Este artículo está titulado de acuerdo a la onomástica japonesa, en que el apellido precede al nombre. Monkey D. Luffy モンキー・D・ルフィ (Monkī D Rufi) Sexo Masculino Fecha de nacimiento 5 de mayo[1 …   Wikipedia Español

  • Anexo:Episodios de Bleach — Esta es una lista de episodios del anime Bleach. Contenido 1 Sagas 1.1 Shinigami sustituto 1.2 Sociedad de Almas: La entrada furtiva 1.3 …   Wikipedia Español

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»